(သရော်စာ)
အခုလို ကာလကြီးမျိုးမှာ ကျနော် အကြိုက်ဆုံး နိုင်ငံခြား ရုပ်ရှင်ကား တကားကို မှတ်မှတ်ထင်ထင် ပြန်သတိရမိ နေပါတယ်။
အဲဒီသတိရပြီး ပြန်ကြည့် ဖြစ်တဲ့ ရုပ်ရှင်ကား တကား ကတော့ Pirates of the Caribbean ပါပဲ။
ကပ္ပတိန် Jack Sparrow ပေါ့။
မှတ်မိကြမယ် ထင်ပါတယ်။
မင်းသားက ဂျော်နီ ဒက်ပ် (Johnny Depp) ၊ ပြီးတော့ အော်လန်ဒို ဘလွန်း (Orlando Bloom) နဲ့ ဂျက်ဖရီ ရပ်ရှ် (Geoffrey Rush)။
မင်းသမီး Keira Knightley ရဲ့ ဆွဲဆောင် အားကောင်း၊ ညှို့အားကောင်းတဲ့ အပြောတွေ အပြုံးတွေ။
စိတ်ကူးယဉ် ဇာတ်လမ်း ဆိုပေမယ့်လည်း ကြည့်ပျော်တဲ့ ပင်လယ်ဓားပြ ဇာတ်ကား တကားပါ။
အဲဒီ ရုပ်ရှင်က ရပ်မနေဘဲ အတွေးဆီ လိုက်လာပြီး ဆက်လက် ဦးနှောက် စားနေပြန်ပါတယ်။
ပင်လယ်ဓားပြ ပြီးတော့ လမ်းဓားပြ။
လမ်းဓားပြ ကိုတော့ ဘယ်လို ခေါ်ကြမလဲ…။
အမေရိကန်မှာ သမ္မတ ထရမ့် တက်လာပြီးတော့ အီလွန်မတ်စ် (Elon Musk) က အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးရေး အေဂျင်စီ (USAID) ရဲ့ နိုင်ငံတကာ အကူအညီ အထောက်အပံ့တွေကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်တယ်။
ဒါဟာ အီလွန်မတ်စ် ဦးဆောင်တဲ့ Department of Government Efficiency (DOGE) အစိုးရ စွမ်းဆောင်ရည် ဌာနက ပြင်းထန်တဲ့ ပွဲဦးထွက် ရိုက်ချက် တချက်ပါပဲ။
နိုင်ငံတကာ ထောက်ပံ့ရေး ကူညီမှုတွေဟာ လိုအပ်နေတဲ့ လူတွေဆီကို မရောက်ဘဲ Beltway Bandits တွေ လက်ထဲ ရောက်ကုန်ပါသတဲ့။
အီလွန်မတ်စ် က ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။
Beltway Bandits ဆိုတဲ့ စကားကို သတိပြုမိသွားတယ်။
ဒါကို လွယ်လွယ်ပဲ ဘာသာပြန်လိုက်မိပါတယ်။
“လမ်းဓားပြ”
သူ ဆိုလိုတဲ့ Beltway Bandits တွေ ဆိုတာကတော့ အလွန်ကြီးမားတဲ့ နိုင်ငံတကာ NGO တွေလို့ ဆိုလိုတာပါ။
အဲဒီ လမ်းဓားပြကြီးတွေက ကြားက ဖြတ်ခုတ်ပြီး ပြန်ချပေးလိုက်တဲ့ အကူအညီ ဆိုတာ တကယ် လိုအပ်နေတဲ့ လူတွေဆီကို ရောက်ချိန်မှာ ရေကြည်လေး တပေါက် နှစ်ပေါက် စာလောက်ပဲ ရှိပါတော့တယ်တဲ့။
လမ်းဓားပြက ကြားက ဖြတ်ခုတ်ထားပြီးပါပြီ။
အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးသစ် မာကိုရူဘီရို (Marco Rubio) နဲ့ The Megyn Kelly Show က Megyn Kelly နဲ့ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်းမှာလည်း ဝန်ကြီးက အကူအညီတွေဟာ လမ်းမှာ ကျပျောက်သွားသလိုလို၊ အငွေ့ပျံသွားသလိုလို ပြောထားပါတယ်။
အမေရိကန်က တဒေါ်လာ ကူညီပေမယ့် တကယ်တမ်း အကူအညီ လိုသူ လက်ထဲကို ၁၂ ဆင့်လောက်ပဲ ရောက်ပါသတဲ့။
ပြဿနာ ဖြေရှင်းပြီးရင်တော့ အမေရိကန် အကူအညီတွေ အရှိန်အဟုန်နဲ့လည်း လာပါမယ်တဲ့။ USAID ပရိုဂရမ်တွေကို လုံးဝ ပယ်ဖျက်တာလည်း မဟုတ်ပါတဲ့။
အဲဒီ မာကိုရူဘီရို က လက်ရှိမှာလည်း USAID ကို ထိန်းချုပ် ဦးဆောင်ထားသူပေါ့။
USAID အနေနဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အတွင်း ဒေါ်လာ ၄၃ ဘီလီယံကျော် ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုတယ်။
USAID ဟာ ကျန်းမာရေး ကဏ္ဍ အပါအဝင် အမေရိကန်ရဲ့ လူသားချင်း စာနာမှု၊ ဖွံဖြိုး တိုးတက်မှု နဲ့ လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာတွေမှာ အကူအညီ ပေးတာကို ကြီးကြပ်ရတဲ့ ဌာနပါ။
အီလွန်မတ်စ်ကတော့ USAID ကို Time for it to die သေဆုံးချိန် ရောက်ပြီလို့ ကြိမ်းမောင်းတယ်။
USAID ဆီက နိုင်ငံပေါင်း ၁၂၀ ကျော်က အကူအညီတွေ နှစ်စဉ် လက်ခံယူနေရတာပါ။
အဲဒီထဲမှာ မြန်မာလည်း ပါပါတယ်။
အဲဒီငွေတွေဟာ အမေရိကန် လူမျိုးတွေရဲ့ အခွန်ငွေတွေ ထဲကနေ ပြန်ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန် ဒေါ်လာ ဘီလီယံနဲ့ ချီပြီး နှစ်စဉ် သုံးစွဲနေရတဲ့ USAID လို့ ဆိုရမှာပေါ့။
အီလွန်မတ်စ်ကတော့ Criminal Orgazation လို့လည်း သူ့ရဲ့ X အကောင့်မှာ စွပ်စွဲလိုက်ပါသေးတယ်။
အမေရိကန် နိုင်ငံရေး ကျွမ်းကျင်သူများကတော့ အီလွန်မတ်စ် ရိုက်ချက်ကို လက်မခံကြပါဘူး။
သူ့ရဲ့ စွပ်စွဲချက် တချို့ကလည်း အခြေအမြစ် မရှိဘူးလို့ ဆိုကြတယ်။
The New York Times သတင်း တပုဒ်မှာလည်း အီလွန်မတ်စ် နဲ့ သူ့ DOGE အဖွဲ့က ထောက်ပြတဲ့ အချက်အလက် တချို့ဟာ လွှဲမှားကြောင်း အခုရက်ပိုင်းမှာ ဖော်ပြထားပါသေးတယ်။
ဒါပေမယ့်လည်းပေါ့။
USAID ဟာ Reform ပြန်လည် ပြုပြင် ပြောင်းလဲရေး လုပ်ရမယ် ဆိုတာကိုတော့ သဘောတူကြ သတဲ့။
USAID ဟာ ဗျူရိုကရေစီ ဆန်တယ်၊ လက်တွေ့ကျတဲ့ ပေါ်လစီတွေမှာ အားနည်းတယ်၊ အကူအညီ အများစုဟာ ဝါရှင်တန်က ထိုင်စောင့်နေတဲ့၊ လက်ဝါးရိုက်ပြီးသား လမ်းဓားပြ အကြီးကြီးတွေ လက်ထဲ ရောက်သွားတယ် ဆိုတာတွေကိုတော့ သတင်းတွေမှာ ဖောဖောသီသီ ရေးနေတာ တွေ့ရပါတယ်။
“ကတွတ်ပေါက် ဗျိုင်းစောင့်” ဆိုသလိုမျိုးပေါ့။
မြန်မာမှာလည်း USAID အကူအညီကို မှီခိုပြီး အကြီးအကျယ် လည်ပတ်နေရတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ရှိပါတယ်။
သူတို့လည်း Beltway Bandits တွေ၊ တဆင့်ခံ ကန်ထရိုက်တာတွေ ကူညီတဲ့ ရေကြည်လေး တပေါက် နှစ်ပေါက်ကို သောက်နေရတာပါ။
အခုတော့ ဒုက္ခကို သောက်သုံးနေကြရပါပြီ။
ထရမ့် နဲ့ အီလွန်မတ်စ် ရဲ့ ရုတ်တရက် အရှိုက်ထိုး ခံလိုက်ရတဲ့ USAID ဟာ ဘယ်လို ဆက်ပြီး စခန်းသွားမယ် ဆိုတာ ကိုတော့ အခုချိန်မှာ မှန်းရ ခက်သွားပါပြီ။
ရုပ်ရှင်လိုပဲ ငွေရောင် ပိတ်ကားပေါ်မှာ ဆက်ကြည့်ပါပေါ့။
ကျနော်ကတော့ အီလွန်မတ်စ်ကို မကြိုက်ပါ…။
လမ်းဓားပြ များကိုလည်း မကြိုက်ပါ…။
ပင်လယ်ဓားပြ Jack Sparrow ကိုတော့ သဘောကျသား…။ ။
