နိုင်ငံတကာ တရားရုံး (ICJ) တွင် မြန်မာဘက်က ခုခံချေပခဲ့သည့် ဥပဒေ ပညာရှင် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ဝီလျံ ရှာဘတ်စ် ယနေ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် လာရောက်ဟောပြောရာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အကြောင်းနှင့် ICJ တွင် ၎င်းဆောင်ရွက်ခဲ့ သည့် အတွေ့အကြုံများကို ကျောင်းသားများသို့ ပြန်လည်မျှဝေသည်။
“Genocide Convention ကို ဘယ်အချိန်မှာ စပြီး ဘာရည်ရွယ်ချက်နဲ့ စပြီးတော့ ရေးဆွဲခဲ့သလဲဆိုတဲ့ သမိုင်းဖြစ်စဉ်တွေ ပြောတယ်။ Genocide Convention နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စာတွေလည်း ရေးတယ် ဆိုတဲ့အကြောင်းအများကြီး ပြောပါတယ်” ဟု ဟောပြောပွဲသို့ တက်ရောက်သည့် ဥပဒေသုတေသီ ဖြစ်သူ ဦးဗျက်ထန်က ဧရာဝတီသို့ ပြောကြားသည်။
သို့သော် အစ္စလာမ်နိုင်ငံများ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့ (OIC) အဖွဲ့ဝင် မော်လဒိုက်စ်နိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံကို ICJ နိုင်ငံတကာ တရားရုံးတွင် ကြားဖြတ်အမှုတင်သွင်းရန် ကြေညာထားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဒေါက်တာရှာဘတ်စ်က ဟောပြောပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက်ပြောဆိုသည်။
ယနေ့ ဟောပြောပွဲကို ခေါင်းစဉ် သီးခြား ပေးမထားခဲ့ဘဲ ဟောပြောမှုကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့ သည်ဟု သိရသည်။
ဟောပြောပွဲကို တက်ရောက်သည့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ဥပဒေပညာဌာနမှ စတုတ္တနှစ် ဥပဒေပညာကျောင်သူ မချယ်မှုန်းထင်ကလည်း ဒေါက်တာရှာဘတ်စ်၏ ဟောပြောပွဲကို တက်ရောက်ခွင့်ရသဖြင့် ဝမ်းသာဂုဏ်ယူမိကြောင်း ဆိုသည်။
“သူလုပ်ခဲ့တဲ့ Experience တွေကို ပြောတာပေါ့။ တချို့ဟာလေးတွေလည်း သိပ်နားမလည်တာ ရှိပါတယ်။ တော်တော် တော့ Catch Up လုပ်ရတယ်။ ခေါင်းစဉ်တော့ မရှိဘူး။ အိုင်စီဂျေမှာ သွားခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို ပြန်မျှတာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောပြသည်။
ထိုကဲ့သို့ ကမ္ဘာကျော်ပညာရှင်များ၏ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဟောပြောပွဲများကို ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက တတ်နိုင်သမျှ ဆောင်ရွက်ပေးသင့်ကြောင်း ဟောပြောပွဲသို့ တက်ရောက်လာသူအချို့က ဆိုကြသည်။
ဒေါက်တာရှာဘတ်စ်၏ ဟောပြောပွဲကို ထောက်ခံသူများ ရှိသကဲ့သို့ ကန့်ကွက်သူများလည်း ရှိပြီး ယနေ့ ပွဲတွင် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများ သမဂ္ဂက ဘွဲ့နှင်းသဘင်ခန်းမ အနီးတွင် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ ၁၀ ဦးခန့်ဖြင့် “ငရဲ ခွေးကြီးများ လွတ်နေဆဲ”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည့် အင်္ဂလိပ်စာသား ရေးသားထားသော ဆိုင်းဘုတ်ထောင်ကာ ဆန္ဒ ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။
ထို့အပြင် ဆန္ဒထုတ်ဖော်သော ကျောင်းသားများသည် “ငရဲခွေးကြီးများ လွတ်နေဆဲ”ဟု ခေါင်းစဉ်တပ်ထားသော ဆောင်းပါး ရေးသားထားသည့် စာရွက်များကိုလည်း ဟောပြောပွဲ တက်သူများထံ ဝေငှခဲ့သည်။
ဒေါက်တာရှာဘတ်စ်သည် ဟောပြောပွဲသို့ လာစဉ်က အဓိပတိလမ်းမထိပ်ရှိ ဘွဲ့နှင်းသဘင်ခန်းမ ဝင်ပေါက်မှ ဝင်ရောက် ခဲ့သော်လည်း ဟောပြောပွဲအပြီးတွင်မူ ကျောင်းသားများ၏ ဆန္ဒပြမှုကြောင့် ဘွဲ့နှင်းသဘင်ဘေးဖက် အပေါက်မှ ထွက်ကာ ကားဖြင့် ထွက်ခွာသွားသည်။
ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ဝီလီယံရှာဘတ်စ်သည် ကနေဒါ နိုင်ငံသား ဂျူးလူမျိုးတဦး ဖြစ်သည်။
ဒေါက်တာ ဝီလီယံရှာဘတ်စ်ကို နိုင်ငံတကာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု လေ့လာသူများ အဖွဲ့အစည်း (IAGS) က မြန်မာ အစိုးရနှင့် အဆက်အသွယ် ဖြတ်ရန် ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းပိုင်းက တိုက်တွန်းထားပြီးနောက် ဒေါက်တာ ဝီလီယံရှာဘတ်စ် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်၌ လာရောက်ဟောပြောခဲ့ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။
၎င်းသည် ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၁ ခုနှစ်အထိ IAGS အဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသည်။ လက်ရှိတွင် ၎င်းသည် လူ့အခွင့်ရေး ဥပဒေ၊ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှု ဥပဒေ၊ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု၊ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ် တရားရုံး ဥပဒေ၊ အသွင် ကူးပြောင်းရေး ကာလ တရားမျှတမှုနှင့် သေဒဏ် စီရင်မှု စသည့် ဘာသာရပ်များ အတွက် ပါရဂူဘွဲ့ (Ph.D) ယူမည့် ကျောင်းသားများကို ဗြိတိန်နိုင်ငံ လန်ဒန်မြို့ရှိ Middlesex University London တွင် ကြီးကြပ် ပေးနေသူလည်း ဖြစ်သည်။
ဆက်စပ်လင့်
ICJ တွင် မော်လဒိုက်က မြန်မာကို ကြားဖြတ်အမှု တင်သွင်းမည့် အပေါ် သူတို့အမြင်
ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ဝီလီယံ ရှာဘတ်စ် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် ဟောပြောမည်
ICOE ၏ ရခိုင်အစီရင်ခံစာ အကျဉ်းချုပ်ပါ အဓိကအချက်များ
