ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်တွေမြို့၌ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် ကမ်ပိန်းလုပ်ဆောင်ရာတွင် ဦးဆောင်ခဲ့သူ လူငယ် ၃ ဦးကို ဒီဇင်ဘာ လ ၂၁ ရက်က စစ်တွေမြို့နယ် တရားရုံး၌ ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်နှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ စီတန်းလှည့်လည်ခြင်း ဆိုင်ရာ ဥပဒေ (ငြိမ်းစုစီ) ပုဒ်မ ၁၉ ဖြင့် အမှု ဖွင့်လှစ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
အဆိုပါ အမှုဖွင့်ခံရသူ ၃ ဦးမှာ ရခိုင်မျိုးဆက်သစ်ကွန်ရက်မှ ကိုသန်းလှ (ခ) မင်းဘာချေ၊ ကိုနိုင်နိုင်ထွန်းနှင့် မခိုင်မြတ် သူတို့ ဖြစ်ကြပြီး ပြီးခဲ့သည့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့ ဖြစ်သည့် ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက် နံနက်ပိုင်းက စစ်တွေမြို့ BXT ဆိပ်ကမ်းဘက်မှ ပွိုင့်ကမ်းခြေဘက်သို့ လှည့်လည်သွားကြရာတွင် ရဲတပ်ဖွဲ့က ဟန့်တားကာ အမှတ် ၁ ရဲစခန်းတွင် ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။
ယင်းနေ့ ညနေ ၄ နာရီအချိန်တွင် ၎င်းတို့အား ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့သော်လည်း သက်ဆိုင်ရာသို့ အကြောင်းကြားခြင်းမရှိဘဲ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုကာ ဒီဇင်ဘာ၂၁ ရက်၌ စစ်တွေမြို့နယ်တရားရုံးတွင် စစ်တွေမြို့နယ် ရဲတပ်ဖွဲ့မှူး ရဲမှူးဇော်နိုင်က တရားလိုပြုလုပ်၍ အမှုဖွင့်ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကာယကံရှင်များက ပြောသည်။
အမှုဖွင့်ခံရသူ ကိုသန်းလှက “သူတို့ပြောတာကတော့ အခုလို ကမ်ပိန်းလှုပ်ရှားတဲ့အခါမှာ သက်ဆိုင်ရာ (ရဲ) သို့ တစုံ တရာ ခွင့်ပြုချက်တောင်းခံခဲ့ခြင်း မရှိဟု ဆိုပြီးတော့ ဒါကို ငြိမ်းစုစီ ပုဒ်မ ၁၉ နဲ့ တရားစွဲခံရတယ်။ ကျနော်တို့က လူ့ အခွင့်အရေးကို ကြိုဆိုတဲ့ စာတမ်းတွေ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး လိုဂိုပါတဲ့ အလံတွေ၊ တခြားဗီနိုင်းတွေ ကိုင်ပြီးတော့ ဓာတ်ပုံရိုက် ကြတာ ဖြစ်တယ်” ဟု ဆိုသည်။
ထိုလှုပ်ရှားမှုတွင် “လူ့အခွင့်ရေးကို လေးစားပါ” ၊ “အမျိုးသမီးများ အခွင့်အရေးကို လေးစားပါ”၊ “အကြမ်းဖက်မှု ပပျောက်ရေးကို လေးစားပါ” စသည့် ဗီနိုင်းများထောင်ကာ ကမ်ပိန်း ပြုလုပ်ခဲ့ကြခြင်းသာဖြစ်ပြီး ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခြင်း မဟုတ်သည့် အတွက် အမှုဖွင့်ခံရခြင်း အပေါ် စိတ်မကောင်းဖြစ်ရကြောင်းလည်း ကာယကံရှင်များက ဆိုသည်။
အမှုဖွင့်ခံရသူ မခိုင်မြတ်သူက “အဲဒီနေ့ဟာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကလည်း ကမ္ဘာက သတ်မှတ် ထားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ကြေညာစာတမ်းကို လက်ခံပြီးသား ဖြစ်တယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ကျမတို့က ဆန္ဒဖော်ထုတ်တာ လည်း မဟုတ်ဘူး။ လူဦးရေကလည်း နည်းနည်းလေးနဲ့ လှုပ်ရှားမှု လုပ်တာပဲ ရှိတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကို လိုက်နာ လေးစားတဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ်မှာ အစိုးရအနေနဲ့ အသိအမှတ်ပြုလက်ခံရမယ့်အစား အခုလို တရားစွဲတာဟာ အရမ်း စိတ်မကောင်းဖြစ်မိတယ်” ဟု ဆိုသည်။
ယင်းသို့ ကမ်ပိန်းပြုလုပ်သည့် လူငယ် ၃ ဦး ငြိမ်းစုစီပုဒ်မဖြင့် အမှုဖွင့်ထားခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး တရားလိုဖြစ်သူ စစ်တွေမြို့နယ် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ ရဲမှူး ဇော်နိုင်ကို ဧရာဝတီက ဆက်သွယ်ခဲ့သော်လည်း ဖုန်းလက်ခံ ဖြေကြားခြင်းမရှိခဲ့ပေ။
ထိုသို့ လူ့အခွင့်အရေးကို လေးစားလိုက်နာရန် ကမ်ပိန်းပြုလုပ်သည့် လူငယ်တို့ကို အပြစ်ယူရန်ကြိုးစားခြင်းမှာ မဖြစ် သင့်ကြောင်းလည်း လူ့အခွင့်အရေးသမားများက ထောက်ပြပြောဆိုကြသည်။
ရခိုင်လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်မြှင့်တင်သူများအဖွဲ့မှ ရှေ့နေဇော်ဇော်မင်းက “ကျနော်ကတော့ သူတို့ဟာ လူ့အခွင့် အရေး ကြေညာချက် အပိုဒ် ၁၉ အရ လူတယောက်ရဲ့ ထင်မြင်ယူဆချက်ကို လူ့အခွင့်အရေးနေ့မှာ ကမ်ပိန်းလုပ်တာ။ နောက်ပြီးတော့ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် အရလုပ်တာလို့ မြင်တယ်။ ဒါကြောင့် လူ့အခွင့်အရေးကို လိုက်နာ ပြီးကာကွယ်မြှင့်ပေးဖို့အတွက် ဒါမျိုးတွေကို ထိလွယ်ရှလွယ်လုပ်ပြီး အပြစ်ယူဖို့ ကြိုးစားတာဟာ တရားမျှတမှုနဲ့ အလှမ်း ဝေးစေတယ်” ဟု ဆိုသည်။
အဆိုပါ အမှုဖွင့်ခံရသူတို့ကို တဦးလျှင် ငွေကျပ် ၅ သိန်းဖြင့် အာမခံပေးထားပြီး လာမည့် ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်တွင် အမှုကို စစ်ဆေးမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။