နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ နံနက်စောစောတွင် ချင်းပြည်နယ်မှ တော်လှန်ရေး အင်အားစုများသည် အိန္ဒိယနယ်စပ်မှ မြန်မာစစ်တပ်စခန်း နှစ်ခုကို သိမ်းပိုက်သည်။ နာရီပိုင်းအတွင်း ထိုစခန်းများကို သိမ်းပိုက်ကာ စစ်ကောင်စီစစ်သား ၄၃ ဦးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သို့ ထွက်ပြေးရသည်။ ထိုနေ့ကုန်ဆုံးသောအခါ ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော် (CNA) သည် အရေးပါသည့် အိန္ဒိယနယ်စပ်မြို့ ရိဒ်ခေါဒါရ်တွင် အလံလွှင့်ထူသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ညီနောင်မဟာမိတ်များက လွန်ခဲ့သောအပတ်များတွင် စတင်သည့် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး ဖရိုဖရဲအခြေအနေများသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းပြီနောက် စစ်ကောင်စီအတွက် အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်မှုကို ဖြစ်စေသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း တရုတ်နယ်စပ်ဒေသများကို သိမ်းပိုက်ခြင်းအပြင် ခုခံတော်လှန်ရေးအင်အားစုများသည် စစ်ကိုင်းတိုင်းမှ စစ်ကောင်စီစခန်း ဒါဇင်ပေါင်းများစွာနှင့် မြို့များကိုလည်း သိမ်းပိုက်ပြီး ကယားပြည်နယ်တွင် ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး ပြုလုပ်ကာ ရခိုင်နှင့် ချင်းပြည်နယ်များတွင် စစ်မျက်နှာသစ်များဖွင့်ခဲ့သည်။
အနောက်မြောက်သို့ အဝင်လမ်း
ရိဒ်ခေါဒါရ်သည် ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများဖြစ်သည့် CNA နှင့် ချင်းပြည်နယ်မှ မဟာမိတ်များလက်သို့ ကျရောက်သည့် ပထမဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ CNA ၏ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည့် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) ခေါင်းဆောင်တဦး၏ စကားအတိုင်းပြောရပါက “ကျနော်တို့ နည်းဗျူဟာက ကျေးလက်ကနေ မြို့နယ်၊ မြို့နယ်ကနေ မြို့တော်အထိ သွားမယ့်နည်းဗျူဟာပဲ” ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။
ရိဒ်ခေါဒါရ်-ဇိုခေါသာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ရေးစခန်းသည် မြန်မာမှ အိန္ဒိယသို့သွားသည့် အဓိက ကုန်းလမ်းများအနက် တခုဖြစ်သည်။ မြန်မာတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဒုက္ခသည်များသည် ထိုလမ်းမှ အိန္ဒိယသို့ ထွက်ပြေးကြပြီး ဇိုခေါသာမှ စခန်းများ သို့မဟုတ် မီဇိုရမ် ပြည်နယ်တခုလုံးတွင် ပြန့်ကျဲနေထိုင်ကြသည်။
ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) ခေါင်းဆောင်တဦး၏ စကားအတိုင်းပြောရပါက “ကျနော်တို့ နည်းဗျူဟာက ကျေးလက်ကနေ မြို့နယ်၊ မြို့နယ်ကနေ မြို့တော်အထိ သွားမယ့်နည်းဗျူဟာပဲ” ဟု ဆိုရမည်
အိန္ဒိယနှင့်မြန်မာ နိုင်ငံသားများသည် လွတ်လပ်စွာ သွားလာသောစနစ်ကို အသုံးပြုကြပြီး အများအားဖြင့် အဟန့်အတားမရှိ နယ်စပ်တံတားကို ဖြတ်ကျော်သွားလာကြသော်လည်း ထိုဂိတ်မှ ဖြတ်သန်းသည့် စိုက်ပျိုးရေးကုန်သွယ်မှုကို စစ်တပ်က မကြာခဏ သိမ်းဆည်းတတ်သည်။
၂၀၁၈ ခုနှစ်က စတင်သည့် လွတ်လပ်စွာ သွားလာမှုစနစ်အရ နယ်စပ်ဒေသများတွင် နေထိုင်သည့် အထူးဖြတ်သန်းခွင့်ရသူများသည် နယ်စပ်နှစ်ဖက်လုံးတွင် ၁၆ ကီလိုမီတာ (၁၀ မိုင်နီးပါး) အထိ သွားလာခွင့်ပြုသည့် နှစ်နိုင်ငံသဘောတူညီချက် ဖြစ်သည်။
သို့သော် ထိုနယ်စပ်ဂိတ်ကို CNA က သိမ်းပိုက်လိုက်သည့် ထူးခြားမှုမှာ စစ်ကောင်စီက အခွန်မရတော့ခြင်း မဟုတ်ပေ။ သုတေသီ အန်ရှူမန် ချောင်ဒရီ၏ အဆိုအရ ကုန်းလမ်းမှ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာအကြား ကုန်သွယ်မှု၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းပင် မပြည့်ပေ။ ထိုနယ်စပ်ဂိတ်၏ ထူးခြားချက်မှာ ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများအတွက် ရုပ်ဝတ္တုအကူအညီနှင့် ချင်းပြည်နယ်မှ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူများအတွက် အကူအညီများ ပေးပို့နိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်း ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြာပြီဖြစ်သည့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အကူအညီများကြောင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လျှင် တောင့်တင်းကြံ့ခိုင်သည့် လူသားချင်းစာနာမှု အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို တည်ဆောက်နိုင်စေခဲ့သည်။ သို့သော် အနောက်မြောက်ဘက်တွင်မူ ထိုသို့သော အဆက်အသွယ်များ အများအားဖြင့် ပြတ်တောက်နေသည်။
ထိုနယ်စပ်ဂိတ်၏ အလားအလာရှိသော အရေးပါမှု ရှိသော်လည်း ရိဒ်ခေါဒါရ်မြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် ခက်ခဲမည်ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်သည် နိုင်ငံအစိတ်အပိုင်း အများအပြားတွင် လွန်စွာပြန့်ကျဲနေပြီး ၎င်းတို့ စစ်သားများနှင့် အရာရှိများသည် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းနေကာ အင်အားလည်း မလုံလောက်တော့ပေ။
ချင်းပြည်နယ်မှ အဓိကကျသည့် မြို့အများစုကို စစ်တပ်က သိမ်းပိုက်ထားသော်လည်း ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများသည် ထိုမြို့များကြားမှ ကျေးလက်နှင့် တောင်တန်းဒေသများကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။ လွန်ခဲ့သော နှစ်နှစ်အတွင်း ချင်းပြည်နယ်တွင် ကွေ့ဝိုက်သွားလာသည့် စစ်ယာဉ်တန်းများသည် မကြာခဏ ဘေးအန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်ကြရသည်။
စစ်တပ်သည် နိုင်ငံအစိတ်အပိုင်း အများအပြားတွင် လွန်စွာပြန့်ကျဲနေပြီး ၎င်းတို့ စစ်သားများနှင့် အရာရှိများသည် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းနေကာ အင်အားလည်း မလုံလောက်တော့ပေ။
မျှော်လင့်ထားသည့်အတိုင်းပင် စစ်တပ်သည် စစ်စခန်းများကို ပြန်မသိမ်းဘဲ အရပ်သားများကို လေကြောင်းနှင့် အမြောက်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်သည်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ် ဂျက်လေယာဉ် နှစ်စင်းသည် ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း မတူပီမြို့နယ်မှ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိသည့် ဗွီလူးကျေးရွာကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်သောကြောင့် ကလေးငယ် ရှစ်ဦးနှင့် အခြားအရပ်သား သုံးဦးသေဆုံးသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် မတူပီမြို့နယ်၊ လိုင်လင်းပီမှ စစ်တပ်စခန်းကို CNA နှင့် မဟာမိတ်များက တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် စစ်တပ်က လက်စားချေသည့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုသည် ဘုရားကျောင်း တကျောင်းကို ဖျက်ဆီးပြီး အရပ်သားနှစ်ဦး သေဆုံးစေသည်။ မည်သို့ဆိုစေ အိန္ဒိယနယ်စပ်အနီး လိုင်လင်းပီသည် ထိုအချိန်မှ စတင်ပြီး ခုခံတော်လှန်ရေးအင်အားစုများ ထိန်းချုပ်မှုအောက် ရောက်သွားသည်။
ချင်းညီညွတ်ရေးနှင့် စစ်ရေးညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှု
၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည့် ဝါရင့် CNA သည် အရပ်သား အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၏ မဟာမိတ် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ လေးဖွဲ့ပါဝင်သည့် K3C အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက်တွင် CNA သည် စစ်ကောင်စီဆန့်ကျင်ရေး မျိုးဆက်သစ်များကို လေ့ကျင့်ပေးပြီး ထိုမျိုးဆက်သစ်များသည် ပြည်နယ်တခုလုံးတွင် ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်များ (CDFs) ကို ဖွဲ့စည်းကြသည်။
ရိဒ်ခေါဒါရ်တိုက်ပွဲတွင် CNA နှင့်အတူ CDF-Zanniatram, CDF-Hualngoram, The CDF-Thantlang Drone Force နှင့် PDA-Tedim တို့လည်း ပူးပေါင်းပါဝင်သည်။ လိုင်လင်းပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်ရာတွင် CDF-Thantlang, CDF-Matupi, CDF-Mara, CDF-Lauta နှင့် CDF-Zophei တို့ပါဝင်သည်။
အမျိုးမျိုးသော အခြား ချင်းအဖွဲ့အစည်းများကလည်း စစ်တပ်ကို ထပ်မံတိုက်ခိုက်ကြသည်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ချင်းအမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့သည် ရိဒ်ခေါဒါရ်နှင့် အရေးပါသည့် ဖလမ်းမြို့ကြားမှ တိဘူရယ် စခန်းမှ စစ်တပ်ကို မောင်းထုတ်လိုက်သည်။ နောက်တနေ့တွင် စစ်တပ်သည် အနီးရှိ ဗားရ် စစ်စခန်းကို စွန့်ခွာရသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ဇိုလန်း ကာကွယ်ရေးတပ်သည် ချင်းပြည်နယ်တွင် ဒုတိယ အမြင့်ဆုံးတောင်ဖြစ်သည့် ကနေဒီတောင်ထိပ်မှ စစ်တပ်စခန်းတခုကို သိမ်းယူသည်။ ထိုစခန်းသည် စစ်ကောင်စီက ပတ်ဝန်းကျင်မြို့များကို အမြောက်ဖြင့် ပစ်ခတ်ရန် စခန်းအဖြစ် သုံးနေသည်။
ချင်းပြည်နယ်တွင် ဒေသဘာသာစကား ဒါဇင်ပေါင်းများစွာနှင့် ဒေသအလိုက် ဆက်ဆံမှုအမျိုးမျိုး ကွဲပြားစုံလင်သော်လည်း ထိုအုပ်စုများအားလုံးသည် စစ်ကောင်စီ ချေမှုန်းရေးကို ဘုံအရေးအဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြသည်။
လွန်ခဲ့သော နှစ်နှစ်အတွင်းတွင် ချင်းပြည်ပူးတွဲကာကွယ်ရေးကော်မတီ (CJDC) သည် CNA နှင့် CDFs ၁၇ ဖွဲ့အကြား စစ်ရေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်။ ယနေ့တွင် ချင်းပြည်ဒေသဆိုင်ရာကော်မတီ (CRC) သည် အများအားဖြင့် CNA နှင့်အတူ ဒေသဆိုင်ရာ CDFs ရှစ်ဖွဲ့၏ လှုပ်ရှားမှုများကို ညှိနှိုင်းပေးသည်။ CDF ကလေး၊ ကဘော်၊ ဂန့်ဂေါ (CDF-KKG) သည် ချင်းမဟုတ်သည့် အခြား လက်နက်ကိုင်တပ်များနှင့်အတူ အနီးရှိ စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် မကွေးတိုင်းတို့တွင် လှုပ်ရှားနေသည်။
ချင်းပြည်နယ်တွင် ဒေသဘာသာစကား ဒါဇင်ပေါင်းများစွာနှင့် ဒေသအလိုက် ဆက်ဆံမှုအမျိုးမျိုး ကွဲပြားစုံလင်သော်လည်း ထိုအုပ်စုများအားလုံးသည် စစ်ကောင်စီ ချေမှုန်းရေးကို ဘုံအရေးအဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြသည်။
နောက်ထပ် K3C အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (KIO) / ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KIA) နှင့် CNA အကြား နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးသည် ချင်းခုခံတော်လှန်ရေးကို တနိုင်ငံလုံး၏တိုက်ပွဲနှင့် ချိတ်ဆက်ပေးရာတွင် အထောက်အကူပြုသည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းများစွာက CNA ကို လေ့ကျင့်ပေးခြင်းအပြင် KIA သည် ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) ကို လေ့ကျင့်ပေးပြီး ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးတွင် အတူတကွ တိုက်ခိုက်ရာ၌ အရေးပါသောအခန်းမှ ပါဝင်သည်။ KIA သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းတွင်လည်း AA, PDF များနှင့်အတူ တိုက်ပွဲဝင်နေပြီး ကောလင်းမြို့၊ ချင်းပြည်နယ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မဏိပူရပြည်နယ်အနီး ခါမ်းပါတ်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ရာတွင်လည်း ကူညီသည်။
နိုင်ငံရေးညီညွတ်မှုသည် စစ်ရေးညှိနှိုင်းမှုထက် နှေးကွေးနေသော်လည်း ပြည်နယ်အဆင့် အုပ်ချုပ်ရေး တည်ဆောက်ရန် လေးနက်သော အားထုတ်မှုများ ရှိနေပြီးဖြစ်သည်။ လက်ရှိညှိနှိုင်းမှုများကို ချင်းလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အများစုနှင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း အများစုက ထောက်ခံကြသည်။
နှစ်နှစ်ကြာ ဆွေးနွေးပြီးနောက် လာမည့်လများအတွင်း တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ချင်းပြည်နယ်ကောင်စီ (CC) ကို ဖွဲ့စည်းနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ထိုကောင်စီသည် ချင်းလက်နက်ကိုင် တပ်မတော်များကို ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်တွင် တခုတည်းသော တပ်မတော်အဖြစ် ဖွဲ့စည်းမည်ဖြစ်သည်။
လာမည့်လများအတွင်း တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ချင်းပြည်နယ်ကောင်စီ (CC) ကို ဖွဲ့စည်းနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ထိုကောင်စီသည် ချင်းလက်နက်ကိုင် တပ်မတော်များကို ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်တွင် တခုတည်းသော တပ်မတော်အဖြစ် ဖွဲ့စည်းမည်ဖြစ်သည်။
ထိုသို့သော အဖွဲ့အစည်းသည် စစ်ကောင်စီအလွန် မြန်မာနိုင်ငံ တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ချင်းတိုင်းရင်းသားများ၏ ဦးစားပေးများကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရာတွင်နှင့် နိုင်ငံတကာမှ ပါဝင်ပတ်သက်သူများနှင့် ဆွေးနွေးရာတွင် ခရီးရောက်သည်။ အမေရိကန်၏ လက်နက် မဟုတ်သည့် နည်းပညာအကူအညီမှ အပြုသဘော သက်ရောက်မှုရှိရန် မဖြစ်နိုင်လောက်အောင် ခုခံတော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုသည် အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာ ဖြစ်နေသည်ဆိုသည့် ဝါရှင်တန်၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကိုလည်း ထိုသို့သော အဖွဲ့အစည်းက လျော့ကျစေသည်။
အိန္ဒိယ၏ ခေတ်မမီတော့သည့် မြန်မာဆိုင်ရာ မူဝါဒ
စစ်ကောင်စီ၏ မဟာမိတ်များထံတွင် ငွေကြေးလိမ်လည်သည့် ဂိုဏ်းများ ပျံ့နှံ့နေသောကြောင့် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို တရုတ်က တိတ်ဆိတ်စွာ ထောက်ခံသည်ဟု မြင်နေကြသည့် အချိန်တွင်ပင် အိန္ဒိယ၏ မြန်မာဆိုင်ရာ မူဝါဒသည် ခေတ်နှင့်လိုက်လျောညီထွေ မဖြစ်တော့ပေ။
မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သို့ ထွက်ပြေးလာသည့် မြန်မာစစ်သား အနည်းဆုံး ၇၅ ဦးကို အိန္ဒိယ၏ မဏိပူရပြည်နယ်သို့ ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ပို့ပေးပြီး မိုရေး-တမူးနယ်စပ်စခန်းမှ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးသည်။ နေပြည်တော်ရှိ အိန္ဒိယသံရုံးမှတဆင့် စစ်ကောင်စီက မေတ္တာရပ်ခံသောကြောင့် နယူးဒေလီက ထိုကိစ္စကို တိုက်ရိုက် အမိန့်ပေးကြောင်း ဒေသခံသတင်းသမားများက ပြောသည်။
အိန္ဒိယအစိုးရသည် မြန်မာစစ်ကောင်စီ အရာရှိများကို အဆင့်မြင့်ဆွေးနွေးပွဲများသို့ ဆက်လက် ဖိတ်ခေါ်နေပြီး စစ်ကောင်စီ ပညာရေးဝန်ကြီး ဦးညွန့်ဖေကို နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က ကျင်းပသည် Global South Summit သို့ ဖိတ်သည်။
သေလောက်သည့် ဒဏ်ရာရနေသော စစ်ကောင်စီကို အိန္ဒိယက ဆက်လက် ထောက်ခံနေခြင်းသည် တွက်ချက်မှု မှားယွင်းခြင်းဖြစ်သည်။ နေဝင်းအာဏာရှင်စနစ်မှ စတင်သည့် မြန်မာ၏ နာတာရှည် မတည်ငြိမ်မှုအတွက် စစ်ကောင်စီတွင် တာဝန်ရှိသည်။ ထိုမတည်ငြိမ်မှုသည် ချင်းဒုက္ခသည် ထောင်ပေါင်းများစွာကို အိန္ဒိယသို့ ထွက်ပြေးစေပြီး မဏိပူရ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (MPLA) ကဲ့သို့သော အိန္ဒိယအစိုးရကို တိုက်ခိုက်နေသည့် သူပုန်များကို ခိုလှုံရန် နေရာပေးသည့် မတည်ငြိမ်မှု ဖြစ်သည်။ MPLA သည် နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့အထိပင် အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်များကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သေးသည်။
တုန်လှုပ်စရာ အကောင်းဆုံးအချက်မှာ ရိဒ်ခေါဒါရ်မြို့ မကျစေရန် ချင်းခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများကို စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းနှင့် အမြောက်များဖြင့် ပစ်ခတ်စဉ် အိန္ဒိယဘက်သို့ ကျည်ကျော်ကျပြီး ဒုက္ခသည်တဦး သေဆုံးခြင်း ဖြစ်သည်။
ထိုမတည်ငြိမ်မှုကပင် ကုလားတန် ဘက်စုံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်းကဲ့သို့သော မဟာစီးပွားရေး စီမံကိန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေကို ပယ်ဖျက်ပစ်သည်။ ထိုစီမံကိန်းအရ ယခုတိုက်ပွဲများ ဖြစ်နေသည့် ချင်းပြည်နယ်နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ဖြတ်ကာ အိန္ဒိယနှင့် ကုန်းတွင်းအချိတ်အဆက် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။
မတည်ငြိမ်မှုကပင် ကုလားတန် ဘက်စုံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်းကဲ့သို့သော မဟာစီးပွားရေး စီမံကိန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေကို ပယ်ဖျက်ပစ်သည်။ ထိုစီမံကိန်းအရ ယခုတိုက်ပွဲများ ဖြစ်နေသည့် ချင်းပြည်နယ်နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ဖြတ်ကာ အိန္ဒိယနှင့် ကုန်းတွင်းအချိတ်အဆက် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ရှိမှသာ အိန္ဒိယ လိုအပ်နေသည့် နယ်စပ်လုံခြုံရေးနှင့် ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှု ရနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ လက်တွေ့တွင် ယခုလအစောပိုင်းက စစ်ကောင်စီကြောင့် ထွက်ပြေးလာသည့် ချင်းဒုက္ခသည် ၅,၀၀၀ အနက် အများစုသည် ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများ ထိန်းချုပ်ထားသည့် ရိဒ်ခေါဒါရ်သို့ စတင် နေရပ်ပြန်နေကြပြီ ဖြစ်သည်။ ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းသည် စစ်ကောင်စီ ချေမှုန်းခံရသောအခါ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ရန် များစွာ အထောက်အကူပြုမည် ဖြစ်သည်။
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုအတွက် အကြံပြုချက်များ
ထိုသို့ အသွင်ကူးပြောင်းလာသည့်ကာလက ဝါရှင်တန်အတွက်လည်း မူဝါဒသစ်များ လိုအပ်ကြောင်း ပြသနေသည်။ အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်ကို ခုခံတော်လှန်ရေးအင်အားစုများက အသုံးပြုခွင့်ရလာခြင်းနှင့်အတူ စစ်ကောင်စီကို မသုံးဘဲ စစ်ဘေးရှောင် လူမှုအသိုက်အဝန်းများကို နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများ တိုက်ရိုက်ပေးရန် အချိန်ကျရောက်လာပြီဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်းတွင် အကူအညီပေးရေး အခြေခံအဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ရန် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် အိန္ဒိယ၊ ကုလသမဂ္ဂတို့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သင့်သည်။ တော်လှန်ရေးအလွန် ကာလ၏ ကြီးမားသော လုပ်ငန်းတာဝန်ဖြစ်သည့် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီကို အောက်ခြေမှ ကနဦး တည်ဆောက်ခြင်းအတွက် စတင် အကူအညီပေးပြီး NUG နှင့် တိုင်းရင်းသား တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ၏ ဒေသဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်ရေးစွမ်းရည်ကို မြှင့်တင်ပေးရန် အခွင့်အလမ်းတခုလည်း ရှိနေသည်။
တော်လှန်ရေး အင်အားစု၏ ညီညွတ်မှုအပေါ် သံသယသည် Burma Act ကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် နှေးကွေးစေပြီး ယခု ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးတွင် ပြင်းထန်သော ဝေဖန်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရသည်။ ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုအတွက် လက်နက်မဟုတ်သော အကူအညီနှင့် နည်းပညာအကူအညီကို နှောင့်နှေးခြင်း မရှိဘဲ ပေးသင့်သည်။
နိုင်ငံသားများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုမှ ကာကွယ်သည့် ကြိုတင် သတိပေးစနစ်များ၊ ဆက်သွယ်ရေး ကိရိယာများနှင့် နိုင်ငံတွင်းမှ စာသင်ကျောင်းကွန်ရက်များအတွက် အထောက်အကူများကို NUG သည် ယခင်က တောင်းခံခဲ့သည်။
အောက်တိုဘာလမှ စတင်ပြီး စစ်ကောင်စီ စစ်သားရာပေါင်းများစွာသည် လက်နက်ချခြင်း သို့မဟုတ် ခုခံတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်လာသောကြောင့် နောက်ထပ်စစ်သားများ ထွက်ပြေးစေရန် ဆွဲဆောင်သည့်အနေဖြင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ငွေကြေးထောက်ပံ့သင့်သည်။
အရေးအကြီးဆုံးအချက်မှာ ဝါရှင်တန်သည် စစ်ကောင်စီခေတ်လွန် အခြေအနေအတွက် မြန်မာ၏ အိမ်နီးချင်းများနှင့် ညှိနှိုင်းထားရန် လိုအပ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ အကူအညီပေးသည့် ပုံစံသည် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲခြင်း မရှိစေကာမူ Burma Act သည် ဘေဂျင်းတွင် အချက်ပေး ခေါင်းလောင်းသံ မြည်စေခဲ့သည်။ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော အင်အားစုများသည် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ အသုံးချခံများ ဖြစ်လာနိုင်သည်ဆိုသည့် အချက်ပေးခေါင်းလောင်း ဖြစ်သည်။
အောက်တိုဘာလမှ စတင်ပြီး စစ်ကောင်စီ စစ်သားရာပေါင်းများစွာသည် လက်နက်ချခြင်း သို့မဟုတ် ခုခံတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်လာသောကြောင့် နောက်ထပ်စစ်သားများ ထွက်ပြေးစေရန် ဆွဲဆောင်သည့်အနေဖြင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ငွေကြေးထောက်ပံ့သင့်သည်။
အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွင် စနစ်အပြောင်းအလဲ၏ ကြိုတင်မမြင်နိုင်သော အကျိုးဆက်များအတွက် သီးခြား စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ရှိကြသည်။ မြန်မာမှ ၎င်း၏ အကန့်အသတ်ရှိသော အကျိုးစီးပွားများနှင့် ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များကို ရှင်းလင်စွာ ပုံဖော်ထားရန်၊ အခြေခံ အဆောက်အအုံ ချိတ်ဆက်မှုနှင့် နယ်စပ်လုံခြုံရေး ကဲ့သို့သော ဦးစားပေးများကို အကောင်အထည်ဖော်ရေး မြန်မာ၏ အိမ်နီးချင်းများနှင့် အတူတကွ လုပ်ဆောင်ရန် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုအတွက် အရေးကြီးသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် နောက်ဆုံးတွင် တော်လှန်ရေး အောင်မြင်သောအခါ အင်အားကြီးနိုင်ငံများ ပြိုင်ဆိုင်သည့် နယ်ပယ်တခု ဖြစ်မသွားရန် လိုအပ်သည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာငွေအသုံးစရိတ်သည် ကွန်ဂရက် အလုပ်မလုပ်ခြင်းကြောင့် အဟန့်အတား ဖြစ်နေသဖြင့် မြန်မာအတွက် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ထပ်မံချပေးမည့် အသုံးစရိတ်သည် လာမည့်နှစ် အစောပိုင်းအထိ ဖြစ်နိုင်ခြေ မရှိသေးပေ။ ကွန်ဂရက်တွင် အထက်နှင့်အောက်လွှတ်တော်တို့၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာငွေ ခွဲဝေသုံးစွဲမှု ပြေလည်သောအခါ အထက်လွှတ်တော်၏ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၆၇ သန်းတန် မြန်မာအသုံးစရိတ်ကို အတည်ပြုသင့်သည်။
ထိုအသုံးစရိတ်သည် အိန္ဒိယမှတဆင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီပေးရေး၊ တပ်ပြေးများကို ကူညီရေးနှင့် ခုခံတော်လှန်ရေး အင်အားစုများအတွက် လက်နက်မဟုတ်သော အကူအညီကို ငွေကြေးထောက်ပံ့မည် ဖြစ်သည်။ တချိန်တည်းတွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် စစ်ကောင်စီအပေါ် နိုင်ငံတကာဖိအားကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားပြီး မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (MOGE) ကို အရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းကဲ့သို့သော ၎င်းတို့၏ ဘဏ္ဍာရေး ရင်းမြစ်များကို ဆက်လက် ပစ်မှတ်ထားသင့်သည်။
(ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းပါ Zo Tum Hmung နှင့် John Indergaard တို့၏ Success on Myanmar-India Border a Turning Point for Chin Resistance ကို ဘာသာပြန်သည်။ )
You may also like these stories:
ချင်းပြည်နယ်မှာလည်း မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ များလာ
မြန်မာ့တော်လှန်ရေးထိုးစစ် နယ်စပ်ရောက်လာသော်လည်း အိန္ဒိယ သဘောထားမပြောင်း
မိုဒီအစိုးရအတွက် ချင်းတောင်တန်းက အချက်ပေးသံ
မြန်မာ-အိန္ဒိယနယ်စပ်ရှိ စစ်တပ်စခန်း ၄ ခု ပူးပေါင်းတပ်များ သိမ်းပိုက်ထား
စစ်ကောင်စီ၏ “ငြိမ်းချမ်းရေး”ကို ထောက်ခံခြင်းက အိန္ဒိယ အမှား
