ဆီးရီးယားမှ ဘာရှား အယ်လ် အာဆတ် အစိုးရပြုတ်ကျခြင်းသည် မြန်မာတော်လှန်ရေးအင်အားစုများ အကြားတွင် မျှော်လင့်ချက် မြင့်မားစေသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်းတွင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများသည် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ပြီး ပိုမို လက်နက်အကြီးအကျယ် တပ်ဆင်ထားသည့် စစ်တပ်ကို တဖြည်းဖြည်း အောင်ပွဲရလာသည်။
တခါက လှုပ်ခါမရသည့်အာဏာဟု မြင်ကြသည့် စစ်ကောင်စီသည် နိုင်ငံပိုင်နက် ထက်ဝက်ကျော်ကို ထိန်းချုပ်မှု ဆုံးရှုံးသည်။ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ မဟာမိတ်များက နယ်စပ်ဒေသများကို လွှမ်းမိုးထားသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြပွဲများအဖြစ် စတင်ခဲ့သောဖြစ်ရပ်ကို စစ်ကောင်စီက ရက်စက်စွာ နှိမ်နင်းပြီးနောက် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖြစ် အလျင်အမြန် ပြောင်းလဲသွားသည်။ ဆန္ဒပြသူများသည် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရပြီး ရွေးကောက်ခံ ခေါင်းဆောင်များသည် ဖိနှိပ်မှုနှင့် ထောင်သွင်းအကျဉ်းချခြင်းကို ခံရသည်။
ကနဦးတွင် နိုင်ငံတကာသုတေသီ အများအပြားနှင့် စစ်ကောင်စီသစ္စာခံများက လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးသည် အချည်းနှီးသာဖြစ်သည်ဟု ပယ်ချပြီး စစ်တပ်သည် “မကျဆုံးနိုင်လောက်အောင် ကြီးမားသည်” ဟုပြောသည်။
မြန်မာစစ်တပ်အတွင်း အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အတိုင်းအတာကို ၎င်းတို့ လျှော့တွက်ခဲ့သည်။ ထိုအကျင့်ပျက်ခြစားမှု အတိုင်းအတာသည် အာဆတ်၏ တပ်များကို စွမ်းဆောင်မှု ကင်းမဲ့စေခြင်းနှင့် အလွန်တူသည်။
မြန်မာစစ်တပ်အတွင်း အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အတိုင်းအတာကို ၎င်းတို့ လျှော့တွက်ခဲ့သည်။ ထိုအကျင့်ပျက်ခြစားမှု အတိုင်းအတာသည် အာဆတ်၏ တပ်များကို စွမ်းဆောင်မှု ကင်းမဲ့စေခြင်းနှင့် အလွန်တူသည်။
ထိုမျှအတိုင်းအတာရှိသော အဂတိလိုက်စားမှုသည် ကျင့်ဝတ်ပျက်ကွက်ခြင်းသာမကဘဲ သေနင်္ဂဗျူဟာ ထိခိုက်လွယ်မှုလည်း ဖြစ်သည်။ ထိရောက်သော စစ်ဆင်ရေးများကို မြန်မာ စစ်ကောင်စီ မလုပ်နိုင်ခြင်းသည် ထိုပကတိအခြေအနေကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။
အဓိကကျသော နယ်မြေများနှင့် တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်များ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများထံ ကျဆုံးသည်။ မြေပြင်တိုက်ပွဲများကို ဆက်တိုက်ရှုံးပြီး ဘက်ပြောင်းမှု မြင့်မားလာကာ စစ်သားများအကြား စိတ်ဓာတ် ထိုးစိုက်ကျဆင်းသည်။
ပစ်အားရှိသော်လည်း စစ်ကောင်စီသည် ပြိုလဲလုနီးပါး ဒယိမ်းဒယိုင်ဖြစ်နေသည်။ လေကြောင်းအင်အားသည် ၎င်း၏ နောက်ဆုံးအမာခံဖြစ်လာပြီး ကျောင်းများ၊ ဆေးခန်းများ၊ ဘာသာရေး အဆောက်အအုံများနှင့် စစ်ဘေးရှောင်စခန်းများကို ဗုံးကြဲခြင်းဖြင့် အရပ်သားများကို ပိုမိုပစ်မှတ်ထားရန် အသုံးပြုသည်။ ထိုရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများသည် စစ်တပ်အပေါ် ပြည်သူများ၏ အမုန်းတရားနှင့် ဆန့်ကျင်မှုကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေသည်။
တရုတ်က မြန်မာစစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံမှု တိုးမြှင့်ခြင်းသည် စစ်ကောင်စီ၏ ထိခိုက်လွယ်မှုကို အကြီးအကျယ် သက်သာစေသည်။ တရုတ်သည် မြန်မာတွင် တည်ငြိမ်စေရန် ကြိုးစားသော်လည်း ဒီမိုကရေစီ အခြားနည်းလမ်းများထက် အာဏာရှင်စစ်ကောင်စီကို ကျောထောက်နောက်ခံပေးရန် ပိုမို စိတ်အားထက်သန်ပုံရသည်။
သမိုင်းအရကြည့်ပါက စစ်ကောင်စီသည် မတည်ငြိမ်မှုဖြစ်စေသည့် အဓိကအဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်၏အမွေမှာ သွေးကွဲစေခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ဖိနှိပ်ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ အခြားမည်သည့်အဖွဲ့မှ ထိုမျှအတိုင်းအတာအထိ ဖျက်ဆီးနိုင်သည့်စွမ်းရည် မရှိပေ။
သို့သော် သမိုင်းအရကြည့်ပါက စစ်ကောင်စီသည် မတည်ငြိမ်မှုဖြစ်စေသည့် အဓိကအဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်၏အမွေမှာ သွေးကွဲစေခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ဖိနှိပ်ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ အခြားမည်သည့်အဖွဲ့မှ ထိုမျှအတိုင်းအတာအထိ ဖျက်ဆီးနိုင်သည့်စွမ်းရည် မရှိပေ။
တရုတ်၏ မြန်မာစစ်ကောင်စီနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းသည် တွက်ချက်မှုမှားကြောင်း ပြသနေသည်။ စစ်ကောင်စီအထက်လွှာနှင့် ဆက်ဆံရေးပျိုးထောင်ခြင်းသည် မြန်မာလူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပုံဖော်နေသည့် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောအရွေ့ကို မမြင်ပေ။
တရုတ်၏ အာဏာရှင် လက်စွဲစာအုပ်တွင် အမြစ်တွယ်နေသည့် အထက်လွှာဗဟိုပြု ချဉ်းကပ်ပုံနည်းလမ်းကြောင့် တရုတ်သည် မြန်မာပြည်သူများအကြား နက်ရှိုင်းသည့် မုန်းတီးမှုကို မမြင်ပေ။ မဟာမိတ်ဟောင်းများကပင် မလိုလားတော့သည့် စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံခြင်းဖြင့် တရုတ်သည် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းတွင် တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေးစိတ်ဓာတ်ကို မီးထိုးပေးသည်။
အပြောတခြား အလုပ်တခြား ဖြစ်နေသည်မှာ စစ်ကောင်စီသည် အာဏာချုပ်ကိုင်ရေးအတွက် တရုတ်ကို ဓားစာခံထားခြင်း ဖြစ်သည်။ တရုတ်သည် သူတို့ကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်ထားသည့် နွံအိုင်တွင် သူတို့ဘာသာသူတို့ နစ်နေသည်ကို တွေ့ရနိုင်သည်။
ဆီးရီးယားနှင့်တူသော ဖြစ်ရပ်များသည် ထင်ရှားသည်။ ရုရှားသည် အာဆတ်၏ အင်အားချိနဲ့နေသည့် အစိုးရနှင့် ပတ်သက်သကဲ့သို့ပင် တရုတ်သည်လည်း မြန်မာတွင် အလားတူအကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်။ တရုတ်သည် အကျင့်ပျက်ခြစားပြီး အထီးကျန် အာဏာရှင်နိုင်ငံတခုကို ထောက်ခံရသည့် အန္တရာယ်များကို တွေ့ကြုံရနိုင်သည်။ တရုတ်က မြန်မာစစ်ကောင်စီကို ကျားကန်ပေးသကဲ့သို့ပင် ဆီးရီးယားတွင် ရုရှားကြားဝင်ခြင်းသည် အာဆတ်၏ အင်အားချိနဲ့နေသော အစိုးရကို ကျားကန်ပေးရန် ရည်ရွယ်သည်။
ထိုအင်အားကြီး နှစ်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့ထောက်ခံသည့် စစ်အုပ်စုများ၏အင်အားကို ပိုပိုသာသာ တွက်ခဲ့ကြပြီး အတိုက်အခံအင်အားစုများ၏ ခံနိုင်ရည်ကို လျှော့တွက်သည်။ ဆီးရီးယားတွင် ရုရှား၏ အာဆတ်အတွက် ကတိကဝတ်သည် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအများစုကို ပစ်ပယ်ပြီး ၎င်း၏ဒေသတွင်းသြဇာကို ထိခိုက်စေသည်။
အလားတူစွာပင် တရုတ်က မြန်မာစစ်ကောင်စီကို မတွန့်မဆုတ် ထောက်ခံခြင်းသည် အရှေ့တောင်အာရှနှင့် အခြားဒေသများတွင် ၎င်း၏ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော သေနင်္ဂဗျူဟာ အကျိုးစီးပွား ထိခိုက်စေမည့် အန္တရာယ်ရှိသည်။
ဆီးရီးယားမှ ရုရှားနှင့် မြန်မာမှ တရုတ် နှစ်နိုင်ငံလုံးသည် အကျင့်ပျက်ခြစားသော အာဏာရှင်အုပ်စုများက ဖန်တီးသည့် ရေရှည်ပဋိပက္ခများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ကြသည်။ ထိုသို့ ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းအတွက် ပေးဆပ်ရသည့် ဘဏ္ဍာရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ဂုဏ်သတင်းတန်ဖိုး ဆက်လက်မြင့်မားနေသည်။
ဆီးရီးယားမှ ရုရှားနှင့် မြန်မာမှ တရုတ် နှစ်နိုင်ငံလုံးသည် အကျင့်ပျက်ခြစားသော အာဏာရှင်အုပ်စုများက ဖန်တီးသည့် ရေရှည်ပဋိပက္ခများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ကြသည်။ ထိုသို့ ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းအတွက် ပေးဆပ်ရသည့် ဘဏ္ဍာရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ဂုဏ်သတင်းတန်ဖိုး ဆက်လက်မြင့်မားနေသည်။
အာဆတ်၏ တပ်များကဲ့သို့ပင် မြန်မာစစ်ကောင်စီသည် ၎င်းကို ကျောထောက်နောက်ခံပေးသည့် တရုတ်နိုင်ငံက လိုအပ်သည့် တည်ငြိမ်မှုကိုပေးရန် စွမ်းရည် ပိုမိုကင်းမဲ့လာပုံရသည်။ တည်ငြိမ်မှုအစား ထိုစစ်အုပ်စုများသည် ၎င်းတို့ကို စောင့်ရှောက်သည့်နိုင်ငံများကို မတည်ငြိမ်မှုနှင့် ရန်လိုမှုကွန်ရက်အတွင်း ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ ဆွဲချပြီး ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ ဆန့်ကျင်မှုကို ကျယ်ပြန့်စေသည်။
သင်ခန်းစာသည် ရှင်းလင်းသည်။ နက်ရှိုင်းစွာ အကျင့်ပျက်ခြစား အထီးကျန်သော အာဏာရှင်ကို ထောက်ခံခြင်းသည် သေနင်္ဂဗျူဟာ အသာစီး မရစေဘဲ ရှည်ကြာသော ပြဿနာများကိုသာ ဖြစ်စေသည်ဆိုသည့် သင်ခန်းစာဖြစ်သည်။
(The Diplomat ပါ မီမီဝင်းဘတ်၏ From Damascus to Naypyidaw: The Perils of Backing Failing Regimes ကို ဘာသာပြန်သည်။ ဒေါက်တာ မီမီဝင်းဘတ်သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဟာဝိုင်အီရှိ Daniel K. Inouye အာရှ-ပစိဖိတ် လုံခြုံရေးလေ့လာမှုဌာန (APCSS) မှ ပါမောက္ခဖြစ်ပြီး အမေရိကန်စစ်တပ်တွင် ဒုဗိုလ်မှူးကြီးရာထူးဖြင့် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။)
You may also like these stories:
ဒမတ်စကတ်မှ နေပြည်တော်သို့ တော်လှန်ရေးသင်ခန်းစာများနှင့် မျှော်လင့်ချက်
Tipping Point ကိုကျော်ပြီး End Point ကိုသွားနေပြီ (ရုပ်/သံ)
မြန်မာသည် “ပြိုကွဲ” နိုင်ငံ ဖြစ်မည်မဟုတ်
တရုတ်က စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံမှုကြောင့် မုန်းတီးမှုနှင့် ဆန့်ကျင်မှုများ ဖြစ်စေ
အာဆတ်၏ ဆီးရီးယားမှ နောက်ဆုံးနာရီများ
ရုရှား-အီရန်-အာဆတ် မဟာမိတ် ဆီးရီးယားမှာ ပြိုကွဲ
