စစ်တပ်ကရေးဆွဲသည့် ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေသစ်အောက်တွင် မှတ်ပုံမတင်ရန် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) က ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းသည် စစ်ကောင်စီအဆိုပြုထားသည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်ခြင်းမပြုသည့် အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်သည်။ မြန်မာပြည်သူ သန်းပေါင်းများစွာက NLD ထံမှ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်ကို မျှော်လင့်နေပြီး NLD သည် မှန်ကန်သောရွေးချယ်မှုကို ထပ်မံပြုလုပ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု လူအများက ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီ၏ ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်သော ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေအရ ပြန်လည်မှတ်ပုံတင်ရန် ပျက်ကွက်သောကြောင့် NLD နှင့် အခြားနိုင်ငံရေးပါတီ ၃၉ ခုကို ဖျက်သိမ်းမည်ဖြစ်ကြောင်း စစ်ကောင်စီက ထိန်းချုပ်ထားသည့် ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် (UEC) က လွန်ခဲ့သော သီတင်းပတ်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။
တည်ဆဲဥပဒေအရ NLD နှင့် ဖျက်သိမ်းခံရသော အခြားပါတီများသည် တရားဝင် နိုင်ငံရေးပါတီများ မဟုတ်တော့ပေ။ သို့သော် NLD သည် လုပ်ငန်းများ ဆက်လက်လည်ပတ်နေပြီး အဖွဲ့ဝင်များနှင့် ထောက်ခံသူများ ပိုမို ဖမ်းဆီး နှိပ်စက်ခံရမည်ဟု ယူဆရသည်။ NLD သည် စိန်ခေါ်မှုများသော အခြေအနေများကို ယခင်ကလည်း ရင်ဆိုင်ခဲ့ဖူးပြီး ယခုလည်း ရင်ဆိုင်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။
သို့သော် ပကတိအခြေအနေမှာ NLD သည် တရားဝင်သည်ဖြစ်စေ၊ မဝင်သည်ဖြစ်စေ လေးနက်သော နိုင်ငံရေး အင်အားစုအဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေမည်ဖြစ်ပြီး ယခုအခါ အသက် ၇၇ နှစ်ရှိပြီး ထောင်သွင်းအကျဉ်းချခံထားရသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည်လည်း သြဇာကြီးမားသော ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဆက်လက် ရှိနေမည်ဆိုသည့်အချက် ဖြစ်သည်။ NLD ကို ယခင်ကလည်း ဖျက်သိမ်းခဲ့ဖူးပြီး နိုင်ငံတွင် တံခါးဖွင့်လာသောအခါ ပြန်လည်မှတ်ပုံတင်ခွင့်ပေးကာ ၂၀၁၅ နှင့် ၂၀၂၀ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲများတွင် တောင်ပြိုကမ်းပြိုနိုင်ခဲ့သည်။
အလားတူစွာပင် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) ကလည်း စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်ထားသည့် UEC တွင် မှတ်ပုံမတင်ရန် ဆုံးဖြတ်သောကြောင့် တရားဝင် နိုင်ငံရေးပါတီတခု မဟုတ်တော့ပေ။ သို့သော် SNLD သည် နိုင်ငံတဝန်းမှ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ၏ ကြီးမားသော ထောက်ခံမှု ဆက်လက်ရရှိနေသည်။ စစ်ကောင်စီ၏ နိုင်ငံရေးအတုတွင် မပါဝင်ရန် အဓိကကျသော ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်သည်မှာ NLD တပါတီတည်း မဟုတ်ပေ။
သို့သော်၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အကျပ်အတည်းကျရောက်နေသော မြန်မာတွင် နိုင်ငံရေး အကြမ်းဖက်မှု၊ ထိပ်တိုက်တွေ့မှု ပိုမိုဖြစ်လာမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။ လက်ရှိ ပဋိပက္ခကြောင့် လူ တသန်းကျော် နေရပ်စွန့်ခွာရပြီး ဖြစ်သည်။
NLD နှင့် အခြားပါတီများကို ဖျက်သိမ်းရန် စစ်ကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် စစ်ကောင်စီ အဆိုပြုထားသည့် ရွေးကောက်ပွဲကို ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့စေပြီးဖြစ်သည်။
ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပါက နိုင်ငံတွင်းမှ ပြည်သူအများစုသည် ထိုရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်မည် မဟုတ်သလို ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို အသိအမှတ်မပြုသကဲ့သို့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းကလည်း အသိအမှတ်ပြုမည် မဟုတ်ပေ။ စစ်ကောင်စီ၏ ရွေးကောက်ပွဲမှာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး သက်ဆိုးရှည်စေရန် တရားဝင်မှုပြန်လည်ရရှိရေး အားထုတ်မှုသက်သက်သာ ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ယခင်စစ်အုပ်စုများ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် မတိုင်မီက အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနေပြီး ယခုအခါ အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားတော့မည်ဖြစ်သည်။
မြန်မာစစ်တပ်သည် အရပ်သားခေါင်းဆောင်သည့် နိုင်ငံရေးကို နေရာပေးလိုစိတ် မရှိပေ။ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး လမ်းကြောင်းသည် နှစ်ဘက်လုံး ပိတ်နေသည်။
စစ်တပ်ကရေးဆွဲသည့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေက စစ်တပ်ကို လွှတ်တော်နေရာအားလုံး၏ လေးပုံတပုံ၊ ဝန်ကြီးဌာန သုံးခုနှင့်တကွ အခြားအထူးအခွင့်အရေးများ၊ အခွင့်ထူးများနှင့် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများအတွက် ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့်များ ပေးနေခြင်းသည် တလွဲတချော် ဖြစ်သည်။
NLD ကဲ့သို့သော အရပ်သား နိုင်ငံရေးပါတီများသည် ထောက်ခံမှု အကြီးအကျယ်ရသော်လည်း စစ်တပ်သည် ၎င်း၏အာဏာ၊ အခွင့်ထူးများနှင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ခွင့် သို့မဟုတ် အုပ်ထိန်းခွင့် ဆုံးရှုံးမည်ကို အမြဲတမ်း ကြောက်လန့်နေသည်။ ထို့ကြောင့်ပင် စစ်ကောင်စီသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို တရားမဝင်ကြောင်းနှင့် ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေသစ်ဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲသစ် ကျင်းပရန် ကြေညာခြင်းဖြစ်သည်။
NLD က ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ အောင်နိုင်ပြီးနောက် အာဏာသိမ်းမည့်အစား NLD နှင့် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခဲ့လျှင် စစ်တပ်သည် ပိုမိုလေးစားခံရမည် ဖြစ်သည်။
သို့သော် ယခုအခါ မြန်မာပြည်သူများသည် စစ်တပ်ကို စက်ဆုတ်ရွံရှာမှု နက်ရှိုင်းစွာဖြင့် ကြည့်မြင်ပြီး လူသတ်သမားများ၊ မုဒိန်းကောင်များနှင့် လူယုတ်မာများအဖြစ် သတ်မှတ်နေကြပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာကို ယနေ့ အုပ်ချုပ်နေသည့် ရာဇဝတ်ကောင်များသည် အာဏာစွန့်လွှတ်ရန် အစီအစဉ်မရှိပေ။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့ အဆိုပြုထားသည့် ရွေးကောက်ပွဲကို ပိုမိုအယုံအကြည်ကင်းမဲ့စေပြီး နိုင်ငံ၏ အကျပ်အတည်းကို ပိုမို နက်ရှိုင်းစေကာ အကြမ်းဖက်မှု တိုးလာမည်ဖြစ်သည်။
(ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းပါ Myanmar’s Lack of Civilian Political Space ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)
You may also like these stories:
NLD ကို ဖျက်သိမ်းခြင်းကြောင့် စစ်ကောင်စီ ရွေးကောက်ပွဲကို ပိုအယုံအကြည်မဲ့
NLD ပါတီ ဖျက်သိမ်းခံရမှု တရုတ်နှင့်အာဆီယံ နှုတ်ဆိတ်နေ
အာဏာသိမ်းပြီး မြန်မာရဲ့ မတည်ငြိမ်မှုတွေကို “တရုတ်က ပိုစိုးရိမ်နေတယ်”
NLD ပါတီ၊ CWC နှင့် နွေဦးတော်လှန်ရေး
တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ ပြည်ထောင်စုအဆင့်မှာ ရပ်တည်မရအောင် တင်းကျပ်လိုက်တာ
