မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်က သောကြာနေ့က ပြတ်ပြတ်သားသား ရှုတ်ချလိုက်ပြီး ပြည်တွင်း၌ စစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်သည့် ဆန္ဒပြသူများအား အားတက်စေပြီး ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် အနည်းဆုံး လူ ၆ ဦးသေဆုံးစေပြီးဖြစ်သော စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို တုံ့ပြန်ရာတွင် ပိုမိုအားစိုက်ထုတ်စေခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ၏ အလွတ်သဘော အစည်းအဝေးတွင် လက်ခုပ်သံများဖြင့် အဆုံးတွင် အားပေးခြင်းခံရသော မိန့်ခွန်းကိုပြောကြားရာတွင် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းအနေဖြင့် စစ်အာဏာသ်ိမ်းမှုကို ပယ်ချရန်၊ လိုအပ်သော မည်သည့်နည်းလမ်းဖြင့်မဆို စစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ရန်နှင့် ပြည်သူများကို ကာကွယ်ရန် တိုက်တွန်းပြီး စစ်အာဏာသိမ်းမှု ကျဆုံးရမည်ဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။
သူ၏မိန့်ခွန်းသည် သူ့မတိုင်မီကပြောကြားသည့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးသံတမန် ခရစ်စတင်း ရှရန်နာ ဘာဂန်နာ၏ ခွန်အားပါသော မိန့်ခွန်းကို လွှမ်းမိုးသွားသော်လည်း အရေးပါမှုလျှော့နည်းသွားစေခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ စစ်အစိုးရက မည်သို့ပြောသည်ဖြစ်စေ ထိုစစ်အာဏာသိမ်းမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ဖွဲ့စည်းပုံကို အတိအလင်း ချိုးဖေါက်လိုက်သောကြောင့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် စစ်အစိုးရကို တရားဝင်မှု သို့မဟုတ် အသိအမှတ်ပြုမှု မပေးကြရန် ဘန်ဂန်နာက ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအနေဖြင့် ပြောကြားလိုက်သည်။
ဒီမိုကရေစီပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရန် ဘန်ဂန်နာက တောင်းဆိုပြီး နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရသော်လည်း အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် လွှတ်တော်ခေါ်ယူနိုင်ခြင်း မရှိသည့် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ကိုယ်စားလှယ်များ ကိုယ်စားပြုအဖွဲ့ကို ပထမဆုံးအကြိမ် အဆင့်မြင့်မားသော ထောက်ခံမှုပေးခဲ့သည်။
ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီဟု ခေါ်သည့် ထိုကိုယ်စားလှယ်များအဖွဲ့ ( CRPH ) သည် ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့က ဗီဒီယိုကွန်ဖရင့်ဖြင့် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုသည့် အခမ်းအနားကျင်းပခဲ့သည်။ အဖွဲ့ဝင် ၁၅ ဦးဖြင့် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး လူထုအများအပြား ထောက်ခံနေသော လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သည်။ ထိုသို့ စတင်ဖွဲ့စည်းပြီးချိန်မှ စတင်ပြီး CRPH သည် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု ရရှိရန် ကြိုးစားနေခဲ့သည်။
သို့သော် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတားရက်၏ အားပေးထောက်ခံမှုပါဝင်သည်ဟု ယူဆရသည့် ဘာဂန်နာ၏ ထောက်ခံမှုသည် ထိုအဖွဲ့ကို အဝေးရောက် ပါလီမန်လွှတ်တော်အဖြစ် တရားဝင်သွားစေသည်ဟု ကုလသမဂ္ဂမှ သံတမန်အများအပြားက ပြောကြောင်း နယူးယောက်ကလာသော သတင်းများက ဆိုသည်။
ထိုသို့လုပ်ဆောင်လိုက်သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ကြီးမားလှသော်လည်း ခေါင်းဆောင်မဲ့နေသော လှုပ်ရှားမှုအတွက် ပြင်ပကမ္ဘာနှင့် ဆက်သွယ်ရန် စင်မြင့်တခုကို ပံ့ပိုးပေးရုံသာမက နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်း အနေဖြင့်လည်း ဆန္ဒပြပွဲများနှင့် ဆက်သွယ်ရန် လမ်းကြောင်းတခုကို ပေါ်ပေါက်လာစေသည်။
ကုလသမဂ္ဂသို့ ကိုယ်စားလှယ်နှင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးများကို ကိုင်တွယ်မည့် ကိုယ်စားလှယ်တဦးကို ခန့်အပ်လိုက်ကြောင်း CRPH က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ကြေညာသည်။ ယခုမေးစရာရှိသော မေးခွန်းများမှာ CRPH ၏ ကိုယ်စားလှယ်ကို ကုလသမဂ္ဂက ကိုယ်စားအဖြစ်ဖြစ်စေ အလွတ်သဘောကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ဖြစ်စေ လက်ခံနိုင်မည်လား သို့မဟုတ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သို့မဟုတ် အခြားတနေရာရာတွင် ခိိုလှုံခွင့် တောင်းရဖွယ်ရှိသော လက်ရှိ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်နှင့်အတူ ရပ်တည်မည်လား သို့မဟုတ် ဘက်ပြောင်းသွားသော ဦးကျော်မိုးထွန်းနေရာကို အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက အစားထိုးလာမည့်သူအား မြန်မာသံအမတ်အနေဖြင့် လက်ခံမည်လား ဟူသည့် မေးခွန်းများ ဖြစ်သည်။
“စစ်အစိုးရက တရားမဝင်ဘူးဆိုတာကိုတော့ ကုလသမဂ္ဂက လတ်တလောပြောထားပြီးပြီ။ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းရဲ့ ခန့်အပ်လွှာကို တရားမဝင်ဖြုတ်ချခံရတဲ့ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအစိုးရက ထုတ်ပေးထားတာ ဖြစ်တယ်” ဟု ဒတ်ချ် သံတမန်ဟောင်းနှင့် ကွယ်လွန်သူ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း ကိုဖီအာနန် ဦးဆောင်သည့် ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာ အကြံပေးကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း လာအက်တစ်တီယာ ဗန် ဒန် အဆမ်က ဂျပန်သတင်းဌာန Nikkei Asia သို့ ပြောသည်။
“စစ်အစိုးရက သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာကို ရုတ်သိမ်းဖို့ ကျိုးစားပြီး အသစ်ခန့်ရင် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေဟာ ရွေးချယ်မှု တခုကို လုပ်ရနိုင်တယ်” ဟု သူပြောသည်။
ဘာဂျန်နာ၏ မိန့်ခွန်းသည် ကုလသမဂ္ဂအတွက် အဆုံးအဖြတ်ပေးလိုက်သော မိန့်ခွန်းလည်းဖြစ်ကြောင်း သူပြောသည်။
“CRPH ကို အသိအမှတ်ပြုပြီး စစ်အစိုးရက တရားမဝင်ဘူးဆိုတာကို သူက အတိအလင်းပြောပြီးသား။ ဒါကြောင့် ပြဿနာက စစ်တပ်နဲ့အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကြားမှာ မဟုတ်ဘဲ စစ်တပ်နဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေကြားက ပြဿနာဖြစ်သွားပြီ” ဟုလည်း ဗန်ဒန်အဆမ်က ပြောသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်များက ဦးကျော်မိုးထွန်း၏ အနေအထားနှင့်ပ တ်သက်ပြီး ထုတ်ဖေါ်ပြောကြားခြင်း မရှိသေးပေ။
ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံသို့ ပြောကြားရာတွင် ဦးကျော်မိုးထွန်းက ချိန်ဆသော လေသံဖြင့်ပြောကြားပြီး တခါတရံ စိတ်ခံစားမှုကြောင့် စကားတုံ့ဆိုင်းနေကာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ချက်ခြင်း အဆုံးသတ်ရန်၊ အပြစ်မဲ့ပြည်သူများကို ဖိနှိပ်မှုရပ်ရန်နှင့် ဒီမိုကရေစီကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရန် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းထံမှ ဖြစ်နိုင်သမျှ အပြင်းထန်ဆုံး အရေးယူဆောင်ရွက်မှုကို သူတောင်းဆိုခဲ့သည်။
“ဒီအရေးတော်ပုံအောင်ရမယ်။ ပြည်သူလူထုက အဓိကပဲ” ဟု သူပြောပြီး လက်ချောင်းသုံးချောင်းထောင်ကာ အလေးပြုသည်။ ထိုသင်္ကေတသည် ထိုင်းနှင့်ဟောင်ကောင်ဆန္ဒပြပွဲများတွင် အသုံးပြုသော သင်္ကေတဖြစ်ပြီး ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း သန်းချီသော ဆန္ဒပြသူများ၏ သင်္ကေတ ဖြစ်လာသည်။
သူ၏မိန့်ခွန်းသည် လူမှုကွန်ရက်တွင် အလျှင်အမြန် ပျံ့နှံ့သွားသည်။ စစ်ကောင်စီက ပုံမှန်လိုဖြစ်လာသော အင်တာနက် ဖြတ်ချိန် မနက် ၁ နာရီအထိ သူ့မိန့်ခွန်းကို ပြည်တွင်း၌ ဖြန့်ဝေကြပြီး အင်တာနက် ပြန်ဖွင့်သော မနက် ၉ နာရီမှ စ၍လည်း အများအပြား ကြည့်ရှုကြသည်။ လူမှုကွန်ရက်တွင် ဦးကျော်မိုးထွန်းက သူရဲကောင်းဖြစ်လာပြီး အခြား မြန်မာသံတမန်များအား ဦးကျော်မိုးထွန်းကဲ့သို့ ပြည်သူလူထုဘက်မှ ရပ်တည်ရန် ဖိအားပေး ပြောဆိုလာနေသည်။
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခံရပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ် အထွေထွေညီလာခံသို့ မိန့်ခွန်းပြောကြားသော ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ်သစ် လင်ဒါသောမတ် ဂရင်းဖီးလ်ဒ် အပါအဝင် အနောက်တိုင်းကိုယ်စားလှယ်အများစုက စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ပြစ်တင်ဝေဖန်ကြသည်။ ဂရင်းဖီးလ်ဒ်က ဦးကျော်မိုးထွန်း၏ ရဲရင့်သော မိန့်ခွန်းကို ချီးကျူးပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မဟာမိတ်များ၊ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် အနီးကပ်ညှိနှိုင်းကာ အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။
သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ဆက်ဆံရေး ပျိုးထောင်နေသော တရုတ်နှင့် ရုရှား နှစ်န်ိုင်ငံလုံးက ထိုအာဏာသိမ်းမှုသည် ပြည်တွင်းရေးဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။ ထိုနှစ်နိုင်ငံတို့သည် ယခင်ကလည်း စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ရှုတ်ချသည့် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ကြေညာချက်ကို အားပျော့သွားစေရန် ကြိုးစားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် မြန်မာန်ိုငံတွင် ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရန် သဘောတူကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များက မြန်မာနိုင်ငံကို ပြစ်တင်ဝေဖန်သော ကြေညာချက် အထူးသဖြင့် ရိုဟင်ဂျာနှင့်ပတ်သက်သည့် ကြေညာချက်များ ထုတ်ပြန်ရန် အားထုတ်မှုများကိုလည်း ယခင်က ပိတ်ဆို့ခဲ့ဖူးသည်။
ဆန္ဒပြပွဲများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပိုမိုစိတ်ပူစရာကောင်းသည်မှာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်က တနှစ်အတွင်းရွေးကောက်ပွဲပြန်လည်ကျင်းပမည်ဆိုသည့် စစ်အစိုးရ၏ ကတိကိုထောက်ခံရန် အပေးအယူလုပ်ရေးအတွက် အရှေ့တောင်အာရှ အစိုးရများ၏ အားထုတ်မှုများကို ထောက်ခံခြင်းဖြစ်သည်။
ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားသူများက ရွေးကောက်ပွဲသစ် ကျင်းပမည်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး နေ့စဉ် လမ်းမပေါ်ဆန္ဒပြပွဲများ ကျင်းပနေသည်။
စစ်အစိုးရသည် ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့နောက်ပိုင်းတွင် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အဖွဲ့ဝင်များ၊ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်၊ လူမှုအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းခေါင်းဆောင်များ၊ သြစတြေးလျှ စီးပွားရေး ပညာရှင် ရှောင်တာနဲလ် အပါအဝင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အတွင်းစည်းမှလူများ အပါအဝင် လူ ၇၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးထားသည်။
စစ်အစိုးရက အနည်းဆုံး လူ ၆ ဦးကို ပစ်သတ်ခြင်းအပါအဝင် ဆန္ဒပြပွဲများကို အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းနေသည်။
သို့သော် အရှိန်အဟုန် ပြင်းထန်သော လူမှုအာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများကြောင့် နိုင်ငံယန္တရား ရပ်ဆိုင်းနေပြီး ငွေကြေး၊ အလုပ်အကိုင်နှင့် ရိက္ခာ ပြတ်တောက်နေပြီဖြစ်သည်။ အလားတူစွာပင် စစ်တပ်၏ သည်းခံနိုင်စွမ်းလည်း ကုန်ခန်းနေပြီး မကြာသေးမီက ခြိမ်းခြောက်မှုများအတိုင်း အသက်ဆုံးရှုံးမှု အန္တရာယ်များ ရှိလာနေသည်။
ယခုကျင်းပသည့် အထွေထွေညီလာခံသည် ထူးခြားသည့် အစည်းအဝေးတခုဖြစ်သော်လည်း နောက်ထပ်အရှိန်အဟုန် မမြှင့်တင်ပါက အရေးပါမှုများ ဆုံးရှုံးသွားမည်ဖြစ်သည်။ ယခုအကျပ်အတည်းမှ ထွက်ပေါက်ရှိပါက နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းအနေဖြင့် စစ်အစိုးရနှင့် ၎င်းကို တကာအကွယ်ပေးနေသူ တရုတ်ကို ဆွေးနွေးပွဲစကားဝိုင်းသို့ ခေါ်ဆောင်ရန် ခြိမ်းခြောက်မှုများ မက်လုံးများဖြင့် လျှင်မြန်ညီညွတ်သည့် အရေးယူဆောင်ရွက်မှု လိုသည်။
အဆိုပြုသည့် မည်သည့် ရလဒ်တွင်မဆိုတွင် နိုင်ငံ၏ အဓိကမဲဆန္ဒနယ်များမှ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ တိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်များနှင့် လူမှုအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်ရမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးအဖြေများအတွက် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရများနှင့် စစ်အစိုးရတို့ နောက်ကွယ်ဆွေးနွေးပွဲများ မရှိသင့်ပေ။
ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းမရှိပါက ဆန္ဒပြပွဲများကို အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်ခြင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကို နိုင်ငံတကာက ပစ်ပယ်ခြင်းတို့ကြောင့် အရပ်သားများအပေါ် ဒဏ်ခတ်ခြင်းဖြစ်ကာ အိမ်နီးချင်းန်ိုင်ငံများသို့ ဒုက္ခသည်များ လှိုင်းသဖွယ် ဝင်ရောက်လာပြီး နိုင်ငံကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမှောင်ခေတ်သို့ ပြန်လည်ကျရောက်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း သုတေသီများက သတိပေးထားသည်။
ကိုးကား။ ။ Nikkei Asia
You may also like these stories:
ကြားကာလ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေး အစီအစဉ် စတင်
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သမ္မတဦးဝင်းမြင့်တို့ဘက်က ရပ်တည်ကြောင်း ချက်သမ္မတကြေညာ
အာဏာသိမ်းပွဲကြောင့် ပျက်ပြားသွားတဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး မျှော်လင့်ချက်များ
