စီမံကိန်းကြီးများကြောင့် မြန်မာပြည် ကောင်းကျိုးဆိုးကျိုး ဒွန်တွဲနေ

အာရှတိုက်၏ဗဟိုချက် တရုတ်နှင့်အိန္ဒိယတို့အကြား သေနင်္ဂဗျူဟာကျစွာ တည်ရှိနေပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသို့ လမ်းကြောင်း ပေါက်သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံအတွက် အားကျစရာ ဖြစ်သည်။

ဒေသတွင်း အင်အားအကြီးမားဆုံး နိုင်ငံများဖြစ်သော တရုတ်နှင့် ဂျပန်တို့သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တောင်တရုတ်ပင်လယ်မှ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအထိ တောင်ပိုင်းနှင့်အရှေ့တောင် အာရှ စီးပွားရေးစင်္ကြန်များ တည်ထောင်ရန် အပြန်အလှန် ပြိုင်ဆိုင်နေကြပြီး အိန္ဒိယသည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စနစ်နှင့် ပင်လယ်လမ်းကြောင်း စီမံကိန်း အကောင်အထည် ဖော်ရန် ကြိုးစားနေသည်မှာ အံ့သြဖွယ်ရာ မဟုတ်တော့ပေ။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီအရ အရေးပါမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမပါဘဲ ထိုမည်သည့် စင်္ကြန်မျှ ပြီးပြည့်စုံမည် မဟုတ်ပေ။

RelatedPosts

စက်သုံးဆီများ ပြတ်တောက်ရခြင်း နောက်ကွယ်

8 December 2023

3k

ပို့ကုန်ရငွေ သတ်မှတ်ချက်ဖြေလျှော့လိုက်သဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများ တက်လာနိုင်

7 December 2023

1.9k

စစ်ကောင်စီ ငွေလဲနှုန်းထုတ်ပြန်ချက်ကြောင့် ပြည်တွင်း ဒေါ်လာဈေး ခုန်တက်

7 December 2023

8.4k

တချိန်တည်းတွင် နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှ တောင်ပိုင်းရန်ကုန်နှင့် တနင်္သာရီ၊ အလယ်ပိုင်း မန္တလေးနှင့် ရှမ်းပြည်နယ် တရုတ်နယ်စပ်တွင် ဒေါ်လာဘီလျံချီ တန်သည့် အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းကြီးများသည်လည်း ထိုစင်္ကြန်များနှင့် ဆက်စပ်နေပြီး အိန္ဒိယ၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် စီမံကိန်းသည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဦးတည်နေသည်။

ထိုသို့သော အခြေအနေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒေသတွင်း စီးပွားရေး အချက်အခြာ နောက်ဆုံးစစ်မျက်နှာ ဖြစ်လာရန် အရှိန်ယူနေသည်ဟူသော ခန့်မှန်းမှုများကို ဖြစ်စေသည်။ တချိန်တည်းတွင် အစိုးရက ထိုစီမံကိန်းများကို စနစ်တကျ စီမံခြင်းမရှိပါက နိုင်ငံအတွက် အန္တရာယ် ကျရောက်နိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက သတိပေးနေသည်။

စီးပွားရေး စင်္ကြန်များ

လက်ရှိအချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ရည်မှန်းချက် ကြီးမားသော ရပ်ဝန်းနှင့်လမ်းအစီအစဉ် (BRI) ၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် တရုတ် – မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြန် (CMEC) စီမံကိန်းအရ အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းကြီးများကို တိုးချဲ့ရန် ကြိုးစားနေသည်။ ကီလိုမီတာ ၁၇၀၀ ရှိသော CMEC သည် ကူမင်းမှ မန္တလေးနှင့် အရှေ့ဖက်တွင် ရန်ကုန်နှင့် အနောက်ဖက်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ကျောက်ဖြူ အထူးစီးပွားရေးဇုန် အထိ ကျယ်ပြန့်သည်။

ဂျပန်နိုင်ငံ၏ မဟာစီမံကိန်းအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကစီးပွားရေး စင်္ကြန်နှစ်ခု ရှိနေသည်။ တခုသည် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်းကို ဖြတ်သန်းပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဒေါင်ဟမြို့နှင့် ရန်ကုန်ရှိ သီလဝါအထူးစီးပွားရေးဇုန်ကို ဆက်သွယ်သည့် အရှေ့-အနောက် စီးပွားရေးစင်္ကြန်ဖြစ်ပြီး အခြားတခုဖြစ်သော တောင်ပိုင်း စီးပွားရေးစင်္ကြန်သည် ဗီယက်နမ်အလယ်ပိုင်းမှ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ထိုင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်း ထားဝယ် အထူးစီးပွားရေးဇုန်ကို ဆက်သွယ်သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကုလားတန် ဘက်စုံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်းကို အကောင်အထည် ဖော်ခြင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အရှေ့ဖက်သို့ ဦးတည်လုပ်ကိုင်သော မူဝါဒကို တက်ကြွစွာ ဆောင်ရွက်နေသည်။ ရည်မှန်းချက်ကြီးမားသော ထိုမူဝါဒသည် မဲခေါင်နိုင်ငံများနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပတ်ဝန်းကျင်မှ နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှု ဆက်ဆံရေး ထူထောင်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးနယ်ပယ်များတွင် ကျယ်ပြန့်နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးထူထောင်ရန် ရည်မှန်းထားသည်။

မြန်မာစီးပွားရေးစင်္ကြန်များမှ အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းကြီးများ

(function() {   ‘use strict’;   window.addEventListener(‘message’, function(event) {       if (typeof event.data[‘datawrapper-height’] !== ‘undefined’) {           for (var chartId in event.data[‘datawrapper-height’]) {              var iframe = document.getElementById(‘datawrapper-chart-‘ + chartId) || document.querySelector(“iframe[src*='” + chartId + “‘]”);               if (!iframe) {                   continue;               }               iframe.style.height = event.data[‘datawrapper-height’][chartId] + ‘px’;           }       }   });})();

စီးပွားရေး အခြေခံအဆောက်အအုံများကို ဦးစားပေးခြင်း

စစ်အာဏာရှင်စနစ်အောက် ဆယ်စုနှစ် ၆ ခုနီးပါး အထီးကျန်ခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံဒီမိုကရေစီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် စီးပွားရေး ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။မြန်မာနိုင်ငံသည် Global Infrastructure Outlook ၏ ၂၀၁၇ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသော နိုင်ငံ ၅၀ အနက် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လိုအပ်ချက် အကြီးမားဆုံးနိုင်ငံအဖြစ် စာရင်းသွင်းခံထားရပြီး နိုင်ငံအတွက် စီးပွားရေး လမ်းကြောင်း ကောင်းမွန်မှုမှာ ကြီးမားလှသော အခြေခံ အဆောက်အအုံ လိုအပ်ချက်ကြောင့် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု သိရသည်။

ထိုအခြေအနေကို သတိထားမိသောကြောင့် NLD အစိုးရ၏ အချက် ၁၂ ချက်ပါ စီးပွားရေးမူဝါဒသည် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု၊ လမ်းများနှင့် ဆိပ်ကမ်းများကဲ့သို့သော အခြေခံစီးပွားရေး အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို ဦးစားပေးသည်။ ထိုမူဝါဒသည် အနာဂတ် ရေရှည်စီးပွားရေး ရည်မှန်းချက်ထက် ASEAN နှင့် အခြားနိုင်ငံများမှ ပြောင်းလဲ တိုးတက်နေသော ပတ်ဝန်းကျင်ကို ခွဲခြား သတ်မှတ်ခြင်းဖြင့် အလားအလာရှိသော အခွင့်အလမ်းများကို အသုံးချရန် အာရုံစိုက်သည်။

အခြေခံ အဆောက်အအုံသည် လက်ရှိအစိုးရ ရင်ဆိုင်နေရသည့် အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်မှုများအနက် တခုဖြစ်ကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးသောင်းထွန်းက ဇန်နဝါရီလတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့အကြီးမားဆုံး ထွန်းသစ်စ ဈေးကွက်ကြီး နှစ်ခုဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံတို့အကြားတွင် သေနင်္ဂဗျူဟာကျစွာ တည်ရှိနေသည့် အနေအထားမှ အကျိုး ခံစားရနိုင်ကြောင်းလည်း သူက ပြောသည်။

(function() {   ‘use strict’;   window.addEventListener(‘message’, function(event) {       if (typeof event.data[‘datawrapper-height’] !== ‘undefined’) {           for (var chartId in event.data[‘datawrapper-height’]) {               var iframe = document.getElementById(‘datawrapper-chart-‘ + chartId) || document.querySelector(“iframe[src*='” + chartId + “‘]”);               if (!iframe) {                   continue;               }               iframe.style.height = event.data[‘datawrapper-height’][chartId] + ‘px’;           }       }   });})();

မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အကျိုးရှိမည်လား

အရွယ်အစားနှင့် ဆက်စပ်မှုအရ စီးပွားရေး စင်္ကြန် ၃ ခုမှ ထိုအခြေခံ အဆောက်အအုံ စီမံကိန်းကြီး ၁၀ ခုနှင့် အိန္ဒိယ၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် စီမံကိန်းများသည် ထိုပြဿနာကို အတိုင်းအတာတခုအထိ ဖြေရှင်းပေးနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။

အစိုးရသည် မြန်မာရေရှည်တည်တံ့သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်း (MSDP) ကိုလည်း ရေးဆွဲထားပြီး စစ်မှန်ပြီး အားလုံး အကျုံးဝင်သော အကူးအပြောင်းကာလ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုရရှိရေးအတွက် တိုင်းပြည်၏ များပြားလှသော မူဝါဒများနှင့် မဏ္ဍိုင်အဖွဲ့အစည်းများကို ချိန်ညှိရန် ရည်ရွယ်သည်။ MSDP သည် နိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများနှင့် လမ်းပမ်းဆက်သွယ်ရေး တိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်ပြီး မဲခေါင်ဒေသခွဲ (GMS) နှင့် BRI အစီအစဉ်တို့အောက်မှ စီးပွားရေး စင်္ကြန်များကို ဦးစားပေးသည်။

အဓိက အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းကြီးများသည် မြန်မာနိုင်ငံကို ဒေသတွင်းတွင် အဓိက အခြေခံ အဆောက်အအုံ ဖြစ်လာစေနိုင်ပြီး ကုန်သွယ်ရေး၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ နိုင်ငံသားများ၏ လူနေမှု အဆင့်အတန်းနှင့်ဝင်ငွေကို တိုးတက် စေမည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ခန့်မှန်းကြသည်။ သို့သော် ထိုစီမံကိန်းကြီးများသည် လူမှုနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ ဆိုးကျိုးများဖြစ်စေပြီး တိုင်းရင်းသား ဒေသများတွင် ပဋိပက္ခများဖြစ်စေကာ အင်အားကြီးမားသော နိုင်ငံများ၏ တောင်းဆိုမှုများကို ချိန်ညှိရသည့် အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြေများလည်း ရှိနေသည်။

ဒေသတွင်း အချက်အခြာ နေရာဖြစ်လာနိုင်သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလားအလာသည် အင်ဒိုပိစိဖိတ်ဒေသ တိုးတက်လာခြင်း နှင့်လည်း ကိုက်ညီနေကြောင်း ဘန်ကောက်ရှိ ချူလာလောင်ကွန်း တက္ကသိုလ် နိုင်ငံရေးသိပ္ပံဌာန လုံခြုံရေးနှင့် နိုင်ငံတကာရေးရာ ဌာန တွဲဖက်ပါမောက္ခ သီတင်နန် ပေါင်ဆူဒီရက်က ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ အင်ဒိုပိစိဖိတ်ဒေသသည် ဒေသတွင်း ဆက်ဆံရေးအတွက် အဓိက ပထဝီသေနင်္ဂဗျူဟာ မူဘောင်အဖြစ် အာရှိပစိဖိတ် ဒေသကို စတင် ကျော်တက်လျှက် ရှိနေသည်။

သို့သော် စီမံကိန်းဒေသများဖြစ်သည့် ရခိုင်၊ ကချင်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်များတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်နေသောကြောင့် “ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မှု၊ အထူးသဖြင့် ရှည်ကြာလှတဲ့ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ တွေဟာ ဒီစီမံကိန်းကြီးတွေကို လမ်းချော် အင်အားချိနဲ့ သွားစေနိုင်တယ်” ဟု အစိုးရတပ်များနှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ အကြား ဖြစ်ပွားနေသော တိုက်ပွဲများကို ရည်ညွှန်းကာ သူက ပြောသည်။

ထိုစီမံကိန်းကြီးများမှ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကို မညီမျှမှု ကျဉ်းမြောင်းစေရေးနှင့် အလွန်အကျွံ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု လျှော့ကျစေရန် စီမံရမည်ဟု သူ အကြံပြုသည်။

“မြန်မာနိုင်ငံက အလွန်အကျွံ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရယ်၊ တိုင်းရင်းသားအရ၊ ပထဝီအရ ကွဲပြားမှု မညီမျှမှု ဆိုးရွားလာတာရယ်၊ တိုင်းရင်းသား ပဋိပက္ခက ပိုဆိုးပြီး ချမ်းသာတဲ့သူတွေက ပိုချမ်းသာပြီး ဆင်းရဲတဲ့လူတွေက ဘာမှ မတိုးတက်တာ မျိုးတွေကို မြန်မာနိုင်ငံက မလိုချင်ဘူး” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ထူးခြားသော အလားအလာများ ရှိနေသော်လည်း စီမံကိန်းကြီးများသည် ပင်ကိုယ် သဘောအရပင် အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြေများကြောင်း အထူးသဖြင့် အထက်ပါ စီမံကိန်းကြီး ၁၀ ခုအနက် ထက်ဝက်ခန့်သည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်နေသောကြောင့် အန္တရာယ် များကြောင့် သေနင်္ဂဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာ လေ့လာရေးဌာန (CSIS) မှ အာရှ ပြန်လည် ဆက်သွယ်ရေး စီမံကိန်းမှ ဒါရိုက်တာ ဂျိုနသန် ဟေးမင်းကပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ ငွေကြေး စိုက်ထုတ်မှု အများအပြားသည် တရုတ် ကန်ထရိုက်တာများကို အသုံးပြုခြင်းနှင့် ဆက်စပ် ထားသောကြောင့် ဒေသအတွက် စီးပွားရေး အကျိုးကျေးဇူး လျှော့နည်းစေကြောင်း သူထောက်ပြသည်။ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုသည် စရိတ်ဖောင်းပွမှုကို လျှော့ချပေးကြောင်းလည်း သူက ပြောသည်။

“မှန်ကန်တဲ့ စီမံကိန်းကို ရွေးချယ်ခြင်းမှာသာမက လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်တဲ့အခါ သင့်တင့်တဲ့ ဘေးအန္တရာယ် လျှော့ချရေး အပေါ်မှာပါ အများကြီးမူတည်နေတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။ ဥပမာအားဖြင့်ဆိုရပါက ပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုသည် စီမံကိန်းမှ ရနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးများကို လျှော့ကျစေမည်ဟု သူက ပြောသည်။

ထိုစီမံကိန်းကြီးများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ကျေးဇူးတင်မှီခိုလာရမည်ဟု သီတင်နန်က ပြောသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် တရုတ်၊ အမေရိကန်နှင့် အိန္ဒိယတို့အကြား ချိန်ခွင်လျှာ ညှိရာတွင် ပိုမိုခက်ခဲသည့် အခြေအနေကို ရင်ဆိုင်လာရနိုင်သည်ဟု သူက ထောက်ပြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ၁၀ နှစ်မှ နှစ် ၂၀ ကာလအတွက် ၎င်းလိုလားသော ကိုယ်ပိုင် စီးပွားရေး ရည်မှန်းချက်ရှိရန် ဦးစွာလိုကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်းနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် ဆက်သွယ်ရန် လိုအပ်သည့် အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို ပြန်လည်စဉ်းစား သုံးသပ်သင့်ကြောင်း သမိုင်းဆရာ ဦးသန့်မြင့်ဦးကပြောသည်။

ထိုစီမံကိန်းကြီးများကို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရနှင့် ပထဝီ နိုင်ငံရေးအရသာမက၊ တိုင်းရင်းသားချင်း ဆက်ဆံရေး သို့မဟုတ် ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ အပေါ် သက်ရောက်မှုကိုလည်း စဉ်းစားသင့်ကြောင်း သူက ပြောသည်။

“ဒါပေမယ့် စမှတ်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံရလိုတဲ့ နိုင်ငံရေး ဘောဂဗေဒအကြောင်း ဆွေးနွေးခြင်း ဖြစ်သင့်တယ်။ ဒါဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စက်မှုတော်လှန်ရေးကို ဘာက မောင်းနှင်မလဲ၊ ၂၁ ရာစုလယ်မှာ ဘယ်လိုစက်မှု တော်လှန်ရေးမျိုး ဖြစ်နိုင်မလဲဆိုတာပဲ ဖြစ်တယ်။ ညီမျှမှုနဲ့ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုဟာ ဘယ်ဟာက ပိုအရေးပါလဲ။ အခြေခံ အဆောက်အအုံ စီမံကိန်းကြီးတွေ မစတင်ခင်မှာ ဒီမေးခွန်းတွေကို အရင်ဖြေဖို့လိုတယ်” ဟု သူကပြောသည်။

(Nan Lwin ၏ Megaprojects a Double-Edged Sword for Myanmar ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်သည်။)