၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို တားဆီးရန် နောက်ဆုံးအချိန်တွင် အရပ်သားခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က စစ်အုပ်စုခေါင်းဆောင်ကို ကမ်းလှမ်းသည့် အချက် နှစ်ချက်ကို စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်က ပယ်ချခဲ့ကြောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် အနီးကပ်နေခဲ့သူ တဦးက ပြောသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ဒုတိယ ၅ နှစ်သက်တမ်း အနိုင်ရသောအခါ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က သူ့ကို သမ္မတလုပ်ခွင့်ပေးရန် ဖိအားပေးခဲ့ကြောင်း သတင်းများတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖော်ပြပြီးဖြစ်သည်။ သို့သော် အာဏာသိမ်းမှုမတိုင်မီ ရက်အနည်းငယ်က နေပြည်တော်မှ တံခါးပိတ် ဆွေးနွေးပွဲ အသေးစိတ်များနှင့် တဘက်နှင့်တဘက် မည်သည်တို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်ကို လွန်ခဲ့သောလက လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ဖြင့် လွတ်လာသည့် အမေရိကန် နိုင်ငံသား ဦးကျော်ဌေးဦးက ဧရာဝတီသို့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မပြုမီအထိ လူသိနည်းသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ နှောင်းပိုင်းက အစည်းအဝေးများတွင် စစ်တပ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်သည် သမ္မတ ရာထူးကို အကြိမ်ကြိမ် တောင်းဆိုသည်။ အပေးအယူအနေဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် သမ္မတ မဖြစ်စေရန် တားဆီးထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အပိုဒ် ၅၉ စကို ပြင်ဆင်ရေး ထောက်ခံမည်ဖြစ်ကြောင်း မင်းအောင်လှိုင်က ကမ်းလှမ်းသည်ဟု သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။ သူ၏ အပေးအယူအရ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် NLD အနိုင်ရသည့် ဒုတိယ သက်တမ်း ပထမ ၃ နှစ်တွင် နိုင်ငံ၏သမ္မတဖြစ်လာပြီး ကျန် ၂ နှစ်နှင့်နောက်ပိုင်းတွင် သူ သမ္မတ လုပ်မည်ဟုဆိုသည်။
သူ၏ကမ်းလှမ်းမှုကို နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပယ်ချပြီး စစ်တပ်အကြီးအကဲရာထူး သက်တမ်းကုန်ဆုံးတော့မည် ဖြစ်သောကြောင့် ဒုတိယ သမ္မတ သို့မဟုတ် အသစ်ဖန်တီးထားသည့် စစ်ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌလုပ်ရန် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို ပြောခဲ့သည်။
“တကယ်တော့ မင်းအောင်လှိုင်က သူသမ္မတဖြစ်ဖို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဥပဒေနဲ့မညီတာတွေ လုပ်ခိုင်းတယ်။ သူသမ္မတ မဖြစ်နိုင်တော့ အာဏာသိမ်းတယ်” ဟု ဦးကျော်ဌေးဦးက ပြောသည်။
အာဏာမသိမ်းမီအထိ ရုက္ခဗေဒ ပညာရှင် ဦးကျော်ဌေးဦးသည် လူငယ်များကို စိုက်ပျိုးရေး ပညာသင်ကြားပေသည့် ဒေါ်ခင်ကြည် ဖောင်ဒေးရှင်း၏ နေပြည်တော်ရှိ လရောင်တော စိုက်ပျိုးရေးသင်တန်းကျောင်း မန်နေဂျာဖြစ်သည်။ ထိုဖောင်ဒေးရှင်းမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က မိခင်ဒေါ်ခင်ကြည်ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် တည်ထောင်ထားသော ဖောင်ဒေးရှင်းဖြစ်သည်။
ဦးကျော်ဌေးဦးက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို နောက်ဆုံး တွေ့ခဲ့သည့်အချိန်မှာ စစ်သားများ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ နေအိမ်သို့ရောက်မလာမီ နာရီအနည်းငယ်အလို ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့ညတွင် ဖြစ်သည်။
၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲမသမာမှု အကြီးအကျယ်ရှိသောကြောင့် အာဏာသိမ်းရသည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကပြောပြီး NLD မဲလိမ်သည်ဟု စွပ်စွဲသည်။ သို့သော် ပြည်တွင်းပြည်ပ ရွေးကောက်ပွဲ လေ့လာသူများက ရွေးကောက်ပွဲသည် လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသည်ဟု အခိုင်အမာပြောသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သူ့ကို သမ္မတရာထူး ပေးရန် ငြင်းဆန်သောကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အာဏာသိမ်းသည်ဆိုသည့် သတင်းများ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာသည်။ စစ်တပ်၏ မဟာမိတ်ပါတီများကို NLD က ရွေးကောက်ပွဲတွင် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရပြီးနောက် သမ္မတလုပ်ရန် သူကြိုးစားခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် မင်းအောင်လှိုင်သည် အငြင်းပွားဖွယ် ဇာတ်လမ်းများကို ပြောလာပြီး NLD သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရန် သူ့ကို ချဉ်းကပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂ နှစ်နီးပါးကြာသည့်တိုင် စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်သည် သူ့ကိုဆန့်ကျင်သည့် ကျယ်ပြန့်သော လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများကြောင့် နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ ထို့ကြောင့် သူသည် ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများကို အမြောက်များ၊ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ပြီး အရပ်သား အပါအဝင် ၂,၆၀၀ ကျော်ကို သတ်ဖြတ်ထားသည်။
ဦးကျော်ဌေးဦးသည် ၁၉၈၈ ခုနှစ် အရေးတော်ပုံအတွင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများကြောင့် ယခင်က ထောင် ၂ ကြိမ် ကျဖူးသည့် နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူနှင့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းမှုကာလ ဖြစ်မည်ဟု ထင်ခဲ့သည့်ကာလတွင် ပါဝင်ရန် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အစိုးရခေတ်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လာခဲ့သည်။
စင်ပြိုင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က ထောက်ခံသည့် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းကို ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်သောကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလက အကြမ်းဖက်မှုစွဲချက်ဖြင့် အဖမ်းမခံရမီအထိ ဦးကျော်ဌေးဦးသည် နေပြည်တော်မှ မည်သည့်နေရာမှန်းမသိရသည့် အိမ်တအိမ်တွင် ဖမ်းဆီးထားခံရသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံ အစားအသောက်များ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့သူဖြစ်သည်။
သူသည် တနှစ်ကျော်ကြာ ဖမ်းဆီးခံရပြီး ပထမတွင် နေပြည်တော်၌ နေရကာ ထို့နောက် မန္တလေးတိုင်း၊ ရမည်းသင်းထောင်တွင် နေရသည်။ ယင်းနောက် နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ဖြင့် လွှတ်ပေးရန် အင်းစိန်ထောင်သို့ ပို့ဆောင်ခံရသည်။ သူ့ကို ဖမ်းဆီးထားစဉ်အတွင်း သူသည် အာဏာမသိမ်းမီက ဆွေးနွေးမှုများအကြောင်း အတည်ပြုသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အနီးကပ်လူယုံ အများအပြားနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
သူ့ကို ဖမ်းဆီးပြီးနောက် စစ်ဘက်စစ်ကြောရေးစခန်းသို့ ခေါ်သွားပြီး စစ်ကောင်စီအရာရှိများက သူသည် အမေရိကန် နိုင်ငံသားဖြစ်သည်ကို သိသွားသည်အထိ ၁၈ ရက်ကြာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက် ခံရသည်။ သူ့ကို ဖမ်းဆီးထားသူများက သတ်ဖြတ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်သည်ကိုလည်း ခံရသည်။ “စစ်ကြောရေးမှာ မင်းသေရင် ငါတို့ရာထူးတက်မယ်” ဟု ထိုဖမ်းဆီးစစ်ဆေးသူများက ပြောသည်။
စစ်ကြောရေးစခန်းနှင့် အကျဉ်းထောင်များတွင် သူတွေ့ဆုံခဲ့သည့် ဖမ်းဆီးခံရသူအများစုသည် ငယ်ရွယ်သော တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ ဖြစ်သည်။ သူသည် ဖြုတ်ချခံ NLD အစိုးရ အရာရှိများ၊ ပါတီဝင်များ၊ စစ်တပ်မှ အထက်အရာရှိများနှင့် မပြေလည်သောကြောင့် သို့မဟုတ် အတိုက်အခံလှုပ်ရှားမှုနှင့် အဆက်အသွယ်ရှိသည်ဟု သံသယရှိသောကြောင့် ထောင်ချခံရသည့် ဗိုလ်ကြီး၊ ဗိုလ်မှူးများနှင့်လည်း တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
စစ်အရာရှိ အများအပြားသည် စစ်တပ်ကို အယုံအကြည်ကင်းမဲ့မှု ကြီးထွားနေပြီး စစ်တပ်မှလူအများစုနှင့် မိသားစုများသည် မမျှတမှုများကြောင့် သို့မဟုတ် မင်းအောင်လှိုင်နှင့် ဗိုလ်ချုပ်များအောက်တွင် မလုံခြုံမှုကြောင့် စိတ်ပျက်နေကြောင်း အဆိုပါ ထောင်ကျ စစ်သားများက ဦးကျော်ဌေးဦးကို ပြောသည်။
သူနှင့်အတူ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံရသည့် စစ်တပ်မှလူများကို ကိုးကားပြီး ဦးကျော်ဌေးဦးက စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်သည် မောက်မာပြီး မည်သူ့ကိုမျှမယုံကြောင်း ပြောသည်။
“သူက သူ မကျေနပ်ရင် စိုးဝင်းကိုတောင် ဖိုင်တွေနဲ့ ကောက်ပေါက်တယ်” ဟု ဦးကျော်ဌေးဦးက ပြောသည်။ ဒု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်းသည် မြန်မာစစ်အုပ်စုတွင် မင်းအောင်လှိုင်ပြီးလျှင် သြဇာအကြီးမားဆုံး စစ်ဗိုလ်ချုပ်ဖြစ်သည်။
You may also like these stories:
မျက်မှောက်ခေတ်ကာလရဲ့ အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် အားပြိုင်မှု
သူတို့ တွေ့ပြီး ဘာတွေ တိုင်ပင်ခဲ့ကြလဲ
စိုးဝင်းက မင်းအောင်လှိုင်ကို အာဏာသိမ်းမည် မဟုတ်
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပေါ် စစ်ခေါင်းဆောင်၏ အာဃာတ
စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် သမ္မတဖြစ်ရေး ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီကို အကွက်ရွှေ့
စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင် ဖွဲ့စည်းပုံ ရေးဆွဲဦးမလား
