၂ဝဝ၈ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ခြောက်ထောင့် ငါးကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးမှာ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ အမျိုးသမီးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရံပုံငွေအဖွဲ့မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ အိုင်ရင်းအယ်လ်ဘာတီက အမျိုးသမီးများဟာ ပဋ္ဋိပက္ခ ဖြေရှင်းရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေး လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ကြောင်း တိုက်တွန်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ကို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်များအနက် ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ဟာ အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးရာ ကိစ္စရပ်များအတွက် ပထမဆုံး ချမှတ်ခဲ့တဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်ပါတယ်။ ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှာ ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ စစ်ပွဲရဲ့ ပြောင်းလဲမှုသဘောသဘာဝတွေ၊ အရပ်သားပြည်သူများအပေါ် ဦးတည်ချေမှုန်းခံရတာတွေ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်တွေမှာ အမျိုးသမီးများရဲ့ ပါဝင်မှု နည်းပါးတာတွေကို အသိအမှတ်ပြု ထည့်သွင်းစဉ်းစားလာခဲ့တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
အမျိုးသမီးများနဲ့ မိန်းကလေးငယ်များအပေါ် စစ်ပွဲနဲ့ ပဋိပက္ခများတွေရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်ရေးအတွက် အမျိုးသမီးများရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဟာ မဖြစ်မနေ လိုအပ်ကြောင်း အလေးအနက်ထား ဖော်ပြထားခဲ့ပါတယ်။
အမျိုးသမီးများကို ပဋိပက္ခများ ကာကွယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းဆောင်တာများမှာ အမျိုးသားများနဲ့ တန်းတူ ပါဝင်လုပ်ဆောင်ခွင့် ပေးခြင်းအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ချက်များက ပိုမို ခိုင်မာရှင်သန်နိုင်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ က ဖော်ကျူးထားခဲ့ပါတယ်။
ဆုံးဖြတ်ချက် အမှတ် ၁၃၂၅ မှာ အနှစ်ချုပ် အချက် ၁၈ ချက်ပါဝငပြီး၊ အမျိုးသမီးများ ပါဝင်ကိုယ်စားပြုမှု၊ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ရာတွင် ပါဝင်မှု၊ ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်များတွင် ကျားမရေးရာ အမြင်သဘောထားများ ထည့်သွင်းမှု စတဲ့ အချက်များကို ထည့်သွင်းဖော်ပြထားပါတယ်။ အနှစ်ချုပ် အချက် ၁၈ ချက်ကတော့-
(၁) ပဋိပက္ခများအား ကာကွယ်ခြင်း၊ စီမံခန့်ခွဲခြင်းနှင့် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ရမည့် နိုင်ငံတော်အဆင့်၊ ဒေသအဆင့်နှင့် နိုင်ငံတကာအဆင့် အင်စတီကျူးများနှင့် ယန္တရားများတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ရမည့် အဆင့်တိုင်း၌ အမျိုးသမီးများ ပါဝင်ကိုယ်စားပြုရေးကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရန် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအား တိုက်တွန်းသည်။
(၂) ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်သည့် အဆင့်တိုင်း၌ အမျိုးသမီးများပါဝင်မှုအား မြှင့်တင်ရန် တောင်းဆိုချက် ပါဝင်သည့် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး၏ မဟာဗျူဟာစီမံချက် A/49/587 အား အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရန် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှှုးချုပ်အား တိုက်တွန်းအားပေးသည်။
(၃) အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ကိုယ်စား လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ရမည့် အထူး ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် သံတမန်များ ခန့်အပ်ရာတွင် အမျိုးသမီးများအား ပိုမိုခန့်ထားနိုင်ရေးအတွက် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်အား တိုက်တွန်းသည်။ ယင်းသို့ ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ပုံမှန် တာဝန်ချဇယားတွင် သင့်လျော်သော အမျိုးသမီးများ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း စာရင်းများအား အမည်စာရင်း တင်သွင်းရန် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအား တောင်းဆိုသည်။
(၄) ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၏ ရှေ့တန်းအခြေစိုက် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများ၊ အထူးသဖြင့် စစ်ဘက်ရေးရာ လေ့လာ စောင့်ကြည့်သူများ၊ အရပ်ဘက် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ ကူညီကယ်ဆယ်ရေး ဝန်ထမ်းများတို့တွင် အမျိုးသမီးများ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့် ပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုတို့ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ရေး နည်းလမ်းများ ရှာဖွေရန် အထွေထွေ အတွင်းအရေးမှူးချုပ်အား ထပ်မံတိုက်တွန်းသည်။
(၅) ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှုဆိုင်ရာ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်မှုများတွင် ကျားမရေးရာ အမြင်များအား ထည့်သွင်းပေါင်းစပ်ရန် သဘောထားအား ထုတ်ဖော်ခြင်းအားဖြင်၊့ ကွင်းဆင်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် ကျားမရေးရာ ကဏ္ဍအား ထည့်သွင်းရန် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်အား တိုက်တွန်းသည်။
(၆) အမျိုးသမီးများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် လိုအပ်ချက်များအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှု ဆောင်ရွက်ချက်များတွင် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်ခြင်း၏ အရေးပါမှု စသည့် အကြောင်းအရာများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ သင်တန်းလမ်းညွှန်များနှင့် ထောက်ကူပစ္စည်းများ ပံ့ပိုးပေးရေး၊ စစ်တပ်နှင့် အရပ်ဘက်ရဲတပ်ဖွဲ့များအား နိုင်ငံတော်အဆင့် သင်တန်းပေးသည့် အစီအစဉ်များတွင် အဆိုပါအကြောင်းအရာများနှင့် အိတ်အိုင်ဗွီ၊ အေအိုင်ဒီအက်စ် အမြင်ဖွင့် သင်ခန်းစာများ ထည့်သွင်း သင်ကြားရေးတို့အတွက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအား တိုက်တွန်းပေးရန် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်အား တောင်းဆိုသည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ကြသည့် အရပ်ဘက် ဝန်ထမ်းများကိုလည်း အဆိုပါ သင်တန်းများ တက်ရောက်ခွင့်ရရှိစေရန် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်အား တောင်းဆိုသည်။
(၇) ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ အမျိုးသမီးရံပုံငွေအဖွဲ့၊ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ကလေးသူငယ် ရံပုံငွေအဖွဲ့၊ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံးနှင့် အခြားသင့်လျော်သော အဖွဲ့များ၏ ရံပုံငွေနှင့် အစီအစဉ်များ အပါအဝင် ကျားမရေးရာ အသိအမြင်ဖွင့် သင်တန်းများအတွက် ထောက်ကူပေးနိုင်ရေးအတွက် လိုအပ်သော ဘဏ္ဍာရေး၊ နည်းပညာနှင့် ထောက်ပံ့မှုများအား တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ရန် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအား တိုက်တွန်းသည်။
(၈) ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်များအား ချုပ်ဆိုနိုင်ရန် စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုများနှင့် စာချုပ်များအား အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်မှုတို့တွင် ကျားမရေးရာ အမြင်သဘောထားများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် ပါဝင်သူများအားလုံးကို တိုက်တွန်းနှိုးဆော်သည်။ အမြင်သဘောထားများမှာ-
(က) ပြန်လည်နေရာချထားရေး၊ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး၊ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးနှင့် ပဋိပက္ခအလွန် တိုင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးတို့တွင် အမျိုးသမီးတို့၏ အထူးလိုအပ်ချက်များ၊
(ခ) ဒေသခံအမျိုးသမီး၏ ငြိမ်းချမ်းရေး ရှေ့ဆောင်လုပ်ငန်းများ၊ ပဋိပက္ခ ဖြေရှင်းရေး ဖြစ်စဉ်များအတွက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်သော လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး စာချုပ်များအား အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရေး ယန္တရားများတွင် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်ရေး၊
(ဂ) အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးငယ်များ၏ လူ့အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်းနှင့် လေးစားခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ အထူးသဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၊ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် တရားရေးစသည့် လုပ်ငန်းဆောင်တာများ စသည်တို့ဖြစ်သည်။
(၉) အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးငယ်များ၏ အခွင့်အရေးများနှင့် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုနှင့် သက်ဆိုင်သည့် နိုင်ငံတကာ ဥပဒေများ၊ အထူးသဖြင့် ဂျနီဗာကွန်ဗင်းရှင်း (၁၉၄၉)နှင့် additional protocol များ (၁၉၇၇)၊ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ် (၁၉၅၁)နှင့် optional protocol (၁၉၆၇)၊ စီဒေါစာချုပ် (၁၉၇၉)နှင့် optional protocol (၁၉၉၉)၊ ကလေးသူငယ်ရေးရာစာချုပ် (၁၉၈၉)နှင့် optional protocol (၂ဝဝဝ)၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်တရားရုံး Rome Statue ပါ ဖော်ပြချက်များအား လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွင် ပါဝင်သည့် မည်သည့် အဖွဲ့အစည်းမဆို လေးစားလိုက်နာရန် တောင်းဆိုသည်။
(၁ဝ) အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ်များအပေါ် ကျားမရေးရာ အခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုများ၊ အထူးသဖြင့် မုဒိမ်းကျင့်မှုအပါအဝင် အခြားသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ အခြေအနေများတွင် ဖြစ်ပွားတတ်သော အကြမ်းဖက်မှုများမှ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် အထူးစီမံချက်များ ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ရေးအတွက် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူ အားလုံးအား တောင်းဆိုသည်။
(၁၁) ပြစ်ဒဏ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုခြင်းအား အဆုံးသတ်ရေးနှင့် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ်များအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် အခြားအကြမ်းဖက်မှုများ အပါအဝင် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုနှင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများအတွက် တာဝန်ရှိသူများအား အရေးယူဆောင်ရွက်ရေး တို့အပေါ် အလေးအနက်ထား ဖော်ပြသည်။ အဆိုပါ မှုခင်းကျူးလွန်မှုများအား ပြစ်ဒဏ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးခြင်း မပြုလုပ်ရန် အဓိက အဆိုပြုသည်။
(၁၂) ဒုက္ခသည်စခန်းများနှင့် ရွှေ့ပြောင်းအခြေချနေထိုင်မှုများ၏ အရပ်သားဖြစ်ခြင်းနှင့် လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ သွင်ပြင်လက္ခဏာကို လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးမှ လေးစားရန်နှင့် စခန်းတည်ဆောက်ရာတွင် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ်များ၏ လိုအပ်ချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် တောင်းဆိုသည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၉ ရက်တွင် ချမှတ်ခဲ့သည့် လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၂ဝ၈ (၁၉၉၈) နှင့် ၁၂၉၆ (၂ဝဝဝ) တို့အပေါ် အခြေခံ၍ စဉ်းစားရန် တောင်းဆိုသည်။
(၁၃) လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းခြင်း၊ တပ်ဖျက်သိမ်းခြင်းနှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းခြင်း လုပ်ငန်းဆောင်တာများအတွက် စီမံချက်ချမှတ်ရာတွင် ပါဝင်သူအားလုံးသည် တိုက်ခိုက်ရေးသမား အမျိုးသားများနှင့် အမျိုးသမီးများ၏ မတူညီသော လိုအပ်ချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်ပြီး၊ မှီခိုသူများ၏ လိုအပ်ချက်များကိုလည်း ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်သည်။
(၁၄) ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်း၏ အပိုဒ်ခွဲ ၄၁ ပါ အချက်များကို ကျင့်သုံးရာတွင် အရပ်သားပြည်သူများအပေါ် သက်ရောက်မှုကို စဉ်းစားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ သင့်လျော်သော လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ ခြွင်းချက်များအတွက် အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးသူငယ်များ၏ အထူးလိုအပ်ချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။
(၁၅) ကျားမရေးရာ စဉ်းစားချက်များနှင့် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးများကို သက်ဆိုင်ရာ ဒေသခံနှင့် နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီးများနှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး၍ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ရည်မှန်းချက် တာဝန်များတွင် ထည့်သွင်းရမည်။
(၁၆) အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ်များအပေါ် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ၏ သက်ရောက်မှုများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုတွင် အမျိုးသမီးများ၏ အခန်းကဏ္ဍ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်နှင့် ပဋိပက္ခ ဖြေရှင်းရေးဆိုင်ရာ ကျားမရေးရာ ရှုထောင့်များနှင့် ပတ်သက်၍ လေ့လာချက်များ ပြုလုပ်ရန် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်အား တိုက်တွန်းပြီး၊ ရလဒ်များအား လုံခြုံရေးကောင်စီသို့ အစီရင်ခံရန်နှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အားလုံးသို့ ဖြန့်ဝေရန် အကြံပြုသည်။
(၁၇) ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းဆောင်တာများတွင် ကျားမရေးရာ ပင်မရေစီးကြောင်းပြုလုပ်ခြင်း အပါအဝင် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ်များ၏ အခွင့်အရေးများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုများအား လုံခြုံရေးကောင်စီသို့ အစီရင်ခံတင်ပြရန် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်အား ပန်ကြားသည်။
(၁၈) ဤအရေးကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ တက်ကြွစွာ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရန် ဆုံးဖြတ်သည် စတဲ့ အချက်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ဟာ ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်မှာ ပေါ်ထွက်လာခဲ့တာဖြစ်ပေမယ့်၊ ဒီလိုပေါ်ထွက်လာဖို့ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြိုးပမ်းခဲ့ကြရတာဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ်က အစပြုပြီး ကျားမရေးရာ တန်းတူညီမျှရေးအတွက် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ညီလာခံများစွာ ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။
၁၉၉၅ ခုနှစ်မှာတော့ စတုတ္ထအကြိမ် အမျိုးသမီးကမ္ဘာ့ ညီလာခံကြီးကို ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီး၊ ဘေဂျင်း ကြေငြာချက်ကြီးကို ထုတ်ပြန် ကြေငြာနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီကြေငြာချက်ကနေ ပေါ်ထွက်လာတဲ့ ဘေဂျင်း ပလက်ဖောင်းဟာ အမျိုးသမီးများရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုနဲ့ တည်ဆောက်မှုဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍကို တိုးမြှင့်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးနှင့် နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ မဟာမိတ်အဖွဲ့ကြီးကို ဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့ပြီး၊ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ပေါ်ထွက်လာရေးအတွက် အရေးဆိုဆောင်ရွက်မှုများ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်မှာတော့ လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာ အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကဏ္ဍ တခုကို စတင်ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ပြီး၊ စစ်ပွဲရဲ့ ပြောင်းလဲမှုသဘောသဘာဝတွေ၊ အရပ်သား ပြည်သူများအပေါ် ဦးတည်ချေမှုန်း ခံရတာတွေ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်တွေမှာ အမျိုးသမီးများရဲ့ ပါဝင်မှု နည်းပါးတာတွေကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအသီးသီးက အသိအမှတ်ပြုလာရာကနေ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ က အရေးကြီးတဲ့ အချက်ကြီး နှစ်ချက်ကို မီးမောင်းထိုးပြထားပါတယ်။ တခုကတော့ စစ်ပွဲများနဲ့ ပဋိပက္ခများရဲ့ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ်များအပေါ် သက်ရောက်မှုဖြစ်ပြီး၊ နောက်တခုကတော့ ပဋိပက္ခ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး၊ ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်ရေးတွေမှာ အမျိုးသမီးများရဲ့ အရေးပါသော ကဏ္ဍ ဖြစ်ပါတယ်။
ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးလုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ကျားမရေးရာ အမြင်သဘောထားများကို ထည့်သွင်း ပေါင်းစပ်ရေးကိုလည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ပဋိပက္ခများမှာ ပါဝင်ပတ်သက်သူများအနေနဲ့ အမျိုးသမီးနဲ့ မိန်းကလေးငယ်များကို ကျားမရေးရာ အကြမ်းဖက်မှုမျိုးစုံမှ ကာကွယ်ပေးရေး၊ အထူးသဖြင့် ပဋိပက္ခတွေမှာ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိတဲ့ မုဒိမ်းကျင့်မှုအပါအဝင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများမှ ကာကွယ်ပေးရေးကို အထူးအလေးပေး ဖော်ပြထားပါတယ်။
၂ဝဝ၅ ခုနှစ်ကအစပြုလို့ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအသီးသီးက အစိုးရဦးဆောင်သော အမျိုးသားအဆင့် လုပ်ငန်းစီမံချက်များ (သို့မဟုတ်) မဟာဗျူဟာများ ချမှတပြီး၊ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ကြပါတယ်။ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ ဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးမှာ အမျိုးသမီးများ ပါဝင်မှုအားကောင်းစေရေးအတွက် အရေးကြီးတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်ချက်များကို တွန်းအားပေးထားသော ဆုံးဖြတ်ချက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်ချက်များမှာ အမျိုးသမီးများရဲ့ ဦးဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍပါဝင်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်မှုများသာမက၊ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအသီးသီးကလဲ အလေးပေးဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။ ၂ဝ၁၈ ခု၊ ဇန်နဝါရီလအထိ နောက်ဆုံးစာရင်းများအရ နိုင်ငံပေါင်း ၇၂ နိုင်ငံမှာ အမျိုးသားအဆင့် လုပ်ငန်းစီမံကိန်းများ ရေးဆွဲထားကြပြီးဖြစ်ပါတယ်။
ကျမတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလဲ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးနဲ့ ကျားမတန်းတူညီမျှရေးဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်ချက်များမှာ အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေး (Women, Peace and Security) ကို ကဏ္ဍအသီးသီးမှ အမျိုးသမီးအရေးလှုပ်ရှားသူများက စုပေါင်းဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။
ဒီလိုဆောင်ရွက်ရာမှာ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက် အမှတ် ၁၃၂၅ ကလဲ အရေးကြီးသော ထည့်သွင်းစဉ်းစားရသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တခုအဖြစ် ပါဝင်နေပါတယ်။
(ဒေါ်ခင်မမမျိုးသည် Myanmar Institute of Gender Studies တည်ထောင်သူ ဖြစ်ပါသည်။)
