ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့စွန်မှ မြို့တွင်းသို့ အဓမ္မရွှေ့ပြောင်းခံရသည့် ရွာပေါင်း ၂၀ကျော်မှ လူများမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်းနှင့် ဓမ္မာရုံများ၌ ခိုလှုံနေရသည်မှာ ၆လခန့် ကြာနေပြီဖြစ်ပြီး ကျန်းမာရေးအပါအဝင် နေထိုင်စားသောက်ရေး ကျပ်တည်းမှုများ ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း သိရသည်။
မေလ ၂၉ ရက်က စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူရွာသား ၈၀ခန့်အား လုံခြံရေးအရဆိုကာ စစ်ကောင်စီက အစုလိုက် သတ်ဖြတ် လိုက်ပြီးနောက် ဇွန်လဆန်းပိုင်းတွင် အနီးရှိရွာများကို စစ်တွေမြို့တွင်းပြောင်းရွှေ့ခိုင်းခြင်းဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီ ပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းကမူ ထိုရွာများတွင် အာရက္ခတပ်တော် (AA)တို့ ဝင်ရောက်၍ ရှော့တိုက်ဒုံးဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်း၊ ရွာသား အယောင်ဆောင်ခြင်းတို့ကြောင့် လုံခြုံရေးယူလိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း မီဒီယာတချို့ကို ဖြေဆိုထားသည်။
၎င်းရွာများမှာ ဗျိုင်းဖြူ၊ ရွှေမင်းဂံ၊ ကျေးတောပိုက်ဆိပ်၊ ရွှေပြည်သာ၊ မင်းဒရားချိပ်၊ သုံးဆောင်ရွာ၊ ပါဒလိတ်၊ ရေချမ်းပြင်၊ ကျက်တောပြင်၊ ကြွီတဲ၊ ကြွီတဲပိုက်ဆိပ်ချေ၊ ကြွီတဲ ပိုက်ဆိပ်ကြီး၊ အုံးရေပေါ် ၊ ပန္လင်ပြင်၊ အောင်တိုင်၊ အမြင့်ကျွန်း၊ ပျားလယ်ချောင်း (ရွာသစ်/ရွာဟောင်း)၊ သင်းပုန်းတန်း၊ မောင်နီပြင်၊ ချောင်းနွယ်၊ ရွာသစ်ကေ၊ နာရီကန်၊ ကျားမသောက် စသည့်တို့ ဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်း လူဦးရေ ၅ သောင်းကျော် ပြောင်းရွှေခံခဲ့ရသည်။
အဆိုပါ ရွာများအား အဓမ္မပြောင်းရွှေ့ခိုင်းသော်လည်း နေရာအစားထိုးစီစဉ်ပေးခြင်းမရှိသဖြင့် ယင်းရွာသူရွာသားများမှာ လက်ရှိအချိန်ထိ စစ်တွေမြို့ ပေါ်ရှိ ရွှေစေတီ၊ ဓမ္မာရာမ၊ ယပ်တရာ၊ အိမ်စိုးမေမိ၊ စစ်ကဲကျောင်း၊ မဏိရတနာ၊ ရက္ခဏ္ဍိုင်၊ သံဃာရတနာ၊ ဆင်ကူးလမ်းကျောင်းတိုက်၊ သောပိတရာမ စသည့် ဘုန်းကြီးကျောင်း ၂၆ ကျောင်း၌ ခိုလှုံနေရကြောင်း သိရသည်။
စစ်ဘေးဒုက္ခသည်များခိုလှုံနေသည့် ကျောင်းတိုက်တခုမှ ဆရာတော်တပါးက “သူတို့အခက်အခဲတွေကတော့ ပြောလို့ ကုန်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပထမ ရောက်တဲ့လကဆိုရင် ကူမယ့်သူတွေလည်းမရှိ ဘုန်းကြီးတွေက တတ်နိုင်သလောက် ကူညီ ပေးတယ်။ ထမင်းမစားရသေးဘူးဆိုရင် ရှိတာပေးလိုက်တယ်။ နောက်တော့ စစ်ရှောင်လည်း ငတ် ဘုန်းကြီးလည်း ငတ် ဖြစ်ကြတော့ အခုတော့ WFP (ကမာ္ဘ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့) က ဆန်နည်းနည်း ထောက်ပံ့တာရှိပါတယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြော သည်။
လတ်တလောအခြေအနေတွင် WFP မှပေးသော လူတဦးလျှင် ၁ ရက် နို့ဆီဗူး ၂ လုံးနှုန်း ထောက်ပံ့မှုသာရရှိပြီး အခြား မည်သည့် အထောက်အပံ့မှ မရရှိကြကြောင်း အဆိုပါ ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည်များက ပြောသည်။
ရွှေ့ပြောင်းပေးလိုက်ရသည့် ရွာသားတဦးက “ကျနော်တို့ စားရေးသောက်ရေး အရမ်းကို အခက်အခဲဖြစ်နေပါတယ်။ အပြင် လည်း မထွက်ရဘူး၊ ကူညီပေးမယ့်သူတွေလည်း မရှိဘူး။ ဘုန်းကြီးကျောင်းထဲက ငှက်ပျောပင်တွေကို ချက်စားတာ။ အခု ငှက်ပျောပင်တွေလည်း ကုန်ပြီ၊ လမ်းဘေးရေမြောင်းတွေမှာ ပေါက်နေတဲ့ ပိန်းစွယ်တွေကို ခူးပြီး စားနေရတယ်။ ငါးဆိုတာ မမြင်ဖူးတော့ဘူး” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
ယင်းပြင် လူနေထူထပ်သည့်အတွက် အရေပြားရောဂါနှင့် ဝမ်းရောဂါများလည်း ဖြစ်ပွားနေကြောင်း စစ်ဘေးဒုက္ခသည် များက ဆိုသည်။
ရွှေ့ပြောင်းပေးလိုက်ရသည့် ရွာခံအမျိုးသမီးတဦးက “လူတွေက တအားများတော့ ဘုန်းကြီးကျောင်းအပေါ်မှာ အမျိုးသား တွေက အိပ်ကြတယ်။ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးတွေက ကျောင်းအောက်မှာ အိပ်ကြရတယ်။ တယောက်နဲ့ တယောက် ပူးကပ်အိပ်ကြရတာ။ တယောက်နေမကောင်းဖြစ်တာနဲ့ ကျန်တဲ့လူတွေလည်း နေမကောင်းဖြစ်ကြတာပဲ” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
အဆိုပါ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်များသည် စားနပ်ရိက္ခာမလုံလောက်ခြင်း၊ သောက်သုံးရေ မသန့်ရှင်းခြင်း၊ လူနေထူထပ်ခြင်းတို့ ကြောင့် ဒုက္ခသည်တချို့ အရေပြားရောဂါနှင့် ဝမ်းရောဂါများဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကြက်ခြေနီအသင်းနှင့် နယ် စည်းမထားဆရာဝန်များအဖွဲ့ (MSF) တို့ ရံဖန်ရံခါ လာရောက်၍ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးနေကြောင်း သိရသည်။
ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည်အမျိုးသမီးတဦးက “ဒုက္ခတွေက ဘာတွေလဲဆိုရင် အကုန်ပဲ။ ရွာက မောင်းထုတ်ခံရတယ်။ ပစ္စည်း တွေ လည်း ဘာမှယူခွင့်မရခဲ့ဘူး။ ကျမတို့က စစ်ရှောင်မှာ အခု ထမင်းမငတ်ရုံပဲ စားနေရတာ။ ဒီကြားထဲ ထောင်ထဲမှာ ရှိတဲ့ မိသားစုဝင်တွေကိုလည်း ပူပင်နေရတယ်။ ထောင်ဝင်စာတွေ့ဖို့လည်း လက်ထဲပိုက်ဆံ တပြားမှ မရှိဘူး။ ငရဲဘုံဆိုတာ ဒါလားလို့ တွေးပြီးမျက်ရည်ကျရတယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သော မေလ ၂၉ ရက်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် စစ်တွေမြို့အနီးရှိ ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ ရွာသားများအား အစုလိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့သလို ဒေသခံ ၃၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ကျန်ကျေးရွာသားများကို မည်သည့် ပစ္စည်းမှယူဆောင်ခွင့်မရဘဲ ရွာမှမောင်းထုတ်ကာ မြို့ တွင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခိုင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
အဆိုပါ ဖမ်းဆီးခံရသည့် ဗျိုင်းဖြူရွာသားများအား ဩဂုတ် ၃၀ ရက်နှင့် စက်တင်ဘာ ၆ ရက်တို့တွင် AA နှင့် အဆက် အသွယ်ရှိသည်ဟုဆိုကာ မတရားအသင်း ဆက်သွယ်မှု ဥပဒေ ၁၇ (၁) ဖြင့် စစ်တွေထောင်တွင်းတရားရုံးမှ ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်စီ ချမှတ်ခဲ့သည်။
စစ်ဘေးဒုက္ခသည်အရေး ကူညီပေးသည့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့တခု၏ စာရင်းများအရ စစ်ကောင်စီ၏ အဓမ္မရွှေ့ပြောင်းမှုကြောင့် လူပေါင်း ၁ သိန်းကျင် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ပွားရကာ ဘုန်းကြီးကျောင်းများ၊ နီးစပ်ရာဆွေမျိုးအိမ်များ၌ ခိုလှုံခဲ့ရသလို၊ လူဦးရေ ၃၀၀ ဝန်းကျင်မှာလည်း ဖမ်းဆီးအကျဉ်းချခံထားရကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
ရွှေ့ပြောင်းခံရသည့် ဗျိုင်းဖြူရွာတွင် အိမ်ခြေ ၁၉၀၀ ကျော် လူဦးရေ ၁ သောင်းခွဲကျော်ရှိပြီး၊ ကျေးတောပိုက်ဆိပ်ရွာတွင် လူဦးရေ ၄၀၀၀ ကျော်၊ သုံးဆောင်ရွာတွင် လူဦးရေ ၆၀၀ကျော်၊ ပါဒလိတ်ရွာတွင် အိမ်ခြေ ၇၀၀ ကျော် လူဦးရေ ၃၀၀၀ကျော်၊ ရေချမ်းပြင်ရွာတွင် လူဦးရေ ၁၈၀၀ ကျော်၊ ကျပ်တောပြင်ရွာတွင် အိမ်ခြေ ၂၃၀ ကျော် လူဦးရေ ၁၂၀၀ ကျော်၊ တြွီတဲရွာတွင် အိမ်ခြေ ၇၀၀ နီးပါး လူဦးရေ ၃၂၀၀ ကျော်၊ အောင်တိုင်ရွာတွင် အိမ်ခြေ ၅၀၀ ကျော် လူဦးရေ ၂၃၀၀ ကျော်၊ အမြင့်ကျွန်းရွာ၌ အိမ်ခြေ ၄၇၀ ကျော် လူဦးရေ ၂၀၀၀ ကျော်၊ သင်းပုန်းတန်းရွာတွင် အိမ်ခြေ ၄၅၀ လူဦးရေ ၂ ထောင်နီးပါး၊ မောင်နီပြင်တွင် အိမ်ခြေ ၆၉၈ လူဦးရေ ၃၀၆၈၊ ချောင်းနွယ်ရွာတွင် အိမ်ခြေ ၄၅၀ လူဦးရေ ၂၃၂၃၊ ရွာသစ်ကေ တွင် ၃၀၄ အိမ် လူဦးရေ ၃၄၁၆ ဦး၊ နာရီကန် တွင် ၇၇၂ အိမ် လူဦးရေ ၃၄၀၀ ကျော်၊ ကျားမသောက်ရွာတွင် ၃၁၈ အိမ်လူဦးရေ ၁၄၀၀ ကျော် တို့ရှိကြောင်း ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းနှင့် ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲရေးဌာနစာရင်းများအရ သိရသည်။
စစ်ကောင်စီသည် AA နှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားသည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်မှ စတင်ကာ စစ်တွေမြို့ကို ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်း များကို ပိတ်ဆို့ကာ မြို့ခံများကို လူသားဒိုင်းအဖြစ်ပြုလုပ်ထားသလို ပြီးခဲ့သော ဩဂုတ်လ ၁ ရက်မှ စတင်ကာ စစ်တွေမြို့ ပတ်ပတ်လည်အား ခြံစည်းရိုးများကာနေသည်။
လတ်တလောအခြေအနေတွင် စစ်ကောင်စီသည် စစ်တွေမြို့၏ ဝင်ပေါက် ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်းပတ်လည် မိုင်းထောင်ခြင်း၊ ခြံခတ်ခြင်းများပြုလုပ်နေသလို မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်ရှိ ပြည်သူများကိုလည်း ဧည့်စာရင်းစစ်ခြင်း၊ လမ်းသွားလမ်းလာများကို ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးခြင်း၊ တချို့ကို နေလှန်းပြီးပြန်လွှတ်ပေးခြင်း စသည့် လူအခွင့်ရေးချိုးဖောက်မှုများ ကျူးလွန်နေကြောင်း မြို့ခံများက ပြောသည်။
You may also like these stories:
AA ၏ ထိန်းသိမ်းရေးစခန်း ၂ ခု ဗုံးကြဲခံရ ၆၀ ကျော် သေဆုံး
စစ်တွေ ဗျိုင်းဖြူရွာသား ၁၀၀ ကျော်ကို AA နှင့်ပတ်သက်သည်ဆိုကာ ထောင် ၃ နှစ်ချ
စစ်တွေမြို့ကို စစ်တပ်ခြံစည်းရိုးခတ်နေ
စစ်တွေ ဗျိုင်းဖြူရွာတွင် စစ်ကောင်စီက အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ် အလောင်း ဖျောက်
