နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကျော် တပ်စွဲထားခဲ့သည့် စစ်တပ်၏ အခိုင်အမာစခန်းတခုဖြစ်သော မိုးမောက်မြို့ အရှေ့ဘက်တောင်ကြော ပေါ် ရှိ စိန်လုံဗျူဟာစခန်းကြီးကို ကချင်လွတ်လပ် ရေးတပ်မတော်(KIA) ပူးပေါင်းတပ်များက ယနေ့သိမ်းပိုက်သည်။
ထိုသို့ သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်ခြင်းကြောင့် စစ်တပ်က မိုင်ဂျာယန်ကဲ့သို့သော ကချင်မြို့ကြီးများကို လက်နက်ကြီးဖြင့် ခြိမ်း ခြောက်နိုင်စွမ်း မရှိတော့သလို KIA အနေဖြင့် တရုတ်နယ်စပ် လွယ်ဂျယ်လမ်းတလျှောက် ထိန်းချုပ်လိုက်ပြီး ဗန်းမော်၊ မံစီစသည့် မြို့ကြီးများကို ခြိမ်းခြောက် လာနိုင်သည့် အခြေအနေရှိနေသည်။
KIA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူ၏ အဆိုအရ “စိန်လုံစခန်းကို ဒီမနက် ၇ နာရီခွဲအချိန်မှာ အပြီးအပိုင် သိမ်းပိုက်လို့ရပါပြီ။ ဗန်းမော်ရဲ့ အရှေ့ဘက်ခြမ်းမှာတော့ အကြီးဆုံး၊ ဗျူဟာအကျဆုံး စခန်းလို့ ပြောရမှာပေါ့၊ တိုက်ပွဲ အသေးစိတ်တော့ မသိရသေးပါဘူး။ ဒီတောင်ကုန်းမှာတော့ စစ်တပ်အားလုံး ကင်းစင်သွားပြီ မိုးမောက်မြို့တွင်းပိုင်းနဲ့ လွယ်ဂျယ်မြို့တွင်းပိုင်းလောက်ပဲ ကျန်တယ်” ဟု သိရသည်။
ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)နှင့် ပူးပေါင်းတပ်များအနေဖြင့် မိုးမောက်- လွယ်ဂျယ်လမ်းပိုင်းကို ထိန်းလိုက်သော် လည်း တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းရှိသည့် လွယ်ဂျယ်မြို့ကို ဝင်တိုက်ခြင်း မရှိသေးပေ။သို့သော် မြို့တွင်းရှိ စစ်သား၊ ရဲနှင့် ဌာနဆိုင်ရာဝန်ထမ်းများမှာ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ခိုလှုံရန် ညှိနှိုင်းမှုများရှိသော်လည်း တရုတ်ဘက်က လက်မခံကြောင်းလည်း ဒေသသတင်းများက ဖော်ပြကြ သည်။
မတ် ၂၇ ရက် ၇၉ နှစ်မြောက် တပ်မတော်နေ့တွင် စခဲ့သည့် KIA ထိုးစစ်သည် ၆ရက်သာ ဆင်နွဲခဲ့ရပြီး မိုးမောက်-လွယ်ဂျယ်ကား လမ်းပေါ် ရှိ စိန်လုံ၊ ယောယုံ အပါအဝင် စခန်းအားလုံး သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုးစစ်စသည့် နေမှာပင် စိန်လုံစခန်းမှ မိုင်ဂျာယန်မြို့သို့ လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ရာ ၈ကြိမ် ပေါက်ကွဲခဲ့ပြီး ထိခိုက်မှုမရှိဟု လိုင်ဇာတီဗွီ သတင်း ချန်နယ်က ဖော်ပြခဲ့သည်။
KIA ဌာနချုပ်လိုင်ဇာနှင့် မိုင်ဂျာယန်မြို့တို့အား ခြိမ်းခြောက်နေသည့် လက်နက်ကြီးစခန်း အားလုံး သိမ်းပိုက်နိုင်ပြီဖြစ် သော်လည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကိုမူ စိုးရိမ်နေရဆဲဟု ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူက ပြောသည်။

ဗန်းမော်ခရိုင်အတွင်းပါဝင်သည့် စိန်လုံကဘာသည် ကချင်လူမျိုးများအတွက် သမိုင်းဝင်နေရာတခုဖြစ်ပြီး လွတ်လပ်ရေး မရမီ အင်္ဂလိပ် အစိုးရခေတ်တွင် တောင်တန်းဒေသအား အုပ်ချုပ်ရသည့် တောင်တန်း ဝန်ထောက် ရုံးစိုက်ရာမြို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ကချင်တောင်တန်းဒေသရှိ ဂျပန်တပ်များအား အမေရိကန်နှင့် ကချင်ရိန်းဂျာတပ်များက တိုက်ထုတ် အောင်နိုင်ခဲ့သည့် အထိမ်းအမှတ်အနေဖြင့် ပဒန်မနောပွဲကြီးအား ၁၉၄၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၄ ရက်မှ ၂၆ ရက်အထိ စိန်လုံကဘာတွင် ကျင်းပခဲ့ကြသည်။
စိန်လုံကဘာသည် စစ်တက္ကသိုလ်(DSA)သမိုင်းတွင် ၁၉၅၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၈ ခုနှစ်အထိ ကျောင်းအုပ်ကြီးအဖြစ် သက်တမ်းအရှည်ကြာဆုံး တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ ကချင်တိုင်းရင်းသား ဗိုလ်မှူးကြီးအယ်လ်ခွန်နောင်နှင့် ၁၉၈၅ ခုနှစ် မြောက်ပိုင်းတိုင်း စစ်ဌာနချုပ် တိုင်းမှုးအဖြစ် မြစ်ကြီးနားတွင် တာဝန်ကျစဉ် မိမိတို့ မျိုးနွယ်အချင်းချင်းက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်းခံခဲ့ရသည့် ဗိုလ်မှူးချုပ် အယ်လ်ခွန်ဖန်တို့၏ မွေးရပ်ဇာတိလည်းဖြစ်သည်။
KIA ပူးပေါင်းတပ်သည် မတ်လနောက်ဆုံးပတ်အတွင်း မိုးမောက်မြို့ မြောက်ဘက်ရှိ မြို့သစ်၊ ကုန်းလော၊ လွယ်ခမ်းတို့ရှိ တပ်ရင်းဌာနချုပ် များအား တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားသည့်အပြင် မံစီမြို့နယ်အတွင်းရှိ တပ်စခန်းများကိုလည်း သိမ်းပိုက် ထားသည့်အတွက် မိုးမောက်နှင့် မံစီမြို့တို့အား ဝိုင်းပိတ်ပိတ်ဆို့ထားသည့် သဘောသက်ရောက်နေသည့်အပြင် ဗန်းမော်မြို့ရှိ တပ်ရင်းဌာနချုပ်များကို အနီးကပ်ခြိမ်းခြောက်နေပြီဖြစ်သည်။

စစ်ရေးလေ့လာသူတဦးက “KIA ကတော့ မတ် ၂၇ ရက်နေ့ကစပြီး စိန်လုံ၊ ယောယုံစခန်းနဲ့ စခန်း ၁၀ ခုကျော်တိုက် တာကိုး၊ ဒီနေ့ ၆ ရက်မြောက်မှ ရတယ်ဆိုတော့ ခဏ နားမလား၊ ဆက်တိုက်မလားဆိုတာတော့ မသိဘူး၊ ဆက်တိုက် မယ်ဆိုရင်တော့ သေချာတယ် ဗန်းမော်၊ မံစီ နှစ်မြို့ပဲကျန်တော့တယ်” ဟု သုံးသပ်သည်။
ဗန်းမော်မြို့တွင် အမှတ် ၂၁ စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်၊ တပ်မ ၈၈ ရှေ့တန်းဌာနချုပ်၊ အမြောက်တပ်ရင်း တရင်းနှင့် လက်ရုံးတပ်များ အခြေစိုက်ထားသလို မိုးမောက်မြို့အခြေစိုက် ခမရ-၄၃၇ တပ်ရင်း၊ မံစီမြို့အခြေစိုက် ဌာနချုပ် တပ်ရင်းနှစ်ရင်းတို့ ကျန်ရှိသည်။
KIA ပူးပေါင်းတပ်များ၏ ထိုးစစ်အတွင်း ထွက်ပြေးသွားသည့် စစ်ကောင်စီတပ်သားများမှာ အထိုင်တပ်စခန်းများသို့ သွားရောက်ပူးပေါင်းသဖြင် ဗန်းမော်နှင့် မံစီမြို့တို့တွင် စစ်ကောင်စီ ခံစစ်ပြင်နေသည့် အခြေအနေရှိကြောင်းလည်း စစ်ရေးလေ့လာသူတဦးက ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့က မိုးမောက်မြို့နယ်၊ မန်နောင်ကျေးရွာအနီးဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီ ဘက်က Y12 လေယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များရှိရာသို့ ကျရောက်ပေါက်ကွဲပြီး တပ်မ ၈၈ တပ်မှူး ဗိုလ်မှူးချုပ်မင်းထွဋ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူက ပြောသည်။
ထို့ပြင် မံစီမြို့နယ်၊ ဂျန်မိုင်ရွာကို ယနေ့( ဧပြီ ၁ ) နံနက်အစောပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းဖြင့် ဗုံးကြဲသဖြင့် လူ ၅ ဦး သေဆုံးပြီး ၃ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်းလည်း သိရသည်။