ဟေတီနိုင်ငံအတွက်တော့ ဆင်းရဲဒုက္ခနဲ့ အကျပ်အတည်းကာလတွေဆိုတာ မထူးဆန်းတော့တဲ့ အရာတခုလို ဖြစ်နေပါပြီ။ ပြည်တွင်းရေး မငြိမ်မသက် ဖြစ်နေတာတွေ၊ ကမ္ဘာကို တုန်လှုပ်စေတဲ့ အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာတွေ၊ နိမ့်ကျတဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု စနစ်တွေ၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုတွေ စတာတွေဟာ ဟေတီနိုင်ငံအနေနဲ့ အမြဲလိုလိုကြုံတွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ပြဿနာ အရပ်ရပ်တွေပါ။
အခုအချိန်မှာတော့ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကပ်ရောဂါဆိုးကြီးက ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဘေး ကိုပါ ဟေတီနိုင်ငံအတွက် ယူဆောင်လာခဲ့ပါတယ်။
ပန်အမေရိကန်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (PAHO) က ဒါရိုက်တာဖြစ်သူ Dr.Carissa F.Etienne ကလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားနေခြင်းက အငတ်ဘေးကို ဖြစ်ပေါ်နိုင်စေတယ်လို့ သတိပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဟေတီနိုင်ငံရဲ့ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ အစီအစဉ်ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးဖြစ်သူ Pierre Honnorat ကလည်း ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဘေးဟာ ပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဟေတီနိုင်ငံက လူ ၄ သန်းနီးပါးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မပြန့်ပွားခင်အချိန်ကတည်း အငတ်ဘေး ပြဿနာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမားတဲ့အပြင် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ ကန့်သတ်ချက်တွေလည်း ရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဟေတီနိုင်ငံဟာ ကြီးမားတဲ့ဆင်းရဲတွင်းထဲ ရောက်ရှိနေတယ်လို့ Honnorat က ပြောပါတယ်။
ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (၂၀၂၀) ရဲ့ အစီရင်ခံစာထဲမှာလည်း ဟေတီနိုင်ငံဟာ စားနပ်ရိက္ခာ မလုံ လောက်တဲ့အတွက်ကြောင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံရေး မငြိမ်သက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အများပြည်သူအတွက် ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေ နှေးကွေးနေတာ၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်း မြင့်မားနေတာနဲ့ အလုပ်လက်မဲ့ဦးရေ များပြားနေတာ၊ စီးပွားရေး ကျဆင်းနေတာတွေကိုလည်း အစီရင်ခံစာထဲမှာ ထည့်သွင်းဖော်ပြထားပါတယ်။
စီးပွားရေးပညာရှင်တယောက်ကလည်း ကပ်ရောဂါဆိုးကြောင့် တကမ္ဘာလုံးနီးပါး စီးပွားရေးတွေ ကျ ဆင်းနေတဲ့အတွက် သွင်းကုန်ကိုသာ အားကိုးနေရတဲ့ ဟေတီနိုင်ငံအတွက် ပိုပြီးခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေကို ရောက်လာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ငွေလွှဲလုပ်ငန်း ၊ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းနဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ အားလုံးပျက်ဆီးသွားနိုင်တဲ့အတွက် ဟေတီနိုင်ငံအနေနဲ့ အခြေခံကုန်ပစ္စည်း တင်သွင်းမှု နည်းသထက်နည်းလာပြီး ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကလည်း မနှစ်ကထက် ပိုမိုမြင့်မားလာတဲ့အတွက် နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ အခြေခံစားသောက်ကုန်တွေကိုတောင် ဝယ်ယူနိုင်ခြင်း ရှိတော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် စီးပွားရေးနဲ့ မူဝါဒ သုတေသနစင်တာမှ Jake Johnstone က ပြောပါတယ်။
Caradeux ဒုက္ခသည် အခြေချစခန်းမှာ နေထိုင်နေတဲ့ အသက် ၄၀ နှစ်အရွယ် Miguel Wilner ဟာ ၂၀၁၀ ဟေတီငလျင်ကာလတုန်းက နေအိမ်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသူ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နေထိုင်တဲ့ ဒုက္ခသည် အခြေချစခန်းမှာ လျှပ်စစ်မီးအသုံးပြုမှု နည်းပါးသလို သတင်းအရင်းအမြစ်တွေလည်း ရှားပါတယ်။
သူနဲ့အတူနေထိုင်ကြတဲ့ ဟေတီနိုင်ငံသားတွေဟာ အမှောင်ကမ္ဘာမှာ နေထိုင်နေရတဲ့ လူသားတွေ ဖြစ်နေကြချိန်မှာပဲ COVID-19 က သူတို့ပတ်ဝန်းကျင်ကို လွှမ်းမိုးထားပါတယ်။ Wilner အနေနဲ့ လည်း ကပ်ရောဂါဆိုးကြီးက သူတို့အခြေချနေထိုင်နေတဲ့စခန်း ဆိုးဆိုးရွားရွားပြဿနာတွေယူ ဆောင်လာမှာကို ထိတ်လန့်နေပါတယ်။
Wilner က “ဒီမှာနေထိုင်ကြသူတွေဟာ ဆာလောင်မှုကြောင့် နေ့စဉ် သေဆုံးနေကြရပါတယ်။ အခြေချစခန်းမှာ နေထိုင်ကြသူတွေကလည်းနေ့စဉ်လိုလို သေဆုံးနေကြသူတွေကို ဘာအကူအညီမှ မပေးနိုင်သလို ဘာတွေဖြစ်ပျက်နေပြီလဲ ဆိုတာကိုလည်း သူတို့အနေနဲ့ သိနိုင်စွမ်း မရှိပါဘူး။နေ့စဉ်ဆိုသလို ကမ္ဘာမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ သတင်းအနည်းငယ်မျှလောက်ကိုသာ ကြားသိရပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေအတွက် ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းကလည်း ဟေတီ နိုင်ငံသား ၃၄၀၀၀ ကျော်ဟာ ဟေတီနိုင်ငံမှာ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ ဒုက္ခသည်အခြေချစခန်း ၂၂ နေရာမှာ နေထိုင်နေကြရတယ်လို့ အစီရင်ခံထားပါတယ်။ ဟေတီနိုင်ငံမှာ COVID-19 ကူးစက်သူပေါင်း ၂၀၉ ယောက်ရှိနေပြီး ၁၆ ယောက် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
Ref: CNN
You may also like these stories:
ပြည်တော်ပြန်တွေကြောင့် COVID-19 လှိုင်းအသစ် ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အင်ဒိုနီးရှား
COVID-19 ကူးစက်မှု လျော့သွားတာကြောင့် ဗီယက်နမ်မှာ ကျောင်းများ ပြန်ဖွင့်ပြီ
နိုင်ဂျီးရီးယားမှာ Lockdown အမိန့် ချိုးဖောက်တာကြောင့် ဟိုတယ် ၂ လုံး ဖြိုချ