သယံဇာတပေါကြွယ်ဝသော ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာ စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှု မရှိသော်လည်း ခေတ်အဆက်ဆက်အစိုးရများက ဖွံဖြိုးအောင် မလုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသဖြင့် ဒုတိယအဆင်းရဲဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ရခိုင်လူငယ်များစွာအနေဖြင့် မွေးရပ်မြေကိုစွန့်ခွာကာ တခြားဒေသများတွင် အလုပ်သွားရောက်လုပ်ကိုင်ကြရသည်။
ထိုကဲ့သို့သော အခြေအနေကြောင့် ရခိုင်လူမျိုးများစိတ်ထဲတွင် နာကျည်းမှု၊ မကျေနပ်မှုများ ကိန်းအောင်းနေခဲ့ကြသည်။
ထိုကဲ့သို့သော အခြေအနေရှိသည့် လူမျိုးများနှင့် ပြည်နယ်အား နိုင်ငံရေးအရ လူထုကိုလှည့်စားရန် လိုအပ်လာသည့်အခါ အာဏာပိုင်များနှင့် စစ်ခေါင်းဆောင်များက အသုံးချလာခဲ့သည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် နေထိုင်ကြသော ရခိုင်လူမျိုးများနှင့် မွတ်ဆလင်များအကြား ပဋိပက္ခဖြစ်စေရန် လှုံ့ဆော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသလို၊ နှစ်ပေါင်းများစွာ ခင်မင်ရင်းနှီးခဲ့ကြသော ရခိုင်လူမျိုးများနှင့် ဗမာလူမျိုးများအကြား ပြဿနာ ဖြစ်စေရန် ဖန်တီးကြိုးစားခဲ့ကြသည်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ကို ချေမှုန်းရန် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ညွှန်ကြားကြောင်း တပ်မတော်သတင်းမှန် ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းထွန်းညီက ၂၀၁၉ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်သော သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA အနေဖြင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်ရှိ နယ်ခြားစောင့် ရဲစခန်း လေးခုကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မူနှင့် ပတ်သက်၍ ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင် သမ္မတ အိမ်တော်၌ နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးဆောင်သော လုံခြုံရေးအစည်းအဝေး ကျင်းပခဲ့သည်။ ထိုအစည်းအဝေးတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က AA အဖွဲ့ကို ချေမှုန်းဖို့ ညွှန်ကြားခဲ့သည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းထွန်းညီက ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေဖြင့် ထိုကဲ့သိုပြောဆိုခဲ့ခြင်း ရှိမရှိကို မည်သူကမျှ အတည်မပြုနိုင်သလို၊ ပုံမှန်အားဖြင့် သမ္မတအိမ်တော်တွင် ကျင်းပသည့် အစည်းအဝေးများတွင် ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုများအား ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်း လုံးဝ မရှိခဲ့ပေ။
ထို့အပြင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရလည်း နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေဖြင့် တပ်မတော်နှင့် ဆိုင်သောလုပ်ငန်းများအား ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခွင့်မရှိပေ။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံတွင် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့အားလုံး၏ အကြီးအကဲမှာ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။
ထိုသို့ ပြဌာန်းထားသောကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေဖြင့် တပ်မတော်နှင့်ဆိုင်သော လုပ်ငန်းများအား ညွှန်ကြားခွင့်၊ တားဆီးခွင့်မရှိပေ။ စစ်တပ်က ထောက်ခံသော ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ လက်ထက်တွင် ကချင်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများအား ရပ်တန့်ရန် သမ္မတဦးသိန်းစိန်က တပ်မတော်ကို ညွှန်ကြားခဲ့သော်လည်း တပ်မတော်က မလိုက်နာသည့်အတွက် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် သာဓကများရှိခဲ့သည်။
အလားတူ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်သော အစိုးရလက်ထက်တွင် တပ်မတော်နှင့် KIA တို့ ဖြစ်ပွားသော ဂီဒေါင်တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ KIO နှင့် တပ်မတော် ဆွေးနွေးရန် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောဆိုခဲ့သော်လည်း တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များက လက်မခံသဖြင့် ဆွေးနွေးပွဲမဖြစ်ခဲ့ပါ။
သမ္မတဦးသိန်းစိန်အစိုးရ လက်ထက်တွင် ကျင်းပသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများတွင် တပ်မတော်အနေဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့သော်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရ လက်ထက်တွင် အစိုးရအစုအဖွဲ့တွင် မပါဝင်ဘဲ သီးခြားအစုအဖွဲ့အနေဖြင့် ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။
ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ စစ်တပ်နှင့် ပတ်သက်သော လုပ်ငန်းများကို အစိုးရဘက်က ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခွင့် မရှိသလို၊ အဖွဲ့အစည်းနှစ်ခုအကြား ဆက်ဆံရေးကလည်း ကောင်းမွန်မှု မရှိသည့်အခြေအနေတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က AA အဖွဲ့ကို တိုက်ရန် ညွှန်ကြားသည်ဟု စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များ၏ ပြောဆိုခြင်းသည် ရည်ရွယ်ချက် တခုခု ရှိနိုင်သည်ဟု ထိုအချိန်က နိုင်ငံရေး လေ့လာသူများအကြား အတွေးပွားခဲ့ကြသည်။
ထိုကဲ့သို့ ပြောဆိုခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ထိုအချိန်က တပ်မတော်ခေါင်းဆောင် တချို့ အနေဖြင့် ၎င်းတို့နှင့် ခင်မင်ရင်းနှီးသူများကို ပြောပြခဲ့သည်များ ရှိခဲ့သည်။ ရခိုင်နှင့်ဗမာ အကြား လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းများ ဖြစ်ပေါ်လာပါက နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားခြင်း သို့မဟုတ် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအသစ်များ ဝင်ရောက်မလာခြင်းတို့ ဖြစ်လာစေပြီး စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးအရ NLD အစိုးရကို ထိုးနှက်ရန် ဖြစ်သည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်တချို့က ၎င်းတို့နှင့် ခင်မင်သူများကို ပြောကြသည်။ ထို့အပြင် NLD အစိုးရ လက်ထက်တွင် မည်သည့်တိုးတက်မှုမှ မရှိ၊ တည်ငြိမ်မှုမရှိ ဆိုသည့် အမြင်မျိုး ပြည်သူလူထုက မြင်သွားစေရန်အချက်လည်း ပါသည်ဟု ပြောဆိုကြသည်။
စစ်ခေါင်းဆောင်များဘက်က ထိုကဲ့သို့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိသည်ကို ANP ပါတီမှ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် တချို့က ထိုနေ့ကပင်သိရှိခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့နှင့် ခင်မင်သော တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်တချို့က ၎င်းတို့ကို ပြောပြခဲ့ကြသည်။
အမှန်တကယ်လည်း ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းထွန်းညီ ထုတ်ပြောသည့်နေ့ ညပိုင်းက မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေ အများဆုံး နေထိုင်သော ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ လှိုင်သာယာမြို့နယ်တွင် ရခိုင်လူငယ်တချို့က ဗမာလူငယ်များနေထိုင်ရာ အဆောင်များသို့ သွားရောက် ရန်စခြင်းများ ရှိခဲ့သည်ဟု ANP ပါတီက ခေါင်းဆောင်တချို့က ပြောသည်။
ရခိုင်နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တချို့က ညတွင်းချင်း လှိုင်သာယာအထိ သွားရောက်ပြီး ဒေါသဖြစ်နေသော ရခိုင်လူငယ်များကို ရှင်းပြကာ အခြေအနေကို ထိန်းနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအခြေအနေကို AA အဖွဲ့က ခေါင်းဆောင်တချို့လည်း သိခဲ့သည်။ ထိုသို့ သိရှိသည့်အတွက်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က AA ကို ချေမှုန်းရန် ညွှန်ကြားသည်ဟု စစ်တပ်ဘက်က ပြောဆိုခြင်းကို အယုံအကြည်မရှိခဲ့ကြပေ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အသံနှင့် ပြောဆိုထားသည်ကို ကြားရမှသာ ယုံကြည်မည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ၏ ပြောခွင့်ရသူ ခိုင်သုခက မီဒီယာတချို့ကို ပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့အပြင် ၂၀၁၉ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် AA တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဖမ်းဆီးထိမ်းသိမ်းထားခဲ့သော NLD ပါတီ ချင်းပြည်နယ် အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်၊ ချင်းတိုင်းရင်းသား ဦးဝှေ့တင်း သေဆုံးပြီဆိုသော သတင်းအမှားကိုလည်း စစ်တပ်ကို ထောက်ခံရေးသားသော Facebook အကောင့်များက ဖြန့်ဝေခဲ့သည်။
ထိုသတင်းဖြန့်မှု ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း ရခိုင်လူမျိုးများနှင့် ချင်းလူမျိုးများ အတူနေထိုင်သော ဒေသတချို့တွင် ချင်းလူမျိုးများနှင့် ရခိုင်လူမျိုးများအကြား လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်သည်အထိ ဖြစ်လာသည့်အတွက် ချင်းတိုင်းရင်းသား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဝှေ့တင်း သေဆုံးမှု ရှိ မရှိ ဆိုသည်ကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဝန်ကြီးချုပ် တပည့်တဦးက ရခိုင်တပ်မတော် ခေါင်းဆောင်များထံ ဖုန်းဆက် အတည်ပြု မေးခဲ့ရသည်။
AA ခေါင်းဆောင်များထံမှ ရရှိသည့် ချင်းလူမျိုး လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် သေဆုံးမှုမရှိဆိုသည့် သတင်းကို ချက်ခြင်းအချိန်မီ ဖြန့်နိုင်၍သာ ချင်းနှင့် ရခိုင်လူမျိုးများ ပြဿနာမဖြစ်ခဲ့ဘဲ အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။
ထိုအချိန်က ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် မြန်မာစပ်တပ်တို့ စစ်ရေးအရ အရေးပါသော ပလက်ဝဒေသ စိုးမိုးရေးတိုက်ပွဲ ပြင်းထန်နေချိန်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ရခိုင်နှင့်ချင်းလူမျိုးများအကြား မတည့်ဖြစ်ပါက ချင်းလူမျိုးများစွာ နေထိုင်သော ပလက်ဝဒေသတွင် အခြေချရန်ခက်ခဲသွားနိုင်သည့်အတွက် ချင်းနှင့်ရခိုင် လူမျိုးများ ပြဿနာ ဖြစ်ရန် ဖန်တီးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု စစ်ရေးလေ့လာသူများက သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။
ထိုကဲ့သို့ အတွေ့အကြုံရှိခဲ့သော ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ခေါင်းဆောင်များနှင့် ANP ပါတီမှ ခေါင်းဆောင်များသည် ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ရခိုင်လူမျိုးအများစု နေထိုင်သော မြို့ရွာများ၌ မဟုတ်မမှန် သတင်း ဖန်တီးသူများကြောင့် လူမျိုးရေး ဘာသာရေး ပဋိပက္ခများ မဖြစ်ရန် သတိထားခဲ့ကြသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ်တချို့တွင် ဖြစ်ပွားသော စပါးခြွေလှေ့စက်များ၊ စပါးပုံများ၊ စာသင်ကျောင်းတချို့ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရမှု၊ နွားငါးကောင်မီးရှို့ ခံရမှုများ ဖြစ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါဖြစ်စဉ်များမှာ အဖွဲ့အစည်းတခုက မကောင်းသောရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် နိုင်ငံရေးလှုံ့ဆော်မှု တခုဟု သံသယဖြစ်မိသည့်အတွက် ပြည်သူများအနေဖြင့် သတိရှိရန် AA က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း အများဆုံးနေထိုင်ကြသည့် ရခိုင်လူမျိုးများနှင့် မွတ်ဆလင်များမှာလည်း ပြန်လည်သင့်မြတ်စပြုလာပြီ ဖြစ်သည်။ တပ်မတော်အနေဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ကို ကြည်းရေလေ ပူးပေါင်းစစ်ဆင်ရေး လုပ်ခဲ့သော်လည်း အသာစီးမရခဲ့ပေ။ ထိုကဲ့သို့ အသာစီးမရခဲ့သည်မှာလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း နေထိုင်ကြသူများက စစ်တပ်နှင့် မပူးပေါင်းခဲ့ခြင်းက အဓိကကျသည့်အချက် ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း အများဆုံးနေထိုင်ကြသော လူမျိုးစုနှစ်စုအကြား ပြဿနာ ဖန်တီးပြီး သွေးခွဲမည်ကို AA ခေါင်းဆောင်များနှင့် ရခိုင်နိုင်ငံရေး အင်အားစုများက သတိကြီးစွာ စောင့်ကြည့် နေကြရသည်။
ထို့အပြင် စစ်ကောင်စီအနေဖြင့်လည်း ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီကို မြန်မာနိုင်ငံ အနှံ့အပြားတွင် ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် ဆန့်ကျင်နေကြသည်။ ထိုအခြေအနေကို အာရုံလွှဲရန် အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်ပြင်းထန်သော ရခိုင်လူမျိုးများနှင့် သမိုင်းကြောင်းအရ ရှုပ်ထွေးသော အကြောင်းအရာများကို အကြောင်းပြုကာ အဖွဲ့အစည်းတခုက လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခများဖန်တီးကာ အာရုံလွှဲမှုများ ရှိလာနိုင်သည်ကို အားလုံးက သတိထားရန် လိုအပ်ပေသည်။
(ပေါ်ထွန်းသည် မြန်မာသတင်းစာဆရာတဦး ဖြစ်သည်)
You may also like these stories:
ဆန္ဒပြပွဲနှင့် PDF အား ဖြိုခွင်းတိုက်ခိုက်သူများကို စစ်ကောင်စီ ဂုဏ်ပြုဆုပေး
အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ၏ အဆိုးရွားဆုံး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုများ
တနိုင်ငံလုံးက မြန်မာစစ်တပ်ကို မုန်းနေကြတာ
လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခ ရခိုင်မှာ ပြန်ဖြစ်မလား
