စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားသော မြန်မာအကျပ်အတည်းဖြေရှင်းရေးတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် တဆင့်တက်တော့မည့် အခြေအနေသို့ရောက်လာပြီး စစ်အုပ်စု၏ အပြုအမူပြောင်းလဲစေရန် နောက်ထပ် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးဖိအားများကို စဉ်းစားနေပြီဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန် အဆင့်မြင့်အရာရှိတဦးက ကြာသပတေးနေ့တွင် ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းတွင် လူသားချင်းစာနာမှုရှုထောင့်အရ၊ လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ၊ စီးပွားရေးအရနှင့် နိုင်ငံရေးအရပါ တိုးတက်မှုကင်းမဲ့ကာ အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားလာနေကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန အတိုင်ပင်ခံ ဒဲရက်ချိုလေးက ပြောသည်။
အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအသင်း နှစ်ပတ်လည် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမတိုင်မီ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး၏ အတိုင်ပင်ခံအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်သော ချိုလေးနှင့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ထိုင်းနှင့် စင်္ကာပူသို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီးနောက် အင်ဒိုနီးရှားသို့ရောက်နေစဉ်အတွင်း အွန်လိုင်းမှ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်းကို လက်ခံဖြေကြားခဲ့သည်။
ထိုအာဆီယံထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတွင် မြန်မာ စစ်အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်ကို မဖိတ်ကြားတော့သော်လည်း မြန်မာနှင့်ပတ်သက်သောအကြောင်းအရာများသာ လွှမ်းမိုးနေဖွယ်ရှိသည်။
“ကာလတိုအတွင်းမှာ အဆိုးရွားဆုံးတွေ ဖြစ်မလာအောင် တားဆီးနိုင်တဲ့ကိရိယာတွေ ကျနော်တို့မှာ ရှိတယ်လို့ ကျနော်တို့ယူဆတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်ပြောခဲ့တဲ့အတိုင်းပဲ ကျနော်တို့က ဒီလုပ်ငန်းမှာ တဆင့်တက်ရမယ့် အမှတ်ကိုရောက်နေပြီလို့ ကျနော်ထင်တယ်” ဟု ချိုလေးက ပြောသည်။ စစ်ကောင်စီ၏ အပြုအမူများပြောင်းလဲစေရန် ဖိအားပေးရေး အမေရိကန်နှင့်အခြားအစိုးရများတွင် နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေး သြဇာများရှိနေသည်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေဖြင့် လုပ်ရန်ကြိုးစားနေသည့်ကိစ္စများ၏ တစိတ်တပိုင်းသည် ဝင်ရောက်ပတ်သက် ညွှန်ကြားချက်ပေးရန်မဟုတ်ဘဲ မိမိတို့၏ အကောင်းဆုံးအမြင်ကို ပြောကြားပြီး ဒေသတွင်းမှ အမျိုးမျိုးသော မိတ်ဖက်နိုင်ငံများပြောကြားသည်ကို နားထောင်ရန်သာဖြစ်ကြောင်းလည်း သူပြောသည်။
အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း အဓိကအဖွဲ့ဝင် ၃ နိုင်ငံနှင့်ဆွေးနွေးရာတွင် အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ရှေ့ဆက်ရမည့် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းနှင့်ပတ်သက်သည့် ၎င်းတို့၏ စဉ်းစားမှုများကိုလည်း နားလည်ခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ အကျပ်အတည်းကို ကိုင်တွယ်ရန် စင်ကာပူသည် အရေးပါသော နေရာတွင် ရှိနေကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး အကြီးတန်းအရာရှိက သူ၏ စင်ကာပူနိုင်ငံ ခရီးစဉ်အတွင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
“စင်ကာပူက မြန်မာစစ်ကောင်စီပေါ် ငွေကြေးကဏ္ဍမှာ ဩဇာ အလွန်ရှိတယ်။ ဒါက ပူးတွဲပြီး အကျိုးရှိရှိ အသုံးချမလဲ ကျနော် ဆွေးနွေးခဲ့တယ်” ဟု ဒဲရက်ချိုလေးက စင်ကာပူ ဘဏ္ဍာရေး အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့ Monetary Authority of Singapore ၏ လက်ထောက် စီမံကွပ်ကဲမှု ဒါရိုက်တာ မစ္စ ဟိုဟန်းရှင်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့အပြီး သူ့တွစ်တာတွင် ရေးတင်ခဲ့သည်။
အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်နှင့် ၁၉ ရက်များတွင်လည်း အမေရိကန်ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ထိုင်းနိုင်ငံ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒွန်ပရာမုဒ်ဝီနိုင်း၊ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ အတွင်းရေးမှူး ဗိုလ်ချုပ် စူပေါ့ မလာနီယုံတို့အပါအဝင် ထိုင်းအဆင့်မြင့်အရာရှိများနှင့် ထိုင်းအရပ်ဘက်ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ဆုံပြီး အာဆီယံ၏ ဂျကာတာ ဘုံသဘောတူညီချက်၊ ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ထောက်ပံ့ရေးများအကြောင်း ဆွေးနွေးသွားခဲ့သည်။
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ဗြိတိန်နှင့် ဥရောပသမဂ္ဂတို့နှင့်အတူ မြန်မာထိပ်တန်းစစ်အရာရှိများနှင့် စစ်ကောင်စီဝင်ငွေရနေသော အကျိုးအမြတ်များသော အစိုးရပိုင်လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် သစ်နှင့် ကျောက်မျက်ရတနာ လုပ်ငန်းများကို အရေးယူ ပိတ်ဆို့ထားပြီးဖြစ်သည်။
သို့သော် ထိုသို့အရေးယူမှုများတွင် မြန်မာတွင် လုပ်ကိုင်နေသည့် အမေရိကန်နှင့်ပြင်သစ်ရေနံနှင့် သဘာ၀ ဓါတ်ငွေ့လုပ်ငန်းများမပါသေးဘဲ ထိုလုပ်ငန်းများသည် စစ်ကောင်စီအတွက် နိုင်ငံခြားငွေ အကြီးမားဆုံး ရနေသည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်ကြောင်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက အလျှင်အမြန်ထောက်ပြကြသည်။ ထိုငွေဖြင့် စစ်ကောင်စီသည် သန့်စင်ပြီးရေနံ၊ လက်နက်၊ ဆေးဝါးနှင့် အခြားသွင်းကုန်များ ဝယ်ယူနိုင်သည်။
အရေယူပိတ်ဆို့မှုတွင်ပါဝင်ခြင်းမရှိသောကြောင့် ထိုအကြီးအကျယ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသည့် ထိုနိုင်ငံစုံလုပ်ငန်းများသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဆက်လက် ဖြစ်ပေးနေသော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများနှင့် ရာဇဝတ်မှုများတွင် ကြံရာပါများဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း လူ့အခွင့်ရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့မှ မြန်မာသုတေသီ မန်နီမောင် ပြောသည်။
ရေနံလုပ်ငန်းများကို အရေးယူခြင်းသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အသုံးပြုနိုင်သော ကိရိယာဖြစ်သည်ကို မေးခွန်းထုတ်စရာ မလိုကြောင်း ချိုးလေး ဝန်ခံသည်။ သို့သော် ဝါရှင်တန်အနေဖြင့် ဒေသတွင်းမှ မဟာမိတ်များနှင့် မိတ်ဆွေများ၏ အကျိုးစီးပွားကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားရကြောင်း သူပြောသည်။
ထို့ကြောင့်ပင် ၎င်းတို့သည် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်ကို လေ့လာရန်နှင့် စစ်ကောင်စီ၏ အမြင်ပြောင်းလဲအောင်လုပ်ရန် မည်သည်က အမှန်တကယ် အလုပ်ဖြစ်မည်ကို သိရန်နှင့် ပြဿနာကို ပိုမိုမဆိုးရွားစေရန် မည်သို့လုပ်နိုင်မည်ကို နားလည်ရန် ယခုခရီးစဉ်ကို လာရောက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သူပြောသည်။ ဘိုင်ဒင်အစိုးရသည် နောက်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ချက် မချရသေးကြောင်းလည်း သူပြောသည်။
သောကြာနေ့က အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်းက မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုုင်ကို ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲသို့ ဖိတ်ကြားမည်မဟုတ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ASEAN အထူးသံတမန်ကို တွေ့ခွင့်မပေးသောကြောင့် အဓိကအရေးယူမှုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း အထူးသံတမန်ဖြစ်သော ဘရူနိုင်း သံတမန်သည် မြန်မာသို့ သွားရောက်မည့် ခရီးစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ရသည်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ခံဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရကို ဖြုတ်ချသည့် ဖေဖေါ်ဝါရီလက စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အပြင်းထန်ဆုံး ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို သမ္မတဦးဝင်းမြင့်အပါအဝင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ထိပ်တန်းအဖွဲ့ဝင်များနှင့်အတူ ဖမ်းဆီးထားသည်။
နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကူ့ညီစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ကမှတ်တမ်းတင်ထားသည့် အသေးစိတ်များအရ စစ်ကောင်စီတပ်များသည် ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အရပ်သား ၁၂၀၀ ကျော်ကို သတ်ဖြတ်ပြီး လူပေါင်း ၉၀၄၃ ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။
အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်ကို အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး ပေးမတက်ကြောင်း သတင်းနောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ပါဝင်ခဲ့၍ နိုင်ငံရေးနှင့် ဆက်နွယ်သော ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းခံရသူ ၁၃၁၆ ဦး၊ တရားရင်ဆိုင်နေရသူ ၄၃၂၀ ဦး စုစုပေါင်း ၅၆၃၆ ဦးကို လွှတ်ပေးမည်ဟု စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။
သို့သော် အမှန်တကယ် လွှတ်ပေး လိုက်သူမှာ ၎င်းတို့၏ ကြေညာချက်ပါ အရေအတွက်ထက် နည်းနေနိုင်ပြီး ပြန်လွှတ်ပေးသူ အတော်များများ ပြန်ဖမ်းခံရကြောင်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) က ထုတ်ပြန်သည်။
ကိုးကား။ ။ AP နှင့် အေဂျင်စီသတင်းများ
You may also like these stories:
မျက်နှာပန်းလှချင်လား ဒါမှမဟုတ် တချိန်လုံးပဲ အပြစ်ဖို့ခံချင်သလား
စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအာဃာတ ကြီးမားနေ
လွတ်လာသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတချို့ ပြန်လည်ဖမ်းဆီးခံရ
နိုင်/ကျဉ်းများ လွှတ်ပေးမှု ကြေညာချက်ပါ အရေအတွက်ထက် နည်းနေနိုင်ဟု AAPP ဆို
