ကချင်ပြည်နယ် ပန်ဝါမြို့ မြေရှား သတ္တုမိုင်းတခုတွင် အင်္ဂါနေ့နံနက်က မြေပြိုသောကြောင့် လူအနည်းဆုံး ၇ ဦးသေဆုံးပြီး အနည်းဆုံး ၁၀ ဦးပျောက်ဆုံးနေသည်ဟု ကချင်အခြေစိုက် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် လှုပ်ရှားသူများနှင့် သေဆုံးပျောက်ဆုံးနေသူများ၏ မိသားစုများပြောသည်။
ထိုမြေပြိုမှုသည် ကချင်ပြည်နယ်မှ ချောင်ကျသော မြို့တမြို့ဖြစ်သည့် ပန်ဝါမှ တောင်တခုရှိ လုပ်ကွက် ၃ တွင် ဖြစ်ပွားသည်။ ထိုမြေပြိုမှုသည် တောင်ထိပ်တွင် တည်ဆောက်ထားသော သတ္တုတူးသမား ၁၇ ဦးမှ ၂၄ ဦးအထိ အိပ်နေသည့် တဲကြီးတခုကို ပျောက်ကွယ်သွားစေသည်။
ထိုသတ္တုတွင်းနေရာမှ အာဏာပိုင်များနှင့် အခြားတာဝန်ရှိသူများသည် ပျောက်ဆုံးသူ အရေအတွက်ကို အတိအကျ အတည်မပြုနိုင်သေးကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များပြောသည်။ လူ ၁၀ ဦးမှ ၁၇ ဦးအထိ စာရင်းပျောက်ဆုံးနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့ခန့်မှန်းပြောသည်။
သို့သော် ပျောက်ဆုံးနေသူများ၏ ဆွေမျိုးများသည် ၎င်းတို့သားချင်းများ ဆက်လက်ရှင်သန်ရေး မျှော်လင့်ချက်မထားတော့ကြောင်း ထိုသတင်းရင်းမြစ်များပြောသည်။
မြေအများအပြား ဖုံးလွှမ်းထားသောကြောင့် သေဆုံးသူများ၏ အလောင်းများကို ပြန်လည်ရရေးသည် စိန်ခေါ်မှုများသည်။ အာဏာပိုင်များသည် လက်ရှိ အချိန်အထိ တွေ့ရှိပြီးဖြစ်သော အလောင်း ၇ ခုကို မည်သူမည်ဝါ ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် ကြိုးစားနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ထိုမြေပြိုမှုကို အကဲဖြတ်နေသည့် ကချင်တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတဦး ရှင်းပြသည်။
ထိုသတ္တုမိုင်းတူးလုပ်ငန်းကို ပိုင်ဆိုင်သူ တရုတ်နိုင်ငံသား ၂ ဦးသည် သေဆုံးသူများတွင် ပါဝင်ကြောင်း ကချင်ပြည်နယ်အခြေစိုက် သတင်းဌာနများ ဖေါ်ပြသော်လည်း ဧရာဝတီက သီးခြား အတည်ပြုနိုင်ခြင်း မရှိပေ။
ထိုပန်ဝါမြေပြိုမှုတွင် ပျောက်ဆုံးနေသူများတွင် အသက် ၂၅ နှစ် အရွယ် ကိုမျိုးမင်းစိုးလည်း ပါဝင်သည်။ သူသည် ကချင်ပြည်နယ် မိုးညှင်းခရိုင် ဟိုပင်မြို့နယ် ဒေသခံဖြစ်ပြီး ပန်ဝါမှ မြေရှား သတ္တုမိုင်းတွင် လုပ်ကိုင်နေသည်မှာ တနှစ်ကျော်ကြာပြီဖြစ်ကြောင်း သူ့ဦးလေးပြောသည်။
“သားသမီး ၄ ယောက်မှာ အကြီးဆုံးဖြစ်လို့ မိသားစုကို ထောက်ပံ့ဖို့ သူက အရေးကြီးတယ်။ သူ ရုတ်တရက်ပျောက်သွားတာ အရမ်းစိတ်ဆင်းရဲတယ်။ အခု မိဘတွေ ပန်ဝါကိုရောက်လာပြီး သူတို့သားအလောင်းကို ပြန်ရဖို့ စောင့်နေတယ်” ဟု ကိုမျိုးမင်းစိုး၏ ဦးလေး ဦးမောင်ထွေးပြောသည်။
ထိုမြေရှားသတ္တုမိုင်းကို လုပ်ကိုင်ရန် စီးပွားရေးသမားများ အထူးသဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသားများသည် စစ်ကောင်စီ သို့မဟုတ် ချီပွေနှင့် ပန်ဝါဒေသမှ စစ်ကောင်စီမဟာမိတ် ပြည်သူ့စစ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် သဘောတူညီချက် ရယူသည်။
ပန်ဝါမှ မြေရှား သတ္တုမိုင်းတခုတွင် မြေပြိုကျကြောင်း အလုပ်သမား ၂၀ ကျော် သေဆုံးကြောင်း ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) အရာရှိတဦး ကြာသပတေးနေ့တွင် Facebook ပို့စ်တင်သည်။
ကချင်ပြည်နယ်တွင် မြေရှားသတ္တု တူးဖေါ်ခြင်းသည် မြန်မာစစ်တပ်ထိန်းချုပ် ချီဖွေမြို့နယ်ကို ဗဟိုပြုပြီး ပြည်နယ် အရှေ့တောင်ပိုင်း မိုးမောက်မြို့နယ်မှ KIA ထိန်းချုပ် မိုင်ဂျာယန်မြို့တွင်လည်း ရှိသည်။
ဇွန်လမှ အောက်တိုဘာလအထိ မိုးရာသီတွင် မြေပြိုမှုများသည် ကချင်ပြည်နယ်မှ တောင်တန်းများတွင် ကျောက်မျက်နှင့် အဖိုးတန်သတ္တုရှာသည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် ပုံမှန် အသက်အန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်သည်။
စစ်ကောင်စီနှင့် မဟာမိတ် ပြည်သူ့စစ်များ အဓိက ထိန်းချုပ်ထားသည့် ကချင်အထူးဒေသ ၁ တွင် သတ္တုတူးဖေါ်သည့်နေရာများသည် ၂၀၂၁ နှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာသည်ဟု Global Witness ၏ နောက်ဆုံးအစီရင်ခံစာက ဖေါ်ပြသည်။
ပန်ဝါ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် သတ္တုတူးသည့် နေရာ ၃၀၀ ကျော်ရှိကြောင်း Global Witness က ဂြိုလ်တု ဓာတ်ပုံများကို ကိုးကားပြီး လွန်ခဲ့သောလက ဖေါ်ပြသည်။
မြန်မာ၏ ဟဲဗီး မြေရှားသတ္တုအများစုကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ ဥရောပနှင့် အာရှ လျှပ်စစ် ယာဉ်များနှင့် လေအားလျှပ်စစ်တာဘိုင် လုပ်ငန်းများက ဝယ်သူသည့် တည်မြဲသံလိုက် ထုတ်လုပ်ရန်သုံးကြောင်း Global Witness က မကြာသေးမီက စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွင် တွေ့ရသည်။
တရုတ်သည် မြန်မာမှ မြေရှားသတ္တု အဓိက ဝယ်ယူသည့် နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လွန်ခဲ့သော ၂ နှစ်အတွင်း တင်သွင်းမှု ၂ ဆ တိုးလာသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၁၉၅၀၀ တန် ဟဲဗီးမြေရှား သတ္တု အောက်ဆိုက်များတင်သွင်းပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် တင်သွင်းသည့် ပမာဏသည် ၄၁၇၀၀ တန် အထိရှိကြောင်း ထို အစီရင်ခံစာက ဖေါ်ပြသည်။
(ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းမှ Hein Htoo Zan ၏ At Least Seven Dead, 10 Missing as Landslide Hits Mine in Myanmar’s Kachin ကို ဘာသာပြန်သည်။)
You may also like these stories:
မြန်မာ့မြေရှားသတ္တု တူးဖော်မှုက အနာဂတ်ကိုဖျက်ပြီး ပစ္စုပ္ပန်ကိုလည်း အဆိပ်ခတ်နေ
မြေရှားသတ္တုတူးနေကြသော တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်က “စတေးခံဇုန်များ”
ပဋိပက္ခနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြားမှ မြန်မာနိုင်ငံသစ် ထွက်ပေါ်လာနေ
မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်း မိုးကြီးနိုင်၊ စစ်ရှောင်များ အရေးပေါ် အကူအညီ လိုအပ်
