မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း အကျပ်အတည်းသည် ပိုမိုဆိုးရွားလာသောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးသံတမန်နှင့် ဒေသတွင်းခေါင်းဆောင်များသည် မြန်မာပြဿနာကို မည်သို့ ကိုင်တွယ်ရမည်နှင့် ပတ်သက်ပြီး မည်သို့မျှ မတတ်နိုင်ဘဲ ဖြစ်နေပုံရသည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်လာသည့် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းသည် ကာလကြာမြင့်စွာ ငြိမ်းချမ်းနေသည့် နေရာများတွင် စစ်မျက်နှာသစ်များ ပေါ်ပေါက်လာစေပြီး မြန်မာရင်ဆိုင်နေရသည့် အကျပ်အတည်းသည် သိသိသာသာ နက်ရှိုင်းရုံသာမက ကျယ်ပြန့်လာနေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးသံတမန် မစ္စ နိုလင်းဟေဇာက ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီသို့ ပြီးခဲ့သည့် တနင်္လာနေ့တွင် အစီရင်ခံသည်။
လွန်ခဲ့သော ၆ လက အထူးသံတမန်တာဝန်ကို စတင်ထမ်းဆောင်ပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံသည် ပိုမိုနက်ရှိုင်း ကျယ်ပြန့်သည့် ပဋိပက္ခအတွင်း ကျဆင်းနေကြောင်း မစ္စ ဟေဇာက ပြောသည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုမှ စတင်ပြီး မြန်မာသည် နိုင်ငံရေးနှင့်လူမှုရေး ဖရိုဖရဲဖြစ်နေသည်။ တနှစ်ကျော် ကြာလာသော်လည်း စစ်ကောင်စီသည် နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းမရှိသေးဘဲ ၎င်းတို့အုပ်ချုပ်ရေးကို လူထု ဆန့်ကျင်မှုဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရဆဲဖြစ်သည်။
တိုင်းပြည်စီးပွားရေးတွင် ကျဆင်းမှု သံသရာအတွင်း ကျရောက်နေသောကြောင့် လာမည့်နှစ်များအတွက် စုစုပေါင်း ပြည်တွင်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်း (GDP) ကို တွက်ချက်၍ မရလောက်အောင် ဖရိုဖရဲဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ကြေညာရသည်။
စစ်ကောင်စီသည် မြန်မာတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (ASEAN) က ချမှတ်ပေးသည့် ဘုံသဘောတူညီချက်များကို ဂရုမစိုက်ဘဲ အရပ်သားများကို ဆက်လက် သတ်ဖြတ်ကာ ခုခံမှုကို ချေမှုန်းရန်အတွက် နေအိမ် သိန်းနှင့်ချီ၍ မီးရှို့နေသည်။
မြန်မာအကျပ်အတည်းသည် ကမ္ဘာ့အကြီးမားဆုံး ဒုက္ခသည် အကျပ်အတည်းများအနက် တခုဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားပြီးနောက် မစ္စ ဟေဇာက မြန်မာမှ ဘက်စုံအကျပ်အတည်းကြောင့် နိုင်ငံတဝှမ်းမှ လူပေါင်း တသန်းကျော် ပြည်တွင်း နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရကြောင်းနှင့် ပြင်းထန်သော ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ ရိုက်ခတ်မှုများ ဖြစ်စေကြောင်း ထောက်ပြသည်။
စင်ကာပူတွင်ကျင်းပသည့် ရှန်ဂရီလာ လုံခြုံရေး ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ၌ ပြောကြားရာတွင် မြန်မာမှ အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်း အကြမ်းဖက်မှုများသည် လျော့ကျလာသည့် လက္ခဏာ လုံးဝမပြသသောကြောင့် ASEAN ၏ မြန်မာဆိုင်ရာအထူးသံတမန်၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို တိုးချဲ့ပေးရန် မလေးရှားက အဆိုပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာ ဆိုင်ဖတ်ဒင် အဗ္ဗဒူလာက ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေသည် ဒေသတွင်းအတွက် “တကယ့် သွေးတိုးစမ်းမှု” ဖြစ်ကြောင်း သူကပြောပြီး မြန်မာသည် ဆိုးရွားသော ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း ကျဆင်းနေကြောင်းလည်း ပြောသည်။
“ကျနော်တို့ ASEAN နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးတွေအနေနဲ့ အထူးသံတမန်ကို သြဇာပိုမိုကြီးမားအောင် လုပ်ပေးဖို့ အမှန်တကယ် လိုအပ်နေတယ်” ဟု ရှန်ဂရီလာ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ၏ သီးခြားသတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတခုတွင် မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာ ဆိုင်ဖတ်ဒင်က သတင်းထောက်များကို ပြောသည်။
ASEAN သည် ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာ ပရက်ဆိုခွန်းကို အဖွဲ့၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးသံတမန်အဖြစ် ခန့်အပ်ထားသည်။ သူသည် မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် တွေ့ဆုံရန် မြန်မာသို့ မတ်လတွင်လာရောက်ခဲ့သည်။
ထိုခရီးစဉ်ပြီးနောက် အထူးသံတမန်က မြန်မာအခြေအနေသည် ရှုပ်ထွေးကြောင်း၊ သက်ဆိုင်သူအားလုံးသည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် အသင့်မရှိသေးဘဲ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ပြီး အပြုတ်တိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်ထားသောကြောင့် ဖြေရှင်းရန် အချိန်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။
အခြားသော အချက်များအပြင် မလေးရှား၏ အဆိုပြုချက်တွင် အထူးသံတမန်၏ အခန်းကဏ္ဍကို သက်တမ်း ၁၂ လ မကသည့် အချိန်ပြည့် ရာထူးအဖြစ်ပါ သတ်မှတ်ရန် ရည်ရွယ်နိုင်ကြောင်း South China Morning Post သတင်းစာက ဖော်ပြသည်။
အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အတိုင်ပင်ခံ မစ္စတာ ဒဲရက် ချိုလက်ကလည်း စစ်ကောင်စီရင်းမြစ်များနှင့် စစ်ရေးစွမ်းရည်များကို ဖြတ်တောက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်း ပြန်သွားရေးအတွက် စစ်ကောင်စီကို တောက်လျှောက် ဖိအားပေးရေး နည်းလမ်းမျာကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက အမြဲတမ်း စဉ်းစားနေကြောင်း ရှန်ဂရီလာ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတွင် ပြောသည်။
ပဋိပက္ခများ လျှော့ချနိုင်ရေးအတွက် ASEAN နှင့် ဆက်လက်အနီးကပ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေကြောင်း မစ္စ ဟေဇာက ပြောသည်။
သို့သော် ဒေသတွင်းနှင့် ကုသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ဆက်လက် သဘောထားကွဲနေသောကြောင့် မြန်မာပြည်သူများသည် ၎င်းတို့ လိုအပ်နေချိန်တွင် ပစ်ပယ်ခံရသည်ဟု ခံစားနေရကြောင်းလည်း မစ္စ ဟေဇာက ပြောသည်။
“ကျမက မြန်မာနဲ့ ဒေသတွင်းမှာ ပေါင်းကူးပေးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ဆက်လက်ပါဝင်ပြီး အထိခိုက်လွယ်ဆုံးသူတွေရဲ့ အကာအကွယ်နဲ့ ဒုက္ခတွေကို နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းက ဖြေရှင်းပေးဖို့နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တည်ငြိမ်မှုနဲ့ အားလုံးကြွယ်ဝချမ်းသာမှုကို အခြေခံတဲ့ ဖက်ဒရယ်အနာဂတ် လိုချင်တဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ဆန္ဒတွေကို ထောက်ခံဖို့ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မယ်” ဟု သူမက ပြောသည်။
တချိန်တည်းတွင် ASEAN အထူးသံတမန် မစ္စတာ ပရက်ဆိုခွန်းသည် ဇွန်လ ၂၉ နှင့် ၃၀ ရက်များတွင် မြန်မာသို့ ဒုတိယအကြိမ် သွားရောက်ရန် စီစဉ်ထားသည်။
ထိုခရီးစဉ်သည် ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်အဖြစ် လူသိများသည့် မြန်မာအတွက် ASEAN ၏ ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များက ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ ပြောသော်လည်း သူ၏ ခရီးစဉ်သည် ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်အနက် မည်သည့်အချက်ကို အာရုံစိုက်မည်ကို ရှင်းလင်းစွာမသိရသေးပေ။
အထူးသံတမန်က ဖြုတ်ချခံ ခေါင်းဆောင် နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် အခြားသက်ဆိုင်သူများကို သူ၏ ခရီးစဉ်အတွင်း တွေ့ဆုံခွင့်ပေးရန်လည်း စစ်ကောင်စီကို တောင်းဆိုထားကြောင်း သိရသည်။
မတ်လက သူ၏ခရီးစဉ်နောက်ပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီက ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်အနက် တခုသာဖြစ်သော ASEAN အနေဖြင့် မြန်မာသို့ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများခွင့်ပြုရန် သဘောတူသော်လည်း တရားဝင် လမ်းကြောင်းများမှသာ ပေးရမည်ဟု ပြောသည်။ ထို့ကြောင့် စစ်ကောင်စီသည် ထိုအကူအညီများကို လိုအပ်သူများထံ မပေးဘဲ ၎င်းတို့အတွက်သာ အသုံးချမည်ကို လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များနှင့် အတိုက်အခံ အင်အားစုများက စိုးရိမ်လာကြသည်။
တချိန်တည်းတွင် ASEAN သည် မြန်မာတွင် ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ရမည့် ကိစ္စဖြစ်သည့် အကြမ်းဖက်မှု ချက်ချင်း ရပ်စဲရေးကို မလုပ်ဆောင်သောကြောင့် ဝေဖန်ခံနေရသည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ် ဧပြီလက ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ချမှတ်ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီသည် ၎င်းတို့ကို ဆန့်ကျင်သည့် လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်သူ ၁,၇၀၀ ကျော်ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အထက်မြန်မာနိုင်ငံ စစ်ကိုင်းတိုင်းကဲ့သို့သော နေရာများမှ ခုခံရေးအမာခံဒေသများတွင် ဝင်ရောက်စီးနင်း မီးရှို့မှုများကို လွန်ခဲ့သောလမှ စတင်ပြီး နေ့စဉ်နီးပါး လုပ်ဆောင်နေသည်။
စစ်ကောင်စီသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လူနေအိမ်နှင့် အခြားအဆောက်အအုံ ၁၈,၈၈၆ ခုကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ကြောင်း စစ်ကောင်စီ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို လေ့လာစောင့်ကြည့် မှတ်တမ်းတင်နေသည့် လွတ်လပ်သော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သော Data for Myanmar ၏ အဆိုအရ သိရသည်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းတွင် မီရှို့ခံရမှု အများပြားဆုံးဖြစ်ပြီး ခန့်မှန်းခြေအိမ်ပေါင်း ၁၃,၈၄၀ ခန့် မီးရှို့ခံရသည်။
(ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းပါ သတင်း UN, ASEAN Say Renewed Effort Needed as Myanmar Crisis Worsens ကို ဘာသာပြန်သည်။)
You may also like these stories:
မြန်မာစစ်တပ်ကို “လူရမ်းကား”များဟု အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး အတိုင်ပင်ခံ ခေါ်
NUG နှင့် ပိုမိုထိတွေ့ဆက်ဆံရန် အာဆီယံကို အမေရိကန် တောင်းဆို
မြန်မာကို ဝိုင်းပယ်မှုများအတွက် ထိုင်းအထူးသံတမန် သတိပေး
နိုင်ငံတကာ အနေနဲ့ ကြည့်မနေဖို့ ကိုဖြိုးဇေယျာသော် ဇနီးတောင်းဆို
