ဒီမိုကရေစီတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၄ ဦးကို ကွပ်မျက်လိုက်ကြောင်း အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက တနင်္လာနေ့တွင် ကြေညာသောကြောင့် မြန်မာတွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာအတွင်း ပထမဆုံးပြုလုပ်သည့် ထိုကွပ်မျက်မှုများကို တကမ္ဘာလုံးက ပြစ်တင်ရှုတ်ချကြသည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ်က စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံတဝှမ်းဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဆန္ဒပြပွဲများကို သွေးချောင်းစီးနှိမ်နင်းသောအခါ စစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ရန် ပေါ်ပေါက်လာသည့် အရပ်သားခုခံရေး အင်အားစုများအား ကူညီသည်ဟု စွပ်စွဲပြီးနောက် ထိုတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို ဇန်နဝါရီလနှင့် ဧပြီလက ပြုလုပ်သည့် လျှို့ဝှက်တရားခွင်များတွင် သေဒဏ်များ ချမှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ထိုကွပ်မျက်ခံရသူများတါင် ဒီမိုကရေစီရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ကိုဂျင်မီဟု လူသိများသည့် ကိုကျော်မင်းယုနှင့် ဖြုတ်ချခံခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပါတီမှ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း ဟစ်ဟော့ပ် အဆိုတော် ဖြိုးဇေယျာသော်တို့ပါဝင်သည်။ အခြားသူနှစ်ဦးမှာ ကိုလှမျိုးအောင်နှင့် ကို အောင်သူရဇော်တို့ ဖြစ်သည်။
ပြစ်ဒဏ်များကို စီရင်လိုက်ကြောင်း စစ်ကောင်စီသတင်းစာက ဖေါ်ပြသော်လည်း မည်သည့်အချိန်တွင် မည်သည့်နည်းဖြင့် ကွပ်မျက်လိုက်သည်ကို ဖေါ်ပြခြင်း မရှိပေ။ ယခင်ကမြန်မာတွင် ကွပ်မျက်သော နည်းလမ်းမှာ ကြိုးပေးသတ်ဖြတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ အလောင်းများကို သက်ဆိုင်ရာမိသားစုများထံသို့ ပြန်မပေးပေ။
စစ်ကောင်စီအား တိုက်ခိုက်နေသည့် လှုပ်ရှားမှုကို ဦးဆောင်သည့် စင်ပြိုင်အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က ယခုအချိန်သည် ကမ္ဘာက တုံ့ပြန်ရမည့်အချိန်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။
“သူတို့ရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုအတွက် ကမ္ဘာ့အသိုက်အဝန်းက အပြစ်ပေးရမယ်” ဟု NUG သမ္မတရုံးမှ ပြောခွင့်ရသူ ဦးကျော်ဇောပြောသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာသည် ဖရိုဖရဲဖြစ်နေပြီး ဗြိတိသျှကိုလိုနီ လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်အပြီး နိုင်ငံကို ဆယ်စုနှစ် ၆ ခုအတွင်း ဆယ်စုနှစ် ၅ ခုကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သော စစ်တပ်သည် အသစ်ဖွဲ့စည်းထားသည့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်များနှင့် စစ်မျက်နှာ အများအပြားတွင် တိုက်ခိုက်နေသည်။
ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးအကြီးအကဲ မစ်ချဲဘာ့ရှလက်က ထိုကွက်မျက်မှုများသည် စစ်တပ်ကဖန်တီးထားသည့် အကျပ်အတည်းတွင် ရှုပ်ထွေးမှုများ ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေမည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သည့် ခေတ်နောက်ပြန်ဆွဲသော လုပ်ရပ်များဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကလည်း ထိုလုပ်ရပ်ကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပြီး မြန်မာစစ်ကောင်စီကို ယခင်ကထက် ပိုမိုပြင်းထန်စွာတုံ့ပြန်မည်ဟု ပြောသည်။
နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့၏ သေဒဏ်များနှင့်ဆိုင်သော အကြံပေး ချီရာဆန်ဂျော်ဂျီအိုက ထိုကွပ်မျက်မှုများသည် ခေတ်နောက်ပြန်ဆွဲခြင်းဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီသည် ထိုမျှနှင့် ရပ်တန့်နေမည်မဟုတ်ကြောင်း ပြောသည်။
လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်အဖွဲ့၏ အာရှဒေသဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာ အယ်လိန်း ပီယာဆန်က ထိုလုပ်ရပ်သည် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ခြိမ်းခြောက်ရန် ရည်ရွယ်သည့် လုံးဝရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ပြောသည်။
ငါတို့ကို ခြိမ်းခြောက်လို့မရဘူး ဟု ရေးသားထားသည့် စာတန်းရှည်ကို ကိုင်ဆောင်ကာ မျက်နှာဖုံးဝတ်ဆင်ထားသောာ ဆန္ဒပြသူအများအပြား ရန်ကုန်မှ လမ်းတခုတွင် ဆန္ဒပြကြသည့် လူအများအပြား၏ ဗီဒီယိုတခုလည်း ထွက်ပေါ်လာသည်။
အလောင်းဖျောက်ထား
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတရားရုံးများက ချမှတ်သည့် သေဒဏ် ၁၁၇ ခုအနက် ယခုကွက်မျက်မှုများကို ပထမဆုံးအကြိမ် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြန်မာ စစ်ကောင်စီ၏ ဖမ်းဆီးမှု၊ သတ်ဖြတ်မှုနှင့် စီရင်ချက်များကို စောင့်ကြည့်နေသည့် နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) ကပြောသည်။
ကွပ်မျက်ခံရသူများ၏ အလောင်းများကို မိသားစုများကို မိသားစုများထံပြန်မပေးကြောင်း ကိုဖြိုးဇေယျာသော်၏ ဇနီး မသဇင်မြင့်အောင် ပြောပြီး လူသတ်သမားများက ၎င်းတို့၏ ရာဇဝတ်မှုကို ဖုံးကွယ်ရန် အလောင်းဖျောက်သည့် သဘောဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။
“ဒါက လူသတ်အလောင်းဖျောက်မှုမြောက်တယ်” ဟု သူပြောကြားသည်။ “သူတို့က မြန်မာပြည်သူတွေကိုသာမက နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းကိုပါ စော်ကားလိုက်တာ” ဟုလည်း ပြောသည်။
ကိုကျော်မင်းယု၏ဇနီး မနီလာသိန်းက အလောင်းပြန်မရဘဲ ဈာပနအခမ်းအနား ကျင်းပမည် မဟုတ်ကြောင်း ပြောသည်။
“ကျမတို့အားလုံး ရဲရင့်ပြတ်သားခိုင်မာရမယ်” ဟု Facebook တွင် သူရေးသည်။
ကွပ်မျက်ခံရသူများကို ရန်ကုန်ရှိ အင်းစိန်ထောင်တွင် မိသားစုများက သောကြာနေ့၌ သွားရောက်တွေ့ဆုံခဲ့ကြောင်း ထိုကိစ္စကို သိသူတဦးကပြောကြားပြီး မိသားစုများသည် ၎င်းတို့ကို ဗီဒီယိုမှသာ တွေ့ခွင့်ရကြောင်း ပြောသည်။
“အဲဒီတုန်းက ကျမတို့နောက်ဆုံးတွေ့ရတာလို့ ကျမကိုဖြစ်ဖြစ် သားကိုဖြစ်ဖြစ် ဘာလို့မပြောတာလဲလို့ ကျမက သူတို့ကို မေးတယ်” ဟု ကိုဖြိုးဇေယျာသော်၏ မိခင် ဒေါ် ခင်ဝင်းမေက BBC သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီသည် ထိုကွပ်မျက်မှုများအကြောင်းကို တနင်္လာနေ့က ၎င်းတို့၏ ညစဉ် ရုပ်သံသတင်းတွင် ဖေါ်ပြခြင်းမပြုပေ။
ထိုသေဒဏ်ချမှတ်မှုများသည် မှန်ကန်ကြောင်း နိုင်ငံအများအပြားတွင် ထိုစနစ်ကိုသုံးကြောင်း စစ်ကောင်စီ ပြောခွင့်ရသူက လွန်ခဲ့သောလက ကာကွယ်ပြောကြားခဲ့သည်။
ကြမ်းကြုပ်သော ကွပ်မျက်မှု
စစ်ကောင်စီကို အပြစ်ပေးရန်နှင့် အကြမ်းဖက်မှုရပ်စဲရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ဒေသတွင်း မဟာမိတ်များနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက တနင်္လာနေ့တွင် ပြောသည်။
“မြန်မာစစ်အုပ်စုက ဒီမိုကရေစီတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ ရွေးကောက်ခံအရာရှိတွေကို ကြမ်းကြုပ်စွာ ကွပ်မျက်နေမှုအပေါ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အပြင်းထန်ဆုံးရှုတ်ချတယ်” ဟု အိမ်ဖြူတော် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ ပြောခွင့်ရသူက ကြေညာချက်တစောင်တွင် ဖေါ်ပြသည်။
ဝါရှင်တန်သည် စစ်ကောင်စီကို နောက်ထပ်အရေးယူရန် အစီအမံများကို ဆောင်ရွက်နေကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရသူ နက်ဒ် ပရိုက်စ်က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတခုတွင် ပြောကြားပြီး နည်းလမ်းအားလုံးကို လုပ်ရန် အဆင်သင့်ရှိကြောင်း ပြောသည်။
မြန်မာသို့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများရောင်းချခြင်းကို ပိတ်ပင်ရန်နှင့် စစ်ကောင်စီကို နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှု ရစေမည့် မည်သည့်လုပ်ရပ်မျှ မလုပ်ရန် သူတောင်းဆိုသည်။
အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအသင်း (ASEAN) ဥက္ကဌ ကမ္ဘောဒီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်သည် လွန်ခဲ့သောလက စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ထံ စာရေးသားပြီး ထိုသို့သော ကွပ်မျက်မှုများ မလုပ်ရန် တောင်းဆိုကာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတခုအနေနှင့် လွန်စွာစိုးရိမ်ကြောင်းပြောသည်။
ပြင်သစ်နိုင်ငံကလည်း ထိုကွပ်မျက်မှုများကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချပြီး သက်ဆိုင်သူအားလုံး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် တောင်းဆိုသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ယိုရှီမာဆာ ဟာယာရှီက ထိုကွပ်မျက်မှုများကြောင့် မြန်မာသည် ပိုမိုအထီးကျန်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။
တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက မြန်မာမှ သက်ဆိုင်သူအားလုံးအနေဖြင့် ပဋိပက္ခများကို ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေဘောင်အတွင်းမှ မှန်ကန်စွာဖြေရှင်းရန် တိုက်တွန်းသည်။
အခြားနိုင်ငံများကလည်း အလျှင်အမြန်အရေးယူရန် တိုက်တွန်းသည်။
ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် ပြစ်တင်ရှုတ်ချရုံသာမက ရှင်းလင်းပြတ်သားသည့် အရေးယူမှု၊ အရေးယူမှုများ၊ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများနှင့် လက်နက်ပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူ တွမ် အင်ဒရူးက Reuters သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးကော်မတီဥက္ကဌ ဘော့ဘ် မန်နန်းဒေးကကလည်း ကြေညာချက်တစောင်ထုတ်ပြန်ပြီး အခြားလုပ်ငန်းများအပြင် မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းကို အရေးယူရန် သမ္မတဘိုင်ဒင်ကို တိုက်တွန်းသည်။
စစ်ကောင်စီတပ်များသည် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လူပေါင်း ၂၁၀၀ ကျော်ကို သတ်ဖြတ်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း AAPP ကပြောသည်။ သို့သော် စစ်ကောင်စီက ထိုမျှမသတ်ကြောင်းပြောသည်။
အကြမ်းဖက်မှုများသည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများက စစ်ကောင်စီကို တိုက်ခိုက်နေသည့် ဝေးကွာသော နေရာများတွင်လည်း ဖြစ်နေသောကြောင့် အမှန်တကယ် အကြမ်းဖက်မှု အတိုင်းအတာကို အကဲဖြတ်ရန် ခက်ခဲသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီနောက်ဖြစ်ပေါ်သည့် မတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် လူတသန်းနီးပါး နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ခန့်မှန်းချက်များအရ သိရသည်။
ထိုကွပ်မျက်မှုများကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ရမည့် မျှော်လင့်ချက်များ ပျက်စီးသွားကြောင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) ကပြောသည်။ AA သည် မြန်မာစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်နေသည်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာပြီဖြစ်သည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအနက်တဖွဲ့ဖြစ်သည်။
ထိုကွပ်မျက်မှုများသည် မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်းဖြစ်ပေါ်နေသည့် မတည်ငြိမ်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန် အခွင့်အလမ်းများ ပိတ်သွားကြောင်း နိုင်ငံတကာ အကျပ်အတည်းလေ့လာရေးအဖွဲ့မှ သုတေသီ ရစ်ချတ်ဟိုဆေးပြောသည်။
“ဒါဟာ စစ်ကောင်စီက လူတို့လုပ်ချင်ရာလုပ်မယ်၊ ဘယ်သူ့စကားမှ နားမထောင်ဘူးဆိုတာ ပြသလိုက်တာပဲ” ဟု ဟိုဆေး ပြောသည်။
“ဒါ အင်အားပြသလိုက်တာလို့ စစ်ကောင်စီက ထင်တယ်၊ ဒါပေမယ့် ဒါဟာ ကြီးမားတဲ့ တွက်ကိန်း အမှားအယွင်းဖြစ်တယ်” ဟုလည်း သူပြောသည်။
ကိုးကား။ ။ Reuters သတင်း Myanmar junta executes four democracy activists, sparks widespread condemnation
You may also like these stories:
ဇူလိုင် ၂၅ က ရိုင်းစိုင်းသော သမိုင်းမှတ်တိုင် စိုက်ခဲ့သည်
မြန်မာစစ်တပ်၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အလေ့အထ
ကိုဂျင်မီနှင့် ကိုဇေယျာသော်တို့ သတင်းအပေါ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စိတ်ထိခိုက်
မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ကြိုးမိန့် နဲ့ နိုင်ငံရေးလက်စားချေပွဲ
