ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ရိုသေလေးစားခံရသော မွတ်ဆလင်ရှေ့နေကြီး ဦးကိုနီကို ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်က ရန်ကုန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ် အဆောက်အဦရှေ့တွင် အနီးကပ် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ် ခံလိုက်ရခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကြီးစွာသော ဆုံးရှုံးမှုဖြစ်ပြီး ဘာသာရေး လူမျိုးရေး အမုန်းမီးများကြောင့် ဖြစ်ပွားနေရသော ရာဇဝတ်မှုများကို အခိုင်အမာ ဆန့်ကျင်ရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း အရေးပေါ် အချက်ပေးခေါင်းလောင်းတီးလိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။
ဦးကိုနီသည် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ တင်းမာမှုများ လျော့ချရေး မြန်မာအစိုးရ အဖွဲ့ဝင်များအပါအဝင် ရခိုင်ရှိ ၂ ဘက် ဘာသာရေး ဦးစီးဦးဆောင်သူများ ဆွေးနွေးကြသော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ လေ့လာရေးခရီးစဉ်က အပြန်တွင် ပစ်သတ်ခံရသည်။ လူသတ်သမားသည် ကလေးငယ်ကို ချီပြီး ကားစောင့်နေသူ ဦးကိုနီ၏ နောက်မှ အနီးကပ် ခေါင်းသို့ သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ သေနတ်ကိုင်ပြီး ထွက်ပြေးသော လူသတ်သမားကို ရဲရင့်သော တက္ကစီမောင်းသူများ ဝိုင်းဝန်းဖမ်းဆီးပေးခြင်းကြောင့် ရဲက နောက်ဆုံး ဖမ်းမိသည်။ တက္ကစီဆရာ ဦးနေဝင်းလည်း သေနတ်မှန် သေဆုံးရသည်။
ရန်ကုန်တိုင်း ရဲတပ်ဖွဲ့က လူသတ်သမား အမည်ကို ကြည်လင်းဟု တပ်ပြီး မန္တလေးမှာ နေကြောင်း ထုတ်ပြန်သော်လည်း မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး လုံခြုံရေးနှင့် နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီး ဗိုလ်မှုးကြီး မျိုးမင်းအောင်က မန္တလေးတွင် မနေထိုင်ကြောင်း ငြင်းဆိုထားသည်။ သို့သော် ထောင်မှတ်တမ်းအရ ဘုရားခိုးမှုဖြင့် ထောင် ၂၇ နှစ် ကျဖူးကြောင်း၊ မုံရွာဘက်က ဘုရားခိုးပြီး ရန်ကုန်ကို အသယ် အဖမ်းခံရကြောင်း၊ မန္တလေးအိုးဘိုထောင်မှ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ဖြင့် လွတ်ကြောင်း ပြောဆိုသည်။ ယခုအခါ ရန်ကုန်တိုင်း ရဲက ယင်းလူသတ်သမားကို ထိန်းသိမ်း စစ်ဆေးနေသည်။
ယခုအချိန်ထိ အာဏာပိုင်များထံမှ လူသတ်သမား အဘယ်ကြောင့် ဦးကိုနီအား သတ်ရကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ထုတ်ပြန်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။ လူသတ်သမား တဦးတည်းက သတ်ဖြတ်ခြင်းလား၊ ပူးပေါင်းကြံစည်မှုဖြင့် သတ်ဖြတ်ခြင်းလား မသိရှိရသေးပါ။ သို့သော် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်တို့၏ ဥပဒေရေးရာ အတိုင်ပင်ခံအား သတ်ဖြတ်ခြင်းသည် နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်နှင့် တွန်းအားများ ပါဝင်နေနိုင်သည်မှာ ရှင်းလင်းပါသည်။
ဦးကိုနီသည် စစ်တပ်က ကြီးမှူးရေးဆွဲခဲ့သော ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြောင်းလဲပြင်ဆင်ရေး တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ကိုင်သူ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေရေးရာ ကျွမ်းကျင်သော ပညာရှင် ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၅ နိုဝင်ဘာ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ သမ္မတ ဖြစ်ပိုင်ခွင့် တားဆီးခံထားရသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ရာထူးခန့်အပ်ပေးပိုင်ခွင့် ရှိကြောင်း ဥပဒေကြောင်းအရ ထောက်ခံတင်ပြခဲ့သူများထဲ ဦးကိုနီ ရှေ့တန်းမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။
ထို့ပြင် မြန်မာမွတ်ဆလင် နိုင်ငံသားများ၏ အခြေခံ ရပိုင်ခွင့်များအရေး ရှေ့တန်းမှ ဆောင်ရွက်သည့် ရှေ့နေလည်း ဖြစ်သည်။ သမ္မတဟောင်း ဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက်က ပြဌာန်းခဲ့သည့် မျိုးစောင့်ဥပဒေသည် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးနှင့် ဆန့်ကျင်နေသောကြောင့် ပြောင်းလဲပြင်ဆင်သည့်ကြောင်း ရဲရဲရင့်ရင့် ဆန့်ကျင်ခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။ အမုန်းစကားများ ဆော်ဩပြန့်နှံ့နေမှုများကို ဥပဒေအရ ထိန်းချုပ်ရေး စွမ်းစွမ်းတမံ လုပ်ဆောင်သူလည်း ဖြစ်သည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားနေသော လူမျိုးရေး ဘာသာရေး သဘောထားတင်းမာနေမှုများ လျော့ပါးရေး တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည့် သဘောထားပျော့ပြောင်းသူလည်း ဖြစ်သည်။
ထိုသို့ နိုင်ငံရေးနောက်ခံသမိုင်းများကြောင့် ဦးကိုနီ သတ်ဖြတ်ခံရခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သံသယများ ရှိနေသည်။ ထို့ကြောင့် လူသတ်တရားခံ လက်ဝယ်ဖမ်းဆီးရမိထားသော မြန်မာနိုင်ငံ ရဲတပ်ဖွဲ့အပါအဝင် တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်တွင် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေသော ဥပဒေဘက်တော်သားတိုင်း အမှုမှန်ပေါ်ပေါက်ရေး ကြီးမားသည့် တာဝန်ထမ်းရွက်နိုင်ရန် အရေးတကြီး လိုအပ်လာသည်။
ဦးကိုနီ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုကို မဖော်ထုတ်နိုင်က တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးဆိုသည် အဆန်မပါသော အမြောက်သာ ဖြစ်နေတော့မည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာတွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသည် မွတ်စလင် လူနည်းစုများအား မတရားပြုကျင့်နေသော နိုင်ငံဟု ပိုမိုခိုင်မာသွားစေလိမ့်မည်။ ဦးကိုနီ သတ်ဖြတ်ခံရအပြီး နိုင်ငံတကာမှ မြန်မာ့အရေး လုပ်ဆောင်နေသူများ၏ ကနဦး ရေးသားထုတ်ပြန်ချက်များကလည်း သတိပေးထားသည်။
“ဦးကိုနီ သေဆုံးမှုမှာ တာဝန်ရှိသူတွေကိုသာမက မြန်မာပြည်က အပြစ်မဲ့သူတွေကို သတ်ဖြတ် ညှင်းပမ်း အဓမ္မပြုကျင့်သူ အားလုံး တရားရုံးဆီ ခေါ်ဆောင်လာရမယ်”ဟု မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် မစ္စယန်ဟီးလီက လူမှုကွန်ရက် တွစ်တာမှာ ရေးသားထားသည်။ မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ်ဟောင်း ဒဲရစ်မစ်ချယ်ကလည်း ဦးကိုနီလုပ်ကြံခံရမှု နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာ အွန်လိုင်းသတင်း အောက်ခြေတွင် ဦးကိုနီသည် “မိတ်ဆွေကောင်း၊ မြင့်မြတ်သူတဦး၊ NLD အစိုးရအတွက် မွတ်စလင်ရှေ့နေ၊ တရားမျှတရေးနဲ့ မြန်မာပြည်မှာ ကိုးကွယ်ရာ ဘာသာချင်း နားလည်သဘောပေါက်ရေး မနားမနေ အလုပ်လုပ်သူ ပညာတတ်တယောက်”ဟု ရေးသည်။
ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှု မိတ်ဆွေအပေါင်းသည် ဦးကိုနီ ရုတ်တရက် သေဆုံးသွားသောကြောင့် ကြေကွဲကြရသည်။ သို့သော် သူ့ကျဆုံးရခြင်းကြောင့် ပိုသန္နိဌာန် ချကြသည်။ သူတို့သည် ဦးကိုနီကို သူရဲကောင်း အာဇာနည်တဦးအဖြစ် လေးစားဂုဏ်ပြု ဦးညွှတ် အလေးပြုနေမည်သာ။
