ရန်ကုန်မြို့တောင်ဥက္ကလာပမြို့နယ်ရှိ မယ့်လိမ့်လုံ (သူဌေးမကြီး) ရိုးရာ စားသောက်ဆိုင်တွင် မကြာသေးခင်က ဖြစ်ပျက် ခဲ့သည့် လိင်တူ အဓမ္မပြုကျင့်မှု သတင်းက ကြားရသူအပေါင်းကို တုန်လှုပ်သွားစေသည်။
မတ်လ ၇ ရက်နေ့က ဖြစ်ပွားခဲ့သော ထိုဖြစ်ရပ်တွင် ပြစ်မှုကျူးလွန်ကြောင်း စွပ်စွဲ ဖမ်းဆီးခံထားရသူ ဆိုင်ပိုင်ရှင် ကိုအောင်မျိုးထွဋ် (ခ) အက်ဒီ သည် HIV Positive တဦးဖြစ်ကြောင်း ၎င်းနှင့် ရင်းနှီးသည့်မိတ်ဆွေ အသိုင်းအဝိုင်းက အတည်ပြု ပြောကြားနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်း(NGO) ဟူသည့် အဖွဲ့များ မတွင်ကျယ်သေးသည့် ကာလကပင် နိုင်ငံတကာ HIV/AIDS ကာကွယ်တားဆီးရေး NGO အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့ကာ ပညာပေး အစီအစဉ် များတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သူ တဦး ဖြစ်သည့် ကိုအောင်မျိုးထွဋ် အမှုက NGO ကွန်ရက်များကိုပင် ရိုက်ခတ်ခဲ့သည်။
“HIV နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကွန်ရက်ထဲမှာ ဦးဆောင်ခဲ့သူတဦးက ဒီလိုဖြစ်တယ်ကြားတော့ အရမ်းအံ့သြပြီး ကြောက် သွား တယ်။ သူက ဘာမှမသိတဲ့သူ မဟုတ်ဘူး၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ ကျန်းမာရေး ရှုထောင့် အားလုံးက သိနေတဲ့ သူက ပိုစောင့်ထိန်းသင့်တယ်”ဟု ကိုအောင်မျိုးထွဋ် နှင့် ရင်းနှီးသူတဦးက ပြောသည်။
မယ့်လိမ့်လုံ ဆိုင်ပိုင်ရှင် အက်ဒီအနေဖြင့် လက်ရှိတွင် ဓမ္မတာနှင့်ဆန့်ကျင်၍ အဓမ္မပြုကျင့်သည့် ပြစ်မှုပုဒ်မ ၃၇၇ ဖြင့် ဖမ်းဆီး အရေးယူ ခံထားရသည်။
လိင္အျမတ္ထုတ္ခံရတဲ့ စားပြဲထိုးေလးရဲ႕ ရင္ဖြင့္သံ
လိင္အျမတ္ထုတ္ခံရတဲ့ စားပြဲထိုးတဦးရဲ႕ ရင္ဖြင့္သံ (႐ုပ္/သံ)ဧရာဝတီ ၊ မတ္ ၁၂ ၊ ၂၀၁၈ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ မယ့္လိမ့္လံုစားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္ အမ်ိဳးသားကသူ႔ရဲ႕ဝန္ထမ္း စားပြဲထိုးအမ်ိဳးသားငယ္ကို "အလိုမတူဘဲ ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး အဓမၼျပဳက်င့္မႈ" နဲ႔ မတ္လ ၉ရက္ေန႔က ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ ရဲစခန္းမွာ အမွုဖြင့္ တိုင္ၾကားခဲ့တဲ့အတြက္ ဆိုင္ပိုင္ရွင္ကို ဖမ္းဆီး စစ္ေဆးေနပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္မွာ အမႈဖြင့္ တိုင္ၾကားထားတဲ့ တရားလို အမ်ိဳးသားငယ္နဲ႕ သူ႕ မိတ္ေဆြ အသိုင္းအဝိုင္းကို ဧရာဝတီက ေမးျမန္းမွတ္တမ္းတင္ ႐ိုက္ကူးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ႐ိုက္ကူး – အဲမလီ၊ ေ႐ႊေလးတည္းျဖတ္- အဲမလီ
Posted by The Irrawaddy – Burmese Edition on Monday, March 12, 2018
ကျူးလွန်ခံခဲ့ရသည် ဆိုုသည့် ဆိုုင်မှ စားပွဲထိုး ဝန်ထမ်းအမျိုးသား ထွန်းထွန်း(အမည်လွှဲ) မှာ HIV ကူးဆက်မည့် အန္တရာယ် ရှိနေ၍ ကျန်းမာရေးဆိုုင်ရာ တတ်ကျွမ်း နားလည်သူများ၏ အကြံပေးမှုအရ ကာကွယ်ဆေး သောက်နေရပြီ ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံတကာ NGO တခုဖြစ်သည့် International HIV/AIDS Alliance တွင် Programme Officer အဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့ ဖူးသည့် အက်ဒီသည် HIV ရောဂါအတွက် ART ဆေးသောက်နေရသူ ဖြစ်ကြောင်း NGO တွင် ပူးပေါင်း လုုပ်ကိုုင်ဖူးသူ ၎င်း၏ မိတ်ဆွေတဦးက ပြောပြသည်။
HIV Alliance တွင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီးနောက် သူ့အနေဖြင့် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်သို့ သွားရောက် ကာ အလုပ်လုပ် နေထိုင်ခဲ့ကြောင်းလည်း သိရသည်။
အက်ဒီသည် ဘန်ကောက်မှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်လာပြီးနောက်တွင် ရန်ကုန်မြို့ မြေနီကုန်းနှင့် ယခု စားသောက် ဆိုင် အောက်ထပ်တို့တွင် SPA နှစ်ခုကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ဖူးကြောင်း ၎င်း၏ မိတ်ဆွေ အမျိုးသမီးတဦးက ပြောသည်။
ယခု အခင်းဖြစ်ပွားသည့် မယ့်လိမ့်လုံ ရိုးရာ စားသောက်ဆိုင်သည် SPA လုပ်ငန်းများပိတ်ပြီးမှသာ ဖွင့်လှစ် ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
မယ့်လိမ့်လုံ စားသောက်ဆိုင်မှ မန်နေဂျာဖြစ်သူ မဟန်နာက“ဆိုင်ကဖွင့်တာ ၆ လ လောက်တော့ရှိပြီ။ သူနဲ့ရင်းနှီးတာ ကြာပြီဖြစ်လို့ သူ HIV Positive ရှိတာကို သိထားတယ်။ အရင်ကလည်း ဆိုင်က ကောင်လေး ၃ ယောက်လောက် ထွက်သွားဖူးတယ်။ အဲဒီတုန်းကလည်း ဒီလို အသံတွေ ကြားဖူးတယ်”ဟု ပြောသည်။
ဆက်လက်၍ ၎င်းက ယခုဖြစ်စဉ်ကို ကြားသိလိုက်ရသည့် အချိန်တွင် တုန်လှုပ်သွားခဲ့ကြောင်း၊ အက်ဒီနှင့် ရင်းနှီး ကျွမ်းဝင်မှု ရှိသူတဦး ဖြစ်သော်လည်း အမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အမှန်အတိုင်း ဖြစ်စေချင်သည့် ဆန္ဒ၊ နောက်ထပ် ဆိုးရွား သည့် ဖြစ်ရပ်များ မဖြစ်စေချင်တော့သည့် စိတ်စေတနာများကြောင့် အမှုမှန်ပေါ်ပေါက်ရေး အတွက် တတ်နိုင်သည့် ဘက်က ကူညီပေးနေကြောင်းလည်း ရှင်းပြသည်။
ထွန်းထွန်းသည် ဆိုင်သို့ အလုပ်ဝင်သည်မှာ တပတ်ခန့်သာ ရှိသေးချိန်တွင် ဆိုင်ရှင်ဖြစ်သူ၏ လိင်တူ ဆက်ဆံမှုကို သုံးကြိမ် ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ပြီး သူ၏ ရင်ဖွင့်သံများက ကြားရသူတိုင်းကို အံ့အား သင့်စေခဲ့သည်။
“ဆိုင်ကအစ်မက သူဌေးခေါ်နေတယ်ဆိုလို့ သူ့အခန်းထဲ သွားတော့ မျက်နှာသုတ်ပုဝါလေးပဲ ပတ်ထားတာ တွေ့ရ တယ်။ နောက်တော့ သူ့ရဲ့ တောင်းဆိုမှုကို ငြင်းတော့ ရှူဆေးဘူးလိုဟာလေး ခပ်ပြင်းပြင်း ရှူခိုင်းတယ်။ ရှူပြီးတော့ တကိုယ်လုံး ပူတက်လာပြီး ဘာမှမလုပ်နိုင်တော့ဘူး။ အဲဒီမှာ သူ့အကြိုက် လုပ်ပါတော့တယ်”ဟု သူက ပြောသည်။
ထိုသို့ပြုကျင့်မှုများ အတွက် ဆိုင်ရှင်ဖြစ်သူက ပထမနှစ်ကြိမ်တွင် ကျပ်ငါးထောင်စီ ပေးခဲ့ကြောင်းနှင့် တတိယ အကြိမ် ပြုကျင့်ပြီးချိန်တွင် ငွေကျပ် ၂၅၀၀ နှင့် ဖုန်းဘေလ် ၃၀၀၀ ဖြည့်ပေးကာ မည်သူ့ကိုမျှ ပြန်မပြောရန် နှုတ်ပိတ်ခဲ့သည်ဟု ဆို သည်။
မိသားစုနှင့် ညီမဖြစ်သူ၏ ကျောင်းစရိတ်ထောက်ပံ့ပေးလိုသည့် ထွန်းထွန်းအနေဖြင့် လစာ ၈ သောင်းကျပ်ဖြင့် ဆိုင် တွင် လုပ်ကိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အလုပ်ဝင်ပြီး တပတ်မပြည့်ခင်မှာပင် ရည်ရွယ်ချက်များ ဖျက်ဆီး ခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းအား ကူညီသူများက ပြောဆိုကြသည်။
“မဟန်နာကို ပြောပြတော့မှ အစ်မက သူ့မှာ HIV ရှိတာကို ပြောပြတော့ ကျနော် အရမ်းကြောက်သွားတယ်။ ဘာလုပ် ရမှန်း မသိဘူး။ သတ်သေချင်စိတ်တွေ ပေါက်လာတယ်။ ရှက်လည်း ရှက်တယ်။ သူ့မှာ အဲဒီလို ရှိနေမှန်းသိရက်နဲ့ ဘာလို့ သူများကို ဖျက်ဆီးတာလဲ။ ကျနော် လက်မခံနိုင်ဘူး။ သူက တခြားအလုပ်တွေနဲ့ အရှိန်က ရှိတော့ သူ့ကို ကြောက်ကြတယ်”ဟု ထွန်းထွန်း ကပြောသည်။
ထွန်းထွန်း၏ ဖြစ်စဉ် ပေါ်ပေါက်ပြီးနောက် ၎င်းအား ဆိုင်သို့ အလုပ်သွင်းပေးသည့် သူငယ်ချင်း ဖြစ်သူသည်လည်း ထိုကဲ့သို့ပင် ဓမ္မတာနှင့် ဆန့်ကျင်သည့် အပြုအမူများ ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။
အဆိုပါ သူငယ်ချင်းဖြစ်သူက “သားကိုယ်တိုင်လည်း စရောက်တုန်းက အဲဒီလို ခံရဖူးပါတယ်။ သူ့လို နီးပါးပါပဲ။ ကိုယ် လုံးတီးနဲ့ ခုုတင်ပေါ်မှာ နှိပ်ခိုင်းတယ်။ ဆက်ဆံတဲ့အထိတော့ မဟုတ်ဘူး။ သူ့ကို ခုလိုအခြေအနေအထိ ဖြစ်လာမယ်လို့ လုံးဝထင်မထားဘူး။ အလုပ်ကထွက်ပြီး အမှုမှာ ထွက်ဆိုပေးမှာပါ”ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
အက်ဒီအနေဖြင့် ထိုကဲ့သို့သော အပြုအမူများကို ဆိုင်ဝန်ထမ်းများအပေါ် ပြုကျင့်ရန်ကြိုးပမ်းမှုများ ယခင် ကတည်းက ရှိခဲ့ကြောင်း အမှုဖွင့်ထားသူများနှင့် ယခင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ဖူးသူတချို့က ထုတ်ဖော် ပြောကြားကြသည်။
အက်ဒီ၏ D Spa တွင် အလုပ်ဝင်ခဲ့ဖူးသူ တဦးက “ကျနော့်တုန်းကတော့ ကြံစည်ရုံပဲ ရှိသေးတယ်၊ ကျူးလွန် မခံ လိုက် ရဘူး။ အဲဒီတုန်းက မပြောခဲ့တာက ကိုယ်လည်း ဘာမှမဖြစ်ခဲ့တော့ တလတောင် မပြည့်ဘူး အလုပ်ထွက်လိုက်တယ်။ ဒီလိုအဖြစ်တွေ ဘယ်လောက်များနေပြီလဲ၊ နောက်ထပ်မဖြစ်စေချင်တော့ဘူး။ အမှုမှာ အကူအညီ တောင်းလာရင် ကူညီမှာပါ”ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
အက်ဒီကဲ့သို့ နိုင်ငံတကာ HIV ကာကွယ်ရေး NGO လောကတွင် ကျင်လည်ခဲ့ပြီး လူသိများသူ တဦးအနေဖြင့် ယခု ကဲ့သို့သော ပြစ်မှုဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ၎င်းနှင့်နီးစပ်သည့် လူ့မှု အဖွဲ့အစည်းများ အတွင်းတွင်ပါ ဝေဖန်မှုများ ပြင်းထန် နေသည်။
ဝေဖန်ကြရာတွင် စွပ်စွဲခံထားရသူ အက်ဒီကို ရှုတ်ချသူများရှိသကဲ့သို့ နှုတ်ဆိတ်နေခဲ့သည့် ဆိုင်ဝန်ထမ်းများ အပေါ် အပြစ်တင်သူ တချို့ရှိနေသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။
HIV ဝေဒနာရှင်များအတွက် ကျန်းမာရေး အသိပညာပေး စောင့်ရှောက်မှု စီမံဂျက်များတွင် လူသိများသည့် အက်ဒီ အနေဖြင့် HIV နှင့်ပတ်သက်သည့် နိုင်ငံတကာ ဆွေးနွေးပွဲများကို တက်ရောက်လေ့ ရှိသူဖြစ်ပြီး UN ကဲ့သို့သော အဖွဲ့ အစည်းအထိ လူသိများသူဖြစ်ကြောင်း ၎င်း၏ မိတ်ဆွေတချို့က ပြောသည်။
နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများ အတွက် တခါတရံ ဘာသာပြန် ဆောင်ရွက်ပေးရင်း လွှတ်တော်အထိ ဝင်ထွက် ဆောင် ရွက် နေရသည့် အက်ဒီသည် လူငယ်ဆိုင်ရာ သင်တန်းများလည်း ပြုလုပ်ပေးလေ့ရှိသူ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
“သူနဲ့လူချင်း ရင်နှီးတယ် ဆိုပေမယ့် သူ့လို လူတယောက်က ကျင့်ဝတ်တွေပိုပြီး စောင့်ထိန်းသင့်တယ်၊ ဒီအမှုမှာ ကျူးလွန် တာ မှန်ရင် ထိုက်တန်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်တော့ ခံရသင့်တယ်”ဟု အမှုတွင် ထွန်းထွန်းကို ကူညီပေးနေသူ တဦးက ပြောသည်။
လက်ရှိ တောင်ဥက္ကလာပ ရဲစခန်းတွင် အမှုဖွင့်ခံထားရသူ အက်ဒီကို ချုပ်ရမန် ယူထားကြောင်း သိရသည်။
“လောလောဆယ်က ပုဒ်မ ၃၇၇ နဲ့ပဲ အမှုဖွင့်ထားတာပေါ့၊ တရားရုံးတင်လာတဲ့ အခါမှ တခြား ဘယ်ပုဒ်မတွေနဲ့ ငြိစွန်း နေသလဲဆိုတာ ဥပဒေ အကြံပြုချက်တွေနဲ့ ဆက်လုပ်ရမှာပါ”ဟု အမှုမှန် ပေါ်ပေါက်ရေး ကူညီပေးနေသည့် ဥပဒေ ရေးရာ ကုစားရေး အဖွဲ့ (မြန်မာ)မှ တာဝန်ရှိသူ တဦး က ပြောသည်။
ကျူးလွန် ခံခဲ့ရသူ ထွန်းထွန်းကမူ ကျူးလွန်သူအနေဖြင့် အပြစ်ကိုဝန်ခံစေချင်ကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ ဖြစ်ရပ်ကို နောက်ထပ် မည်သည့် ဝန်ထမ်း လူငယ်ကိုမျှ မဖြစ်စေလိုကြောင်း၊ ကျူးလွန်ခံရမှုကြောင့် HIV ရောဂါရရှိပါကလည်း နောက်လူများ ထံ ဆက်လက် မပြန့်ပွားရေးကို ဂရုစိုက် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုသည်။