ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အိုမီခရွန်မျိုးကွဲသည် ဒယ်လ်တာမျိုးကွဲထက် ကူးစက်မှု ပိုမိုမြန်ဆန်ပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသူများ သို့မဟုတ် ကိုဗစ်နိုင်တင်းမှ နာလန်ထလာသူများကိုပါ ရောဂါဖြစ်ပွားစေကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) အကြီးအကဲက တနင်္လာနေ့တွင် သတိပေးသည်။
အိုမီခရွန်သည် ယခင်မျိုးကွဲများထက် အားပျော့သည်ဟု ကနဦး အထောက်အထားများမှ ကောက်ချက်ချပါက မိုက်မဲရာရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း WHO သိပ္ပံပညာရှင်ချုပ် ဒေါက်တာ ဆိုမီယာ ဆွာမိနာသန်ကလည်း ပြောသည်။
“ကူးစက်သူ အရေအတွက် တိုးလာတော့ ကျန်းမာရေးစနစ်တွေ မနိုင်မနင်းဖြစ်တော့မယ်” ဟု ဒေါက်တာ ဆိုမီယာ ဆွာမိနာသန်က ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၊ ဂျနီဗာအခြေစိုက် သတင်းထောက်များကို ပြောသည်။
အိုမီခရွန်မျိုးကွဲသည် ကိုယ်ခံစွမ်းအား တုံ့ပြန်မှုအချို့ကို အောင်မြင်စွာ ကျော်ဖြတ်နိုင်ကြောင်းလည်း သူကပြောသောကြောင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများအပြားတွင် ထိုးပေးနေသည့် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးရာတွင် ကိုယ်ခံအားစနစ် အားနည်းသူများကို ပစ်မှတ်ထားထိုးပေးရမည့် အခြေအနေဖြစ်သည်။
“အိုမီခရွန်ဟာ ဒယ်လ်တာထက် ပိုမိုကူးစက်ကြောင်း ကျိုးကြောင်းဆီလျော်တဲ့ အထောက်အထားကို တွေ့ထားပါပြီ” ဟု WHO ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် မစ္စတာ တက်ဒရိုစ် အက်ဒါနွမ် ဂေဘရီယက်ဆက်စ်က ထိုသတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတွင်ပြောသည်။
“နောက်ပြီးတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေ ကူးစက်နိုင်ခြေရှိသလို ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီး ပြန်လည် နာလန်ထလာသူတွေကိုလည်း ထပ်မံကူးစက်နိုင်ခြေရှိနေတယ်” ဟု မစ္စတာ တက်ဒရိုစ်က ပြောသည်။
ထပ်မံကူးစက်နိုင်ခြေသည် ၅ ဆ ပိုမိုမြင့်မားကြောင်းနှင့် ဒယ်လ်တာထက် ပိုမိုအားပျော့သည့် လက္ခဏာ မရှိကြောင်း အင်ပီရီရယ်ကောလိပ်လန်ဒန်က လွန်ခဲ့သော သီတင်းပတ်တွင် ထုတ်ပြန်သည့် လေ့လာတွေ့ရှိချက်များကို ၎င်းတို့၏ စကားများတွင် ထင်ဟပ်နေသည်။
သို့သော် အခြားပုံစံရှိသော ကိုယ်ခံစွမ်းအား ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းများသည် ရောဂါကူးစက်မှုကို တားဆီးနိုင်ခြေ ရှိကြောင်း WHO အရာရှိများက ပြောသည်။
အချို့သော ဆောင်ရွက်ချက်များမှ ပဋိပစ္စည်းအကာအကွယ် အားနည်းသွားသော်လည်း ကိုယ်ခံစွမ်းအား တုံ့ပြန်မှု၏ ဒုတိယ မဏ္ဍိုင်ဖြစ်သော တီ-ဆဲလ်များက ရောဂါကူးစက်ခံရသည့် လူသားဆဲလ်များကို တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြင့် ပြင်းထန်သော ဖျားနာခြင်းကို တားဆီးနိုင်မည့် မျှော်လင့်ချက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
WHO မှ ကျွမ်းကျင်သူ အက်ဘ်ဒီ မာဟာမတ်က “ပိုးကို ဖျက်ဆီးပစ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း လျော့ကျသွားတာကို ကျနော်တို့ တွေ့နေရပေမယ့် တီ-ဆဲလ်က ထုတ်ပေးတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားက အရာမယွင်းဖြစ်နေကြောင်း ပဏာမ လေ့လာမှု အားလုံးနီးပါးက ပြသနေတယ်။ အဲဒီကိုယ်ခံစွမ်းအားက ကျနော်တို့ အမှန်တကယ် လိုအပ်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။
လွန်ခဲ့သောလကမှ တွေ့ရှိခဲ့သည့် မျိုးကွဲသစ်အား မည်သို့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမည်ကို အနည်းငယ်သာ သိသေးကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြပြီးနောက် ဒေါက်တာ ဆွာမိနာသန်က “စိန်ခေါ်မှုရှိနေတာ အမှန်ပဲ။ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ကလုန်းဆဲလ် အများစုက အိုမီခရွန်နဲ့တွေ့ရင် အလုပ်မလုပ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။
ကူးစက်မှုများကို တိုက်ဖျက်ရာတွင် သဘာဝ ပဋိပစ္စည်းများကို ပုံတူကူး ထုတ်ပေးသည့် ကုထုံးများကို သူက ရည်ရွန်ကိုးကားသော်လည်း အသေးစိတ်ပြောကြားခြင်း မပြုပေ။ အချို့သော ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူများကလည်း ထိုနည်းလမ်းကိုပင် အကြံပြုနေသည်။
ကပ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်ခြင်း
နေရာအများအပြားမှ အားလပ်ရက် ပွဲတော်များကြောင့် ကာလတိုအတွင်း ကူးစက်မှုတိုးလာပြီး ကျန်းမာရေးစနစ်များ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာ လူပိုမိုသေဆုံးနိုင်ကြောင်း မစ္စတာ တက်ဒရိုစ်က ပြောကြားပြီး စုဝေးမည့် အစီအစဉ်များ ရွှေ့ဆိုင်းရန် ပြည်သူများကို တိုက်တွန်းသည်။
“ဘဝတခုကို ဖျက်သိမ်းရတာထက်စာရင် ပွဲလမ်းအခမ်းအနားတခုကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ရတာက ပိုမိုကောင်းမွန် ပါတယ်” ဟု မစ္စတာ တက်ဒရိုစ်က ပြောသည်။
လူပေါင်း ၅ ဒသမ ၆ သန်းကို သေဆုံးစေခဲ့ပြီးဖြစ်သော ကပ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်နေသည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပင်ပမ်းနွယ်နယ်နေပြီဖြစ်သော ကမ္ဘာက ရင်ဆိုင်နေရသည့် မျိုးကွဲသစ်နှင့် ပတ်သက်သော မျှော်လင့်ချက်တခုကိုလည်း WHO အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။
ဒုတိယနှင့် တတိယမျိုးဆက် ကာကွယ်ဆေးများ ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်သည့် antimicrobial ကုထုံးသစ်များ ဖော်ထုတ်ရေးနှင့် အခြား တီထွင်ဆန်းသစ်မှုများကို ထိုအဖွဲ့က ထောက်ပြသည်။
“ဒီရောဂါကို အလွယ်တကူ တားဆီးနိုင်တဲ့ နှိုင်းယှဉ်ချက်အားဖြင့် အားပျော့တဲ့ ရောဂါအဖြစ် လျှော့ချနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်” ဟု WHO မှ အရေးပေါ် ကုသရေး ကျွမ်းကျင်သူ မိုက်ခ်ရန်းက သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောသည်။
“ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို အနိမ့်ဆုံးမှာ ထိန်းထားနိုင်ရင် ဒီကပ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်နိုင်မယ်” ဟု သူက ပြောသည်။
သို့သော် ရောဂါကူးစက်မှု တုံ့ပြန်ချက်များ တိုးတက်ရေးအတွက် ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကုန်တွင် SARS-CoV-2 ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို စတင်တွေ့ရှိသော တရုတ်နိုင်ငံက ကူးစက်မှုအစဦးနှင့် ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များကို ပေးရန်လိုကြောင်း မစ္စတာ တက်ဒရိုစ်က ပြောသည်။
“မူလအစကို သိတဲ့အထိ ကျနော်တို့ဆက်လုပ်ဖို့လိုတယ်။ အနာဂတ်မှာ ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် လုပ်နိုင်ဖို့ ဒီတကြိမ်မှာ ဘာတွေဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာက လေ့လာသင့်တဲ့အတွက် ပိုမိုတွန်းအားပေးဖို့လိုတယ်” ဟု မစ္စတာ တက်ဒရိုစ်က ပြောသည်။
ကိုးကား။ ။ Reuters
You may also like these stories:
အိုမီခရွန်အကြောင်း နောက်ဆုံး သိရသမျှ
အိုမီခရွန်မျိုးကွဲကြောင့် ကပ်ဆိုက်နေသော ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာ
ကိုဗစ်ပိုးသစ် Omicron အကြောင်း သိရသမျှ
အိုမီခရွန် အခြားမျိုးကွဲများလောက် မပြင်းထန်ကြောင်း ကနဦးလေ့လာမှုက ပြသ