ပဲ နှမ်းစိုက်ပျိုးမှုအများဆုံးဒေသများဖြစ်သည့် မကွေးတိုင်းနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းများအတွင်းသို့စစ်ကောင်စီတပ်များ စစ်ကြောင်းထိုးခြင်းကြောင့် ပဲစိုက်ရာသီချိန်တွင် စိုက်ပျိုးနိုင်မှုလျော့နည်းပြီး စိုက်ပျိုးဧကနှင့် အထွက်နှုန်းများ သိသိသာသာ လျော့ကျသွားနိုင်ခြေရှိကြောင်း မန္တလေးရှိ ပဲကုန်သည်များနှင့် ပဲပွဲရုံများထံမှ သိရသည်။
ထို့အပြင် နယ်မြေ မတည်ငြိမ်မှုနှင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲများကြောင့် အချိန်မှီ မရောက်ရှိသဖြင့် အဝင်နည်းပါးကာ ဈေးနှုန်းများပါ ထိခိုက်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
“လျော့ကျတယ်ဆိုတာက တချို့ စိုက်ပျိုးတဲ့ နေရာတွေမှာ မအေးချမ်းတော့ စိုက်ပျိုးဖို့ ခက်တာပေါ့၊ နောက်တခုက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ခက်ခဲတဲ့ နေရာတွေက ထွက်ရှိလာတဲ့ ကုန်စည်တွေကလည်း ရောက်သင့်သလောက် ဈေးကွက်ထဲကို ရောက်မလာကြဘူး၊ ရောက်သင့်တဲ့အချိန်မှာ ရောက်မလာတော့ ပစ္စည်းက ရှားတယ်လို့ လည်း ပြောနိုင်သလို ရသင့်တဲ့ဈေး မရဘူးပေါ့၊ အဓိက လမ်းခရီး အခက်အခဲလေးတွေ ရှိတယ်” ဟု ပဲပွဲရုံပိုင်ရှင် ဦးဝင်းမြင့်က ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပဲမျိုးစုံကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် စိုက်ပျိုးကြပြီး မန္တလေးဈေးကွက်အတွင်းသို့ မကွေးတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှ အများဆုံး ဝင်ရောက်ကြောင်း သိရသည်။
မန္တလေးမြို့ခံ ပဲနှမ်းကုန်သည် ဦးညွန့်ဝင်းကလည်း “စိုက်ပျိုးချိန်ဖြစ်နေတာရယ်၊ ငွေဈေး ပြန်ကျလာတဲ့အချိန်ဖြစ်တဲ့အတွက် ဈေးနှုန်း မတည်ငြိမ်တာတွေလည်း ဖြစ်နေတယ်၊ ပြီးတော့ တောင်သူကြီး၊ ကုန်သည်ကြီးတွေက ထားနိုင်လို့ ထားကြတာကြောင့်လည်း မလာနိုင်တာမျိုးတွေ ရှိတယ်၊ ပဲနှမ်းက ဒီနှစ်အတွက် ကျန်နေတာတွေ ရှိနေသေးတယ်၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှာလည်း အဆင်မပြေတော့ မန္တလေးမှာ ကုန်တွေက အီနေတယ်၊ ဆိုကြပါစို့ နှမ်းဆိုရင် အရင်က ၃ သိန်းခွဲလောက်ရှိရာကနေ ၃ သိန်းတို့ ၂ သိန်း ၈ သောင်းတို့ ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ တင်ပေးပြီး မရောင်းနိုင်တဲ့အခါ ကုန်တွေက အီနေတာ”ဟု ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပဲနှမ်းဈေးကွက်ကို မြန်မာနိုင်ငံ ပဲမျိုးစုံနှင့် နှမ်းကုန်သည်များအသင်းက ဦးဆောင်၍ ရန်ကုန်နှင့် ပြည်ပဈေးကွက်သို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့ရောင်းချခြင်းဖြစ်ကာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကမူ ကုမ္ပဏီများက အဓိက ထိန်းချုပ်ထားသည်။ မန္တလေးဈေးကွက်တွင် လက်ကြီးသမားများထက် လက်ငယ်သမားများ ပို၍ များသည်။
“နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသမားတွေကလည်း တင်ပို့လို့ ရတဲ့အခြေအနေမဟုတ်တော့ ကုန်တွေကို ပြည်တွင်းမှာပဲ ပြန်ရောင်း နေရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေတယ်၊ ဥပမာအနေနဲ့ ကြက်သွန်ဆိုရင် တရုတ်က ဝင်လာတာတွေက တရုတ်ကြက်သွန် မဟုတ်ဘူး၊ ဈေးနည်းတုန်းက ပို့ထားတဲ့ ဗမာမျိုးကြက်သွန်တွေ ပြန်ဝင်လာတာ၊ ဒီဘက်က ကုန်သည်တွေကလည်း လက်ထဲမှာ ပစ္စည်း မရှိလို့ မဟုတ်ဘဲ ဝိသမလောဘနဲ့ ဈေးတွေ အတင်းဆွဲတင်ကြတဲ့အခါ တရုတ်ကနေ ပြန်ဝင်လာတော့ ဈေးတွေ ကျသွားတာမျိုးဖြစ်သွားတယ်၊ အဲဒီလိုပဲ ပဲနှမ်းဈေးကွက်လည်း ဖြစ်နေတယ်”ဟု မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်မှ တာဝန်ရှိသူတဦးက ပြောသည်။
မန္တလေး ဈေးကွက်တွင် လက်ရှိ ကုန်ဝင်နည်းနေပြီး ကုန်ရှားပါးကာ လှောင်ကုန်များကိုသာ အဓိက ရောင်းကြရသည်ဟု ပဲကုန်သည်များနှင့် ပဲပွဲရုံများထံမှ သိရသည်။ နယ်မြေမအေးချမ်းခြင်းကြောင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး နှောင့်နှေးနေပြီး ကုန်အဝင်လျော့နည်းနေကြောင်း မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်မှ တာဝန်ရှိသူတဦးက ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် မတ်ပဲကို အဓိကထား စိုက်ပျိုးပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ အများဆုံးတင်ပို့သည်။
တောင်ကိုးရီးယားနှင့် စင်္ကာပူနိုင်ငံသို့ အနည်းငယ် တင်ပို့မှု ရှိကြောင်း သိရသည်။
အိန္ဒိယအစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ နှစ်စဉ် မတ်ပဲတန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅ သိန်း၊ ပဲစင်းငုံ တန်ချိန် ၁ သိန်းတို့ကို ပုဂ္ဂလိက ကုန်သွယ်မှုမှတစ်ဆင့် ၂၀၂၅-၂၀၂၆ ဘဏ္ဍာနှစ် (ဧပြီလမှမတ်လ) အတွင်း တင်သွင်းခွင့်ပြုမည့် နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို စစ်ကောင်စီနှင့် ၂၀၂၁ခုနှစ်အတွင်းက ရေးထိုးခဲ့ပြီးနောက် မတ်ပဲနှင့် ပဲစဉ်းငုံ တင်သွင်းခွင့်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လကုန်ထိ သက်တမ်း တိုးပေးထားသည်။
ထိုသို့သက်တမ်း တိုးပေးထားသော်လည်း မြေဆီနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာ စသည့် သွင်းအားစု စရိတ်များကလည်း ယခင်ကထက် ၃ ဆနီးပါး မြင့်တက်နေသဖြင့် မတ်ပဲနှင့် တခြားသော ပဲစိုက်ပျိုးမှုများ လျော့ကျသွားနိုင်ခြေရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းမှုများ ရှိနေသည်။
“ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ဈေးကောင်းလို့ စုပြီး စိုက်ကြလို့ မတ်ပဲတမျိုးပဲ အထွက်နှုန်းတိုးခဲ့တာ၊ ကျန်တဲ့ ပဲတွေ၊ သီးနှံတွေ အားလုံးနီးပါး အထွက်နှုန်းကျတာ။ အထွက်နှုန်းကျတာက ကျွေးရတဲ့ ဆေးတွေက အရင်က ၂ သောင်းဝန်းကျင်လောက်ပဲ ရှိခဲ့ရာက အခုဆိုရင် ၇ သောင်း ၈သောင်းလောက်အထိ ပေးဝယ်နေရတော့ ၃ ကြိမ်လောက် ကျွေးရတဲ့နေရာမှာ မကျွေးနိုင်တော့ ပမာဏကို လျှော့ကျွေး၊ အကြိမ်ရေ လျှော့ကျွေးရတာမျိုးတွေနဲ့လည်း သက်ဆိုင်နေတာပေါ့၊ အဲဒီမှာ အထွက်နှုန်းတွေ ကျကုန်တယ်”ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်း ခင်ဦးမြို့နယ်အတွင်းမှ တောင်သူတဦးက ပြောသည်။
တိုက်ပွဲများ မကြာခဏ ဖြစ်တတ်ပြီး စစ်တပ်က စစ်ကြောင်းထိုးလာလျှင် ထွက်ပြေးကြရသောကြောင့် တောင်သူများအနေဖြင့် စိုက်ပျိုးနိုင်မှု ပုံမှန်ထက်လျော့နည်းသလို ကျပ်ငွေဈေးနှုန်း ကျဆင်းမှုကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသုံး မြေဆီ၊ မြေသြဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေးဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုကြောင့် စိုက်ပျိုးစရိတ်များလည်း မြင့်တက်လာကြောင်း သိရသည်။
“ဒီနှစ်က ဈေးတွေ ၂ ဆတက်တော့ စိုက်စရိတ်လည်း ကြီးတယ်၊ စိုက်စရိတ်အပြင် ကားခ အလုပ်သမားခနဲ့ ပွဲရုံခ နုတ်ရင် အရင်းတောင် မရချင်ဘူး၊၊ ဒီနှစ်က သွင်းအားစုဈေးကောင်းပြီး ကုန်ကျစရိတ်များသွားလို့ မကိုက်တာ၊ တောင်သူရော ကုန်သည်ရော ဘယ်သူမှ အဆင် မပြေဘူး။ တောင်သူလည်း သွင်းအားစုတက် ဈေးမကောင်းလို့ အဆင်မပြေသလို ကုန်သည်လည်း ဈေးတက်မယ်ထင်ပြီး ဂိုဒေါင်ပေါ် ဝယ်တင်ထားတာမှာ ဈေးထပ်ကျလို့ ကျဈေးနဲ့ရောင်းရပြီး အဆင်မပြေဘူး”ဟု တန့်ဆည်နယ်မှ ပဲနှမ်းစိုက်ပျိုးတောင်သူ ကိုစိုးမင်းက ပြောသည်။
ယခင်နှစ်များက တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မတ်ပဲတန်ချိန် ၅ သိန်းမှ ၆ သိန်းကြား ထွက်ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် မတ်ပဲ တန်ချိန် ၄ သိန်းကျော်သာ ထွက်ရှိထားကြောင်း စစ်ကောင်စီ၏ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသောာ စာရင်းများအရ သိရသည်။
You may also like these stories:
ဒေါ်လာနှင့် ရွှေဈေး ကျလာသော်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်း မကျ
ရွှေနှင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေး ဆက်တိုက် ကျလာ
ပြည်တွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်း လာမည့်ရာသီ ပြန်စနိုင်မလား
စစ်တပ်ယိမ်း နိုင်ငံရေးသမားပိုင် “ဖောင်းစိန်”ကို သပိတ်မှောက်
ရွှေဈေးမငြိမ်မှုကြောင့် မန္တလေးက ရွှေဆိုင်းလုပ်ငန်းများ ရပ်ထားရ
—