ယနေ့ မေလ ၃ရက်က World Press Freedom Day ကမ္ဘာ့သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်နေ့ ဖြစ်သည်။
သို့သော် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းထားသော မြန်မာတွင် သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် မရှိဘဲ လွတ်လပ်သော သတင်းမီဒီယာများနှင့် ဂျာနယ်လစ်များအား စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးနေသည်။ နယ်စည်းမခြား သတင်းသမားများအဖွဲ့ စာရင်းအရ ဂျာနယ်လစ် ၅၈ ဦးနှင့် မီဒီယာလုပ်သား ၃ ဦး စုစုပေါင်း ၆၁ ဦး ဖမ်းဆီးခံထားရသည်။
ထို့ပြင် မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့က လှုပ်ခတ်လိုက်သော ရစ်ခ်တာစကေး ၇.၇ ရှိသည့် ငလျင်ကြီးနှင့် ပတ်သက်ပြီးလည်း လွတ်လပ်စွာ သတင်းရယူ ရေးသားဖော်ပြခွင့်လည်း မရှိပါ။
စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေး၊ တံတားဦး၊ မြစ်သား၊ ပျော်ဘွယ်၊ နေပြည်တော်၊ ပျဉ်းမနား၊ တောင်ငူ စသည့်ဒေသများတွင် အကြီးအကျယ် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများရှိခဲ့သည်။ လမ်း၊ တံတားနှင့် ဘာသာရေးနေရာ အပါအဝင် အခြေခံအဆောက်အအုံများစွာ ပျက်စီးသွားခဲ့ပြီး မေ ၁ ရက်အထိ ပြင်းထန်ငလျင်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၃,၈၃၅ ဦး၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူ ၅,၁၀၅ ဦးနှင့် ပျောက်ဆုံးသူ ၁၀၅ ဦးရှိကြောင်း စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ထိုသို့သော ငလျင်ဒဏ်ခံအခြေအနေကို ပြည်တွင်းပြည်ပမှ သတင်းမီဒီယာသမားများ မြေပြင်ကွင်းဆင်း၍ လုံခြုံ လွတ်လပ်စွာ သတင်းရယူပိုင်ခွင့် မရှိပါ။
စစ်ကောင်စီက ပြည်ပသတင်းထောက်များကို ဗီဇာထုတ်မပေးပါ။ အဖြစ်မှန် မပေါက်ကြားရေးအတွက် ညံ့ဖျင်းသော ဖုံးကွယ်မှုသာမက လွတ်လပ်သော သတင်းတင်ပြခြင်းကို စစ်ကောင်စီက လုံးဝ လက်မခံသည့် သဘောထားကို ဆက်လက် ကျင့်သုံးခြင်းဖြစ်သည်။
ကပ်ဘေးကာလ အတွင်း စစ်ကောင်စီ၏ အင်တာနက်ဆက်လက်ပိတ်ထားမှုသည် အကြပ်အတည်းကို ပိုမိုဆိုးရွားစေသည်။ စစ်ကောင်စီသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှုကို ပြုလုပ်နေပြီး အရေးပေါ်အခြေအနေ များနှင့် ကြုံတွေ့စဉ်ကာလများတွင်ပင် အင်တာနက် ပြန်လည်ဖွင့်ပေးရန် လျစ်လျူရှု ငြင်းဆန်သည်။
စစ်ကောင်စီသည် သဘာဝဘေး သတင်းမှတ်တမ်းယူသူများကို ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်သည့် မှတ်တမ်း ရှိခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်က မိုခါမုန်တိုင်းကြောင့် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်သို့သတင်းသွားယူစဉ် Myanmar Now ဓာတ်ပုံ သတင်းထောက် ကိုစိုင်းဇော်သိုက်သည် စစ်တွေမြို့၌ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၇၊ ဆူပူလှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေပုဒ်မ ၅၀၅-က၊ ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေပုဒ်မ ၆၆(ဃ)၊ နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေပုဒ်မ ၁၂၄ တို့ဖြင့် စစ်ခုံရုံးတင်ကာ ထောင်ဒဏ်နှစ် ၂၀ ချမှတ်ခံထားရသည်။ ကိုစိုင်းဇော်သိုက်နှင့် ဖမ်းဆီးခံ သတင်းမီဒီယာသမားများကို ခြွင်းချက်မရှိ အမြန်ဆုံး ပြန်လည်လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုသည်။
ထိုသို့သော အခြေအနေတွင် စစ်အာဏာသိမ်းအပြီး လိုက်လံဖမ်းဆီးမှုများကြောင့် ပြည်ပသို့ ပြောင်းရွှေ့အခြေစိုက်ရသည့် သတင်းမီဒီယာများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ သတင်းထောက်များကို လုံခြုံရေးအရ လျှို့ဝှက်စွာ သတင်းယူခိုင်းနေရသည်။ သတင်းရင်းမြစ်များကိုလည်း စစ်ကောင်စီက ရန်မရှာစေရန် အမည်လွှဲများ အသုံးပြုကြရသည်။
ထရမ့်အစိုးရက ပံ့ပိုးမှု ဖြတ်တောက်လိုက်ခြင်းကလည်း လွတ်လပ်သော မြန်မာသတင်းမီဒီယာကဏ္ဍကို ကိုင်လှုပ်လိုက်သည်။ အမေရိကန်အသံ (VOA) မြန်မာပိုင်း ရပ်စဲသွားပြီး လွတ်လပ်သောအာရှအသံ (RFA) သည် အစီအစဉ်များ၊ ရင်းမြစ်များကို အကြီးအကျယ် လျှော့ချကာ ရုန်းကန်နေရသည်။ မြန်မာ့သတင်းမီဒီယာအဖွဲ့အစည်းတချို့လည်း ထိခိုက်ကာ သတင်းသမားအများအပြား အလုပ်လက်မဲ့ အခြေအနေနှင့်ပင် ရင်ဆိုင်ရသည်။
ထိုသို့ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်၊ သတင်းစီးဆင်းခွင့်၊ သတင်းရယူခွင့်နှင့် ပတ်သက်ပါက စစ်ကောင်စီသာမက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတို့ စိုးမိုးရာ ဒေသများတွင်လည်း ထိန်းချုပ်ခံနေရသည်။
အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံကို ဖယ်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ် တည်ဆောက်ရန် ရည်ရွယ်ထားပါက သတင်းစာလွတ်လပ်ခွင့်ကို အာမခံရမည်။
စစ်ပွဲများ၊ ကြီးမားသော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တို့ကို ဆက်တိုက်ဆိုသလို ရင်ဆိုင်နေရသည့် ယခုအချိန်တွင်မူ အလိုအပ်ဆုံးဟု ယုံကြည်ပါသည်။
အခက်အခဲပေါင်းစုံဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း ဧရာဝတီသတင်းဌာနအနေဖြင့် အကောင်းဆုံးနှင့် အရည်အသွေးစစ်မှန်သည့် သတင်းများကို စာဖတ်သူ ပြည်သူတို့ထံ မပျက်မကွက်ရောက်ရှိရန် သန္နိဌာန်ချ ကြိုးစားနေကြောင်း ဒီနေ့ဒီအချိန်၌ ထပ်လောင်း ကတိပြုလိုက်ရပေသည်။
You may also like these stories:
မြန်မာပြည် သတင်းအမှောင်ကျနေမှုက ငလျင်ဒဏ် ပိုခံရသည်
သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် အောင်ပွဲခံရမည်
အချုပ်အနှောင်ကင်းသော သတင်းမီဒီယာ
