စစ်ကိုင်းတိုင်း ကန့်ဘလူမြို့နယ်တောင်ခြမ်းတွင် စစ်တပ်က ထောင်သည့် မိုင်းများကြောင့် တရက်တည်းမှာပင် ဒေသခံ ၉ဦး မိုင်းထိပြီး ကလေးငယ်တဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဒေသတွင်း သတင်းရင်းမြစ်များထံက သိရသည်။
မိုင်းထိသူများမှာ ထန်းကုန်းတိုက်နယ် ညောင်ဇင်ရွာမှ ဦးကျော်မြိုင်၊ ဦးဖိုးပိန်၊ ဦးကျော်ခင်၊ ဦးလွမ်းချို၊ သင်းပေါင်းကျင်း ရွာ မှ အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် မောင်ပိုင်ပိုင်စိုး၊ မောင်ဖြိုးဝေအောင်၊ အသက် ၁၀ နှစ်အရွယ် မောင်တုတ်ပေါ နှင့် ကာဘိုးစံပြ ရွာမှ ဈေးသည်လင်မယား ၂ ဦးတို့ဖြစ်ပြီး မောင်ဖြိုးဝေအောင်မှာ မိုင်းထိသည်နေရာမှာပင် သေဆုံးခဲ့ကာ မောင်တုတ်ပေါမှာ စိုးရိမ်ရသည့်အခြေအနေတွင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။
စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တိုက်ပွဲများဖြစ်လာပြီး ရွာလုံးကျွတ် မီးတိုက်ခံနေရသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းသည် မြေမြှပ်မိုင်း ကြောင့် ထိခိုက်ခံစားရမှုတွင် တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအရ ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကလေးများရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (Unicef) က အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ထားပြီးဖြစ်သည်။
ဒေသတွင်းသတင်းရင်းမြစ်တဦးက “ကန့်ဘလူတောင်ခြမ်းမှာ စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့ စစ်တပ်နဲ့ ပျူစောထီးတွေ ထောင်ထား တဲ့ မိုင်းနင်းမိပြီး အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးတာတွေ ဖြစ်နေတာ အခုမှတော့ မဟုတ်ပါဘူး၊ ပြီးခဲ့နှစ်ထဲကလည်း ရှိ ပေမယ့် အလွန်နည်းပါတယ်၊ အခုက တရက်တည်းကို အရပ်သားပြည်သူ ၉ ဦးအထိရှိခဲ့တာပေါ့ ”ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြော သည်။
မိုင်းထိမှန်သည့် ဖြစ်စဉ်မှာ ညောင်ဇင်ကျေးရွာနှင့် သင်ပေါင်းကျင်းကျေးရွာအနီးတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ညောင်ဇင်ကျေးရွာသို့ ဆိုင်ကယ်ဖြင့် ဈေးလာရောင်းသည့် ဈေးသည် လင်မယား၊ ညောင်ဇင်ဒေသခံ ၄ ဦးတို့သည် ကျေးရွာ အဝင်အထွက်လမ်းများ၌ မိုင်းနင်းမိခြင်းဖြစ်သလို ညနေ ၄ နာရီဝန်းကျင်တွင်လည်း သင်ပေါင်းကျင်း ကျေးရွာအနီး လယ်တောဘက်၌ နွားကျောင်းနေသည့် ကလေးငယ် ၃ ဦးတို့မှာ မိုင်းနင်းမိခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
သင်ပေါင်းကျင်းဒေသခံတဦးက “မိုင်းနင်းမိတာတွေက ရွာအဝင်အထွက်နေရာတွေနဲ့ အနီးဝန်းကျင်က လမ်းတွေပေါ်မှာ ဖြစ်ခဲ့တာဗျ၊ ပထမ အုန်း ဆိုပြီး မိုင်းပေါက်ကွဲသံ ကြားရတယ်၊ မိုင်းသံနဲ့အတူ သေနတ်ပစ်ဖောက်သံတွေလည်း ကြားရ တယ်၊ နွားကျောင်းနေတဲ့ ကလေးတွေ မိုင်းနင်းမိတယ်ဆိုတာ ငြိမ်သွားမှ သိရတာ၊ ကလေး ၃ ယောက်မှာ သေတဲ့ကလေး နဲ့ ဒဏ်ရာပြင်းထန်တဲ့ကလေး ၂ ယောက် က ညီအစ်ကိုအရင်းတွေပါ”ဟု ပြောသည်။
ယခုနောက်ပိုင်းတွင် စစ်ကြောင်းပြန်လည် ဆုတ်ခွာသွားပါကလည်း ကျေးရွာများအတွင်းနှင့် အနီးဝန်းကျင်များတွင် မိုင်း များကို ထောင်ထားခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိလာရသည့်အတွက် ထန်းကုန်းတိုက်နယ် ပျူစောထီးကျေးရွာများတွင် နေထိုင်သည့် ပြည်သူများအနေဖြင့် အသွားအလာ အထူးသတိပြုကြရန် ဒေသတွင်း တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက အသိပေး ထုတ်ပြန် ထားသည်။
ညောင်ဇင်ဒေသခံတဦးက “သူတို့တွေ(စစ်ကောင်စီ) မိုင်းထောင်ထားတယ်ဆိုတာကို အသိပေးတာမျိုးလည်း မရှိသလို ရွာနီးချုပ်စပ်တွေကို သွားလာရာမှာလည်း သတိ ဝီရိယနဲ့ သွားလာကြဖို့လည်း ပြောတာမျိုး မရှိဘူး၊ အခုလိုမျိုးဖြစ်တော့ ဘယ်သူကမှ တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှု မရှိကြဘူး ရယ်၊ အခုဆိုရင် အပြင်ကို အလုပ်သွားလုပ်ဖို့တောင် မဝံ့တော့ဘူးဗျ”ဟု ပြောသည်။
မြေမြုပ်မိုင်းအသုံးပြုမှုကို နိုင်ငံတကာက ပိတ်ပင်တားဆီးထားသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသည် မြေမြှုပ်မိုင်း အများဆုံး အသုံးပြုနေသည့် နိုင်ငံစာရင်းတွင်လည်း ပါဝင်နေဆဲဖြစ်ပြီး မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် သေဆုံးသူ သို့မဟုတ် ဒဏ်ရာရသူ တနေ့လျှင် တယောက်နှုန်း ရှိနေသည်ဟု မြေမြှုပ်မိုင်းစောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့ Landmine Monitor ကဆိုသည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့ (AI) ၏ ထုတ်ပြန်ထားချက်အရ စစ်တပ်သည် ကိုယ်တိုင်ထုတ် M-14 နှင့် MM-2 မိုင်းအမျိုးအစားများကို အဓိက အသုံးပြုနေကြောင်း၊ M-14 သည် နင်းမိသူ၏ခြေထောက်ကို ခြေကျင်းဝတ်နေရာမှ ပြတ်တောက်စေပြီး MM-2 သည် ပေါက်ကွဲအား ပိုမိုပြင်းထန်ကာ နင်းမိသူ၏ ခြေထောက်ကို ဒူးခေါင်းနေရာမှ ပြတ် တောက် စေသည့်အပြင် နင်းမိသူ၏ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ဒဏ်ရာရစေသည့် မိုင်းအမျိုးအစား ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ကြာ ပြည်တွင်းစစ်၌ မြေမြှုပ်မိုင်းများကြောင့် တိုင်းရင်းသား ဒေသများရှိ ဒေသခံများ မကြာခဏ မိုင်း နင်းမိသဖြင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရ၊ သေဆုံးမှုများလည်း ရှိခဲ့ပြီး စစ်တပ်က အာဏာသိမ်း ပြီးနောက် ကရင်၊ ရခိုင်၊ မွန်၊ ကယား၊ ချင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် စစ်ကိုင်း၊ မကွေး၊ တနင်္သာရီတိုင်းတို့တွင် မြေမြှုပ်မိုင်း ထိသူ ပိုမိုများပြားလာလျက်ရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ မိုင်းအန္တရာယ်ဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည့် ဒေသခံအများစုမှာ ကျေးလက်နေ ဆင်းရဲနွမ်းပါးကြသူများ ဖြစ်သောကြောင့် ဆေးဝါးကုသနိုင်ရန် ငွေကြေးလိုအပ်ချက်များလည်း ရှိနေကြောင်း မြေမြှုပ်မိုင်းစောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့ Landmine Monitor ကဆိုသည်။
Unicef ၏ မြေမြှပ်မိုင်းနှင့် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော ပစ္စည်းများ ဖြစ်ရပ် သတင်းအချက်အလက် အစီရင်ခံစာ အရ ၂၀၂၂ ခုတွင် နိုင်ငံတဝှမ်းလုံး၌ ထိခိုက်ခံစားရသူ ၃၉၀ ဦးအနက် သေဆုံး ၁၀၂ ဦး ရှိကြောင်း၊ ဒေသအလိုက်အနေဖြင့် ရှမ်းပြည် နယ်တွင် ထိခိုက်ခံစားရသူအရေအတွက် စုစုပေါင်း၏ ၃၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် အများဆုံး ဖြစ်ခဲ့ပြီး ထိခိုက်ခံစားရသူ ၁၂၃ ဦး အနက် သေဆုံး ၂၆ ဦး ရှိကြောင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းသည် ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဒုတိယနေရာတွင် ရှိနေပြီး ထိခိုက်ခံစား ရသူ ၆၈ ဦးအနက် သေဆုံး ၃၃ ဦး ရှိကြောင်း၊ ရခိုင်နှင့်ချင်းတွင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းစီ၊ ကချင်တွင် ၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကရင်တွင် ၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကယားတွင် (၅) ရာခိုင်နှုန်းစီတို့ ရှိကြောင်း၊ တစ်နိုင်ငံလုံးအနေဖြင့် ထိခိုက်ခံစားရသူအရေအတွက်၏ ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ကလေးများဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
You may also like these stories:
ကန့်ဘလူရှိ ကျေးရွာများကို စစ်ကောင်စီတပ် ဆက်တိုက်မီးရှို့နေ
ရပ်ထဲရွာထဲအထိ ရောက်လာတဲ့ မြေမြှုပ်မိုင်း နဲ့ ကျီးလန့်စာစား ဘဝများ
ကန့်ဘလူ၊ ကျီစုရွာက ပြည်သူ အစုလိုက်သတ်ဖြတ်ခံရမှု
ကန့်ဘလူ၌ စစ်ကြောင်းထိုး နှိပ်စက်မှုများကြောင့် မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်မှုများ ရှိလာ
