ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် ချင်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း ပလက်ဝမြို့နယ်တို့တွင် တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင်စစ်တပ် (AA) ကြား ၂ နှစ်ကျော် တိုက်ပွဲများ ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်ခိုက်နေရာမှာ နိုဝင်ဘာအတွင်း စစ်ရှိန် လျော့ကျလာပြီး တိုက်ပွဲများ မရှိသလောက် ငြိမ်သက်သွားပြီ ဟု ဒေသခံများထံမှ သိရှိရသည်။
နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်တွင် AA က ထုတ်ပြန်ချက်တစောင် ထုတ်ခဲ့ပြီး ထိုထဲတွင် ပဋိပက္ခကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပခဲ့ရ သည့် နယ်မြေများတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လည် ကျင်းပပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံ တောင်းဆိုကြောင်း ရေးသားထားပြီး တပ် မတော်ဘက်ကလည်း AA ၏ တောင်းဆိုချက်ကို လက်ခံကြိုဆိုကြောင်းနှင့် သဘောတူကြောင်း တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
ထို့နောက် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းရှိ ပဋိပက္ခများ သိသိသာသာ ငြိမ်သက်လာသဖြင့် ဒေသခံများက ပျော်ရွှင်နေကြပြီး စစ်ဘေးရှောင်စခန်းမှ ဒုက္ခသည်များကလည်း အိမ်ပြန်ရန် မျှော်လင့်နေကြသည့်အပြင် အချို့ကလည်း နေရပ်ကို ပြန်နေကြ သူများ ရှိနေသည်။
သို့သော် တပ်မတော်နှင့် AA သည် အပစ်ရပ် စာချုပ် တစုံတရာ ချုပ်ဆိုထားခြင်း မရှိသည့်အပြင် ပဏာမ အပစ်ရပ်စာချုပ် (Bilateral) ကိုပင် ညှိနှိုင်းနေရဆဲ ဖြစ်ကာ တိုက်ပွဲများ ငြိမ်သက်ခြင်းများနှင့် ပတ်သက်၍လည်း နှစ်ဖက်တပ်များမှ တရား ဝင် တစုံတရာ ပြောဆိုခြင်း မရှိသေးပါ။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း စစ်ရေး အခြေအနေ ငြိမ်သက်နေမှုများက တပ်မတော်နှင့် AA ကြား တဖက်နှင့်တဖက် သဘောထား ပျော့ပြောင်းလာခြင်း ဟုတ် မဟုတ်၊ တပ်မတော်နှင့် AA ကြား စာချုပ်စာတမ်း အခိုင်အမာနှင့် အပစ်ရပ်ဆိုင်းနိုင်သည် အထိ ပြေလည်ရန် မည်သည့် အချက်များကို အဓိက ညှိနှိုင်းမည်ဟူသည့် အပေါ်တွင် ဧရာဝတီ အကြီးတန်း သတင်းထောက် နန်းလွင်နှင်းပွင့် က ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ မြန်မာ အင်စတီကျု (MIPS) ၏ အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ ဒေါက်တာ မင်း ဇော်ဦးကို ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားသည်။
MIPS သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များ၏ ပဋိပက္ခများကို စောင့်ကြည့် လေ့ လာကာ သုံးသပ်ချက်များ၊ အစီရင်ခံစာများ ပြုစုနေသည့် အင်စတီကျု တခု ဖြစ်သည်။
မေး။ ။ နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်မှာ AA နဲ့ တပ်မတော်ကြား အပြန်အလှန် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ထုတ်ပြန်ပြီး နောက် ရခိုင်က စစ်ရေးအခြေအနေတွေ တည်ငြိမ်နေပြီ ကြားပါတယ်။ MIPS က လေ့လာစောင့်ကြည့်နေတဲ့ အခြေအနေအရရော ဘယ်လို ရှိပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ထုတ်ပြန်ချက် မတိုင်ခင် ရွေးကောက်ပွဲ မလာခင် ရက်ပိုင်းလောက် အတွင်းမှာတည်းက တပ်မတော်ဘက်က သူ့ရဲ့ စစ်ဆင်ရေး ကြီးကြီးမားမားတွေကို အကုန်ရပ်လိုက်တာတော့ တွေ့ရတယ်။ ရပ်လိုက်ပြီးတော့ တချို့နေရာတွေမှာ ဆိုင် ထားတာတွေလောက်ပဲ လုပ်ပြီး သူတို့ ရပ်ပြီးနေတာကို ကျနော်တို့ တွေ့ရတယ်။ ဒါကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင်ပါ။ ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာလည်း ဘာမှကြီးကြီးမားမား ဖြစ်စဉ် မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီထုတ်ပြန်ချက်တွေ အပြန်အလှန် ထွက်လာ ပြီးနောက်မှာတော့ တိုက်ပွဲတွေ မရှိသလောက် ရပ်သွားတာကိုလည်း ကျနော်တို့ သတိထား မိပါတယ်။ အရင် ထုတ်ပြန် ချက်တွေ မထွက်ခင် အချိန်နဲ့ စာရင်တော့ တိုက်ပွဲတွေ အများကြီး လျော့သွားတယ်လို့ ပြောလို့ ရတယ်။ ရပ်တဲ့ နီးပါး လောက် လျော့သွားတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။
မေး။ ။ နှစ်နဲ့ချီပြီး တင်းမာလာတဲ့ နှစ်ဖက်ကြားမှာ တိုက်ပွဲတွေ လျော့ကျသွားအောင် ဘယ်လို သဘောတူညီမှုမျိုးတွေ များ ရတယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။
ဖြေ။ ။ ဒါကတော့ သိပ်အခက်ကြီး မဟုတ်ပါဘူး။ အခု တပ်မတော်ဘက်ကလည်း သူ့တပ်တွေကို ကိုယ့်ကို လာမလုပ်ရင် မလုပ်နဲ့၊ ဟိုဘက်ကလည်း ကိုယ့်ကို လာမလုပ်ရင် မလုပ်နဲ့ ဆိုပြီး အမိန့်ပေးလိုက်လို့ ရှိရင်တော့ ရပါပြီ။ ဘာပဲပြောပြော တိုက်ပွဲ ဖြစ်တာတွေကို ယာယီရပ်သွားအောင်တော့ လုပ်လို့ ရပါတယ်။ ဒီလောက် အခက်ကြီးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ယာယီ အနေအထားကနေ ပိုပြီးတော့ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး တကယ်ဖြစ်အောင် ဆိုရင်တော့ ဆက်ညှိရမယ့် ကိစ္စတွေက အများ ကြီးပါ။
ကျနော်တို့အမြင်မှာတော့ အခုဖြစ်နေတဲ့ အနေအထားက နောက်တကြိမ် တိုက်ပွဲတွေ ပြန်မဖြစ်အောင် အာမခံချက်တော့ မရှိသေးဘူး။ နောက်တခုက ရခိုင်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ရှိခြင်း မရှိခြင်းနဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ရပ်ခြင်း၊ မရပ်ခြင်းကလည်း တိုက်ရိုက် တော့ မသက်ဆိုင်ပါဘူး။ အခု အနေအထားကတော့ ယာယီရှိနေတဲ့ အနေအထားမှာ တဖက်က စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ရပ်ပေးလိုက်လို့ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်မဖြစ်တော့တဲ့ သဘောပဲ။ ဒါပေမယ့် လက်ရှိ ရှိတဲ့ အနေအထားပေါ်မှာ လက်ခံတာ မဟုတ်ဘူး ဆိုရင် တိုက်ပွဲတွေက ပုံစံတမျိုးနဲ့ ပြန်လာနိုင်ချေ ရှိပါတယ်။
မေး။ ။ နှစ်ဖက်လုံးက တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ ထုတ်ပြန်နေကြတာဆိုတော့ တကယ်လို့ ဆွေးနွေးရင်ရော တပ်မတော်ဘက် က တပ်နေရာချထားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေမှာ AA အပေါ် သဘောထား ပျော့ပြောင်းမယ့် အနေအထား ရှိနိုင်ပါသလား။ ဘယ်လို မြင်ရပါသလဲ။
ဖြေ။ ။ နှစ်ဖက်လုံးနဲ့ ဆိုင်ပါလိမ့်မယ်။ တပ်မတော်ဘက်က စဉ်းစားတာ၂ ခု ရှိပါတယ်။ တခုက AA ကို ရခိုင်မှာ အခြေချ တာကို လက်ခံလား၊ လက်မခံလား ဆိုတာ တခုပါ။ လက်ခံတယ် ဆိုတာကို ဖြစ်ခဲ့ရင် ဘယ်နေရာတွေမှာနေလို့ လက်ခံနိုင် မလဲဆိုတဲ့ အပိုင်းက ၁ ခုပေါ့။ ဒီ ၂ ခုကို အဓိက ဆွေးနွေးရမှာပါ။ ဒီ ၂ ခုကို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းလို့ကတော့ သိပ်တော့ လွယ် မယ် မထင်ပါဘူး။ အချိန်ယူပြီး ညှိနှိုင်းရမယ့် ကိစ္စပါ။ ဒါကြောင့် လောလောဆယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေ ရပ်တယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စက လည်း ယာယီလောက်ပဲ ဖြစ်နိုင်လောက်တယ် ဆိုတာကလည်း ခုနပြောတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေလို့ပါ။
မေး။ ။ တပ်နေရာ ချထားရေးနဲ့ ပတ်သက်ရင် ရခိုင်မှာ AA က တပ်တွေ ဒီလောက် ဝင်ထားပြီးပြီကို လက်မခံတာ ယုတ္တိ မတန်ဘူးလို့ ပြောဆိုချက်တွေ တဖက်မှာ ရှိသလို တပ်မတော်ဘက်က လုံခြုံရေးဆိုတဲ့ အပေါ်မှာ ဆုပ်ကိုင်ထားတာ ရှိ နေတယ်။ ပညာရှင်တဦး အနေနဲ့ဆိုရင် ဒီကိစ္စအပေါ် ဘယ်လို သုံးသပ်မိပါသလဲ။
ဖြေ။ ။ ၂ ခု ရှိတယ်ဗျ။ AA နဲ့ တပ်မတော်က ဘယ်လောက်ပဲ တိုက်နေ တိုက်နေ သူတို့မှာ သူ့ရဲ့ သဘောသဘာဝ အရ မိတ်ဘက် သဘော သဘာဝ ရှိတယ်။ မိတ်ဘက် သဘောသဘာဝ ဆိုတာ တချိန်မှာ တပ်မတော်နဲ့ AA အဆင်ပြေသွား တယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ အံ့သြမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကျနော်တို့ ပြန်ကြည့်ရင် တပ်မတော်က ၂၀၁၉ ဇန်နဝါရီမှ အင်နဲ့အားနဲ့ သုံး ပြီး AA ကို တိုက်ခဲ့တာ။ အဲဒီ မတိုင်ခင်တုန်းက ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ AA ဝင်ပြီး လှုပ်ရှားနေတာတွေ တည်ဆောက် နေတာတွေ သင်တန်းတွေ ပေးနေတာတွေ၊ ရွာတွေနားမှာ စခန်းကြီးတွေ လုပ်နေတာတွေကို ဘာမှ တပ်မတော်ဘက်က လုပ်ခဲ့တာတွေ မရှိဘူး။
အဲဒါတွေကို ပြန်ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် တပ်မတော်ရဲ့ စဉ်းစားချက်က AA အပေါ်မှာ တစုံတရာ တချိန်ကျရင် ARSA တို့ ရန်ကို ကာကွယ်ဖို့ ဆိုတာမျိုးလည်း စဉ်းစားကောင်း စဉ်းစားနိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယတချက်ကတော့ တပ်မတော်ဘက်က သူ တို့အနေနဲ့ Red Line သူတို့ လက်မခံနိုင်ဘူး ဆိုတဲ့ အချက်တွေကျတော့ နယ်မြေ ထိန်းချုပ်တဲ့ ကိစ္စတွေကိုတော့ အထူးသ ဖြင့် အရေးပါတဲ့ နေရာတွေမှာ စခန်းတွေ လုပ်ပြီး နေတာမျိုးကိုတော့ တပ်မတော်ဘက်က လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါတွေ ကတော့ တပ်မတော်ဘက်က စစ်ရေးအရ ဆက် ဆောင်ရွက်တာတွေ ရှိနိုင်တယ်။ ဒီ၂ ခုကို ညှိရမှာပါ။ ဒီ၂ ခုကို ညှိလို့ တစုံ တရာ ပြေလည်တယ် ဆိုရင်တော့ အဆင်ပြေနိုင်ပါတယ်။
မေး။ ။ ဆွေးနွေးပွဲမှာ တပ်နေရာ ချထားရေး ဆွေးနွေးတဲ့အခါ ရခိုင်ပြည်နယ် အတွင်းမှာ AA က ဝင်ရောက် လှုပ်ရှားနေတဲ့ နေရာယူထားတဲ့ နယ်မြေတွေ အကုန်လုံးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အသိအမှတ်ပြုဖို့ ထည့်ဆွေးနွေးရမယ့် သဘောမျိုးပါလား။ ဒီအပိုင်း ဆွေးနွေးမှုက ဘယ်လို ဖြစ်နိုင်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ တခြားနေရာ အတွေ့အကြုံအရတော့ တပ်မတော်က လက်ခံဖို့ နည်းပါတယ်။ တချို့နေရာတွေ အငြင်း ပွားတဲ့ နေရာတွေရှိရင် တပ်မတော်က စစ်ရေးအရ ဆောင်ရွက်မယ့် သဘော ရှိပါတယ်။ နောက်တခုက ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ မြေ အနေအထားက ခံစစ်တိုက်လို့ ရတဲ့ နေရာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ အခုလည်း AA ရှိနေတဲ့ နေရာတော်တော်များများက တောထဲ မှာ ရှိတဲ့နေရာတွေ ရှိသလို ရွာတွေနားမှာ ကပ်ပြီးနေတဲ့ ခြေကုပ်ယူထားတဲ့ နေရာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီနေရာတွေက တကယ်တမ်း ခံစစ်တိုက်ဖို့ ဆိုတာ မလွယ်ပါဘူး။
တောတောင် ရေမြေအနေအထားရော မြေအနေအထားရောက မြေပြန့်ကြီးတွေ များတယ်။ ကွင်းပြောင်ကြီးတွေ များ တယ်။ တောင်ဆိုတာလည်း တောင်အမြင့်ကြီး မဟုတ်ဘူး။ တောင်ကတုံးလေးတွေ ဆိုတော့ ခံစစ်က ဘယ်လိုမှ တိုက်လို့ မလွယ်ဘူး။ တကယ်လို့ တပ်မတော်ဘက်က အလုံးအရင်းနဲ့ တိုက်တယ်ဆိုရင်တော့ ဒီစခန်းတွေက ထိန်းထားလို့ မလွယ် တဲ့ နေရာတွေပါ။ တပ်မတော်အနေနဲ့ ဘယ်လောက်ထိ တပ်နေရာချထားရေးမှာ AA ကို လက်ခံလဲ၊ လက်မခံသလဲ ဆိုတာ ကတော့ ပြောလို့ ရတာကတော့ လူနေထူထပ်တဲ့ နေရာတွေမှာတော့ ကားလမ်းဘေးလို ဟာမျိုးတွေမှာတော့ လက်ခံဖို့ မလွယ်ဘူး။
အဲဒီလိုနေရာတွေမှာက တိုက်ပွဲတွေက ဆက်ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ခုနက၂ ချက်မှာ ၁ ချက်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အခြေ ချတာ လက်ခံလား၊ လက်ခံပြီဆိုရင်တောင် နေရာသတ်မှတ်တဲ့ နေရာမှာ အများကြီး စကားတွေ ပြောရဦးမယ်။ ဒီတော့ ကျနော်တို့က အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးက လုံးလုံးကြီး ဖြစ်သွားနိုင်ဖို့ ဆိုတာ စိန်ခေါ်မှုတွေက အများကြီး ရှိနေပါသေးတယ်။
မေး။ ။ နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက် ထုတ်ပြန်ချက်တွေ အပြန်အလှန် ထုတ်ကြပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ရေးက တည်ငြိမ်လာပြီဆိုပြီး တချို့ စစ်ဘေးရှောင်တွေ အိမ်ပြန်ကြတယ်။ တချို့ကလည်း ပျော်နေကြတယ်။ ဆရာသုံးသပ်ချက်အရ ဆိုရင် အခုက လုံးဝ အကောင်းဘက်ကို သွားတဲ့ အခြေအနေတော့ မရှိသေးဘူးပေါ့နော်။
ဖြေ။ ။ ဘာမှ စိတ်မချရသေးဘူး။ အချိန်မရွေး ထဖြစ်နိုင်တယ်။ နောက်တခုက ရွေးကောက်ပွဲ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြစ် တယ် ဆိုတာကလည်း တစုံတရာ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေးရဲ့ လွန်ဆွဲမှု တချို့လည်း ပါကောင်းပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်ရေးအရက ကျနော်တို့ လေ့လာရသလောက်က တပ်မတော်က စစ်ဆင်ရေးကြီး လုပ်ဖို့က အဆင်သင့်ပဲ။ သူတို့က ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးတဲ့အချိန်ကို စောင့်နေတဲ့ သဘောပဲ။
ဟိုမှာ လက်နက်ခဲယမ်း ပုံထားတာရော တပ်တွေ နေရာ ချထားတာကို ကြည့်လိုက်မယ် ဆိုရင်ရော စစ်ဆင်ရေးအကြီး ကြီးကို ချက်ချင်း ထလုပ်လိုက်လို့ ရတယ်။ သူအခု ရှိတဲ့ နေရာတွေကလည်း အကုန်လုံးက ဆိုင်ထားတဲ့ နေရာတွေပါ။ လုပ်မယ်ဆိုရင် ချက်ချင်း လုပ်လို့ရတဲ့ အနေအထားမှာ ရှိပါတယ်။ အချိန်မရွေး စစ်ဆင်ရေးကြီးတွေ တိုက်ပွဲကြီးတွေက ထဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
You may also like these stories:
သေနတ်သံတွေ တိတ်သွားတဲ့ ရခိုင်ပြည်
အစိုးရနဲ့ တပ်နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို အရင်ဆုံး ညှိနှိုင်းဖို့ လိုပါတယ်
ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရေး AA တောင်းဆိုချက်ကို တပ်မတော် လက်ခံ
ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ဒီဇင်ဘာ မတိုင်မီ ကျင်းပပေးရန် AA တိုက်တွန်း
