ဆောင်းပါး

အဓိပ္ပါယ်ကင်းမဲ့သော ရခိုင်စစ်ပွဲကို ရပ်ပြီး ကိုဗစ်-၁၉ ကို တိုက်ထုတ်ရန် အချိန်ကျပြီ

မြန်မာ့တပ်မတော် စစ်သားများနှင့် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အကြား ဝေးကွာသော ရွာများတွင် မတ်လနှောင်းပိုင်းအထိ တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ သို့သော် မကြာသေးမီ ရက်သတ္တပတ်မျာအတွင်း နှစ်ဖက်တပ်များသည် ဘုံရန်သူသစ် ဖြစ်သော ကှိုဗစ်-၁၉ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ထံသို့ အာရုံစိုက်လာကြသည်။

“တိုက်ခိုက်နေမယ့်အစား ကိုဗစ်-၁၉ ကို ကျနော်တို့ အာရုံစိုက်သင့်တယ်” ဟု ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS)  နိုင်ငံခြားရေးရာဌာနမှ စိုင်း ရွက်မန်က ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနယ်စပ်ရှိ RCSS ဌာနချုပ်တည်ရှိရာ လွယ်တိုင်းလျံကို ပိတ်ထားပြီး လူတိုင်းလူတိုင်း အိမ်တွင်နေရန် ရှမ်းခေါင်းဆောင်များက အမိန့်ထုတ်ထားသည်။

လတ်တလောတွင် RCSS တပ်များသည် ထိုင်းနယ်စပ်မှ မိသားစုများကို လွယ်တိုင်းလျံသို့ လာရောက်ခွင့် မပေးကြပေ။ ရှည်ကြာသော အားလပ်ရက်ရာသီအတွင်း ရှမ်းရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများနှင် အခြားဆွေမျိုးများသည် ပုံမှန်အားဖြင့် လွယ်တိုင်းလျံသို့ သွားရောက်လည်ပတ်ရန် အိမ်ပြန်လာလေ့ရှိကြသည်။ ယခုနှစ်တွင် ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းကို ရှမ်းတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲကအစည်းက ခွင့်မပြုပေ။

“သူတို့ဟာသူတို့ သီးခြားခွဲနေဖို့ ကျနော်တို့ ပြောထားနယ်။ အပြင်ဖက် ဝါးတဲတွေမှာပေါ့” ဟု သူပြောသည်။

KNU ဂိတ်နဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအကြောင်း ကျန်းမာရေးပညာပေး ပိုစတာ/KNU

ထိုကမ္ဘာ့ကူးစက်ရောဂါကြောင့် RCSS သည် လွန်ခဲ့သောလက စီစဉ်ထားသည့် အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများကိုလည်း ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ရသည်။

ယခုအပတ်အတွင်း RCSS ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရွက်ဆစ်သည် အများပြည်သူသို့ ကြေညာချက်တစောင် ထုတ်ပြန်ပြီး ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု တားဆီးရေးအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြရန် တိုက်တွန်းသည်။

ရန်ပုံငွေနည်းသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့် RCSS သည် ကိုယ်အပူချိန်တိုင်းခြင်း၊ ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်သူများကို စောင့်ကြည့်ခြင်းနှင့် ရောဂါနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအချက်အလက် ဖြန့်ချိခြင်းတို့ကိုသာဆောင်ရွက်နိုင်သည်။

သူ၏အကြီးအကဲပြောသည့်အတိုင်း RCSS ဆေးအဖွဲ့များသည် ရှမ်းပြည်ကျေးရွားများသို့ သွားရောက်ပြီး ရွာသားများကိုကူညီနေကြောင်း စိုင်းရွက်မန် ပြောသည်။

သူ၏ကြေညာချက်တွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရွက်ဆစ်က ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ထိန်းချုပ်ရန် မြန်မာအစိုးရ၏ အားထုတ်မှုများကို အကျဉ်းဖေါ်ပြသော်လည်း ကမ္ဘာတဝန်းမှ အစိုးရများကဲ့သို့ပင် မြန်မာအစိုးရသည်လည်း ထိထိရောက်ရောက် လုပ်နိုင်ခြင်းမရှိသေးကြောင်း ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်သူများအနေဖြင့် လက်ဆေးရန်နှင့် လူမှုခွဲခွာနေထိုင်ခြင်းလုပ်ရန်  RCSS ကတိုက်တွန်းပြီး နှာခေါင်းစီးမျက်နှာဖုံးများ ဝတ်ဆင်ရန် အားပေးသည်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်အကြောင်း သတင်းစကားများကိုလည် ရွာသူကြီးများသို့ လူမှုကွန်ရက်မှတဆင့်လည်း သတိပေးနေသည်။

KIA တပ်သားတဦးကို ဆေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တဦးက အပူချိန်တိုင်းနေစဉ်/ KIA

အယ်လ်ကိုဟောလ် အခြေခံသော လက်သန့်ဆေးရည် မရနိုင်သောနေရာများတွင် ဒေသထွက် ဆန်ချက်အရက်ကို ရေနွေးဖြင့်ရောပြီး ဆေးရန် RCSS က အကြံပြုထားသည်။ ကျေးရွာအများအပြားတွင် လက်သန့်ဆေးရည်နှင့် ဆပ်ပြာရရှိရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။

ရှမ်းပြည်နယ်တွင်ပေါများပြီး ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သည်ဟု သတ်မှတ်ထားသည့် သစ်ဥသစ်ဖုများ စုဆောင်းခြင်း ကဲ့သို့သော လက်တွေ့ကျသည့် အကြံဥဏ်များကိုလည်း RCSS ကပေးသည်။ ထို့အပြင် ကြက်သွန်ဖြူ၊ ဂျင်းနှင့် ထန်းလျှက်ကို ကြိုချက်သောက်ရန် ရိုးရာဆေးနည်းကိုလည်း အများပြည်သူနှင့် ပတ်သက်သောကြေညာချက်တွင် ဖေါ်ပြထားသည်။

မျိုးဆက်အဆင့်ဆင့် လက်ဆင့်ကမ်းလာသော ဆေးနည်းဖြစ်သည့် ရေနွေးနှင့် သံပုရာရည်သောက်ရန်လည်း ထိုကြေညာချက်ကပြောသည်။ ဆင်းရဲ ဝေးကွာလှသော ရှမ်းပြည်နယ်မှ ကျေးရွာများတွင် RCSS ၏ အကြံဉာဏ်များသည် အဓိပ္ပါယ်ရှိသည့် သဘောဖြစ်နေသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် ၀ဒေသတွင်လည်း အာဏာပိုင်များသည် စည်ကားသော သားရိုင်းတိရစာ္ဆန်ဈေးကွက်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ကို ပိတ်လိုက်သည်။ ၀ အာဏာပိုင်များနှင့် မြန်မာအစိုးရအကြား ကမ္ဘာ့ကူးစက် ရောဂါနှင့်ပတ်သက်ပြီး သတင်းအချက်အလက် မည်သည့်အတိုင်းအတာအထိ ဖလှယ်သည်ကို ရှင်းရှင်း လင်းလင်းမသိရသေးသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအခြားဒေသများမှ သူနာပြုများသည် ၀ ဒေသရှိ ဆေးခန်းများနှင့် ဆေးရုံများတွင် လုပ်ကိုင်နေကြသည်။

အိမ်မှာနေရေး ရှမ်းကန်ပိန်း/RCSS

တရုတ်နယ်စပ်ရှိ အထူးဒေသ (၄) ဟု သိကြသည့် မိုင်းလားမှ အာဏာပိုင်များသည်လည်း ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ထားသည်။

မိုင်းလားကို အမျိုးသာဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်- ရှမ်းပြည်အရှေ့ပိုင်း (NDAA) က စီမံအုပ်ချုပ်နေပြီး မိုင်းလားသည် ကာစီနိုများ၊ ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းများ၊ မူးယစ်ဆေးနှင့် ညပိုင်း သွားလာလည်ပတ်စရာများကြောင့် ကျော်ကြားသည်။

ရွှေတြိဂံဒေသ၏ အချက်အခြာတွင်တည်ရှိသောကြောင့် မိုင်းလားကို ကမ္ဘာ့သားရိုင်းတိရစာ္ဆန်မှောင်ခိုမြို့တော်အဖြစ် မီဒီယာများက မကြာခဏ ဖေါ်ပြကြသည်။ မိုင်းလားခေါင်းဆောင်များကမူ ထိုသို့ကျော်ကြားနေခြင်းမှာ အနည်းငယ်ပုံကြီးချဲ့ခြင်းဟု တုံ့ပြန်သည်။ ယခုအခါ ထိုမြို့တွင်လည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်များကို ပိတ်ထားလိုက်ပြီဖြစ်သည်။

သို့သော် အလုပ်ပြုတ်သွားသူများ အလုံးအရင်းဖြင့်  ဝင်လာသည်ကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရကြောင်း NDAA ခေါင်းဆောင်များပြောသည်။ NDAA သည် မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားနှင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ ထိုအလုပ်လက်မဲ့များကို နေ့လယ်စာနှင့် ညစာအခမဲ့ကျွေးနေသော်လည်း မည်မျှကြာကြာ ဆက်လက်ကျွေးထားနိုင်မည်ကို မသိပေ။

သို့သော် နေပြည်တော်အစိုးရနှင့် NDAA ဌာနချုပ်အကြား ညှိနှိုင်းမှုများရှိနေသည်။

RCSS ထိန်းချုပ်နယ်မြေရှိ ရွာတရွာတွင် အပူချိန်တိုင်းနေသော RCSS တပ်သားတဦး/ RCSS

အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဗဟိုဌာန (NPRC) မှ အဖွဲ့ဝင်များသည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ ထိတွေ့ပြီး ၎င်းတို့ဒေသ အသီးသီးမှ နောက်ဆုံး အခြေအနေများကို သိရှိအောင် လုပ်ဆောင်နေသည်။ NPRC တွင် အစိုးရ အရာရှိများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုယ်စားလှယ် အများအပြားပါဝင်သည်။

ကချင်ပြည်နယ်တွင်လည်း ကိုဗစ်-၁၉ အကြောင်း လူထုကို ပညာပေးရန် လူမှုအသိုင်းအဝန်းအဆင့် အစီအမံမျိုးစုံကို အကောင်အထည်ဖေါ်နေပြီး  ရောဂါပိုးနှင့် ထိတွေ့ခဲ့နိုင်ခြေရှိသူများကို သီးခြားခွဲထားရန် ဆောင်ရွက်ထားသည်။ ကချင်နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန် အသင်းတော် (KBC) နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်သည်လည်း  KBC ရုံးများနှင့် မြစ်ကြီးနားရှိ ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းများတွင် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ရန်နှင့် ပိုးသတ်ဆေးဖြန်း သန့်ရှင်းရေးလုပ်ငန်းများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည်။

တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ ကိုဗစ်-၁၉ နှင့်ပတ်သက်ပြီး ပူပန်နေချိန်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် သူ၏အရာရှိများသည်လည်း ထိုကူးစက်ရောဂါအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများပြုလုပ်နေသည်။ တပ်မတော်အရာရှိများသည် ကိုဗစ်-၁၉ တားဆီး၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရန်အတွက် ကျပ်ငွေ ၂.၂၄၅ ဘီလျှံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၆ သန်း) လှူဒါန်းထားပြီးလည်း ဖြစ်သည်။

ကွာရန်တင်းယာယီတဲများအနီး အစောင့်ကျနေသော KNU တပ်သားတဦး/ KNU

တပ်မတော်သည် လူ ၁၀၀၀ ကို သီးခြားခွဲထားစောင့်ကြည့်ရန်အတွက် စခန်းတခုကို ရန်ကုန်တိုင်း လှိုင်မြို့နယ်တွင် ပြင်ဆင်ထားပြီး နေပြည်တော်တွင်လည်း နောက်ထပ် ၁၅၀၀၀ ကိုစောင့်ကြည့်နိုင်မည့် နေရာတခုကိုလည်း စီစဉ်ထားသည်။

ကချင်ပြည်နယ်အခြေအနေကို ပြန်ကြည့်ရမည်ဆိုပါက ဒေသခံများသည် ၎င်းတို့ဒေသတွင် လာရောက်နေထိုင်လုပ်ကိုင်နေသည့် တရုတ်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကြောင့် စိုးရိမ်ပူပန်နေကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံမှ ကိုဗစ်-၁၉ လူနာများသည် ဆေးခန်းများနှင့် ဆေးရုံများတွင် လာရောက်ပုန်းအောင်း နေထိုင်နေသည်ဟူသည့် ကောလာဟလ သတင်းများရှိသော်လည်း ထိုအချက်ကို ဒေသဆိုင်ရာအရာရှိများက ငြင်းဆိုသည်။

ကချင်ပြည်နယ် ကိုဗစ်-၁၉ တားဆီးကာကွယ်ရေးကွန်ရက်သည်လည်း လက်ကမ်းစာစောင်များ ဖြန့်ဝေခြင်း၊ အပူချိန် စစ်ဆေးခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုများကို တက်တက်ကြွကြွ ဆောင်ရွက်နေသည်။

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) ရောဂါဖြစ်ပွားမှုလက္ခဏာများကို ရှာဖွေရန် ၎င်းတို့၏ တပ်များနှင့် ၎င်းတို့ ထိန်းချုပ်ဒေသမှ ပြည်သူများကို စောင့်ကြည့်ကြီးကြပ်နေသော်လည်း လက်သန့်စင်ဆေးရည်၊ ဆပ်ပြာ၊ မျက်နှာဖုံးနှင့် ဆေးဝါးများလိုအပ်နေကြောင်း အရာရှိများပြောသည်။

ကချင်ပြည်နယ်မှ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းခေါင်းဆောင်များ၊ နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် ရပ်ရွာအသိုင်းအဝန်းနှင့် ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များသည် ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာတဝန်း ကူးစက်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးအတွက် အာရုံစိုက်ရန် ခက်ခဲသော နိုင်ငံရေးပြဿနာများနှင့် စစ်ရေး ပဋိပက္ခများကို ဖယ်ထုတ်ထားနိုင်ပုံရသည်။

အလားတူစွာပင် ထိုင်းနယ်စပ်တလျှောက်မှ ကရင်ပြည်နယ်တွင်လည်း ကရင်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများသည် လက်ကမ်းစာစောင်များ ဝေငှခြင်းဖြင့် ကျေးရွာသားများ ကိုဗစ်-၁၉ အကြောင်းသိရှိစေရန် ပညာပေးလှုပ်ရှားမှုများကို လုပ်ဆောင်နေကြသည်။ ၎င်းတို့သည့် လူများကို သီးခြားခွဲထားမည့် နေရာများကိုလည်း ပြင်ဆင်ထားပြီး ထိုင်းနိုင်ငံမှပြန်လာသူများနှင် ဧည့်သည်များကို စစ်ဆေးမှုများ ဆောင်ရွက်နေသည်။

သို့သော် ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း တွင်မူ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် တပ်မတော်အကြား တိုက်ပွဲများ နေ့စဉ်ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး အရပ်သားများ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်သေဆုံးနေသည်။ ချင်းပြည်နယ် ပလက်၀ မြို့နယ်မှ ကျေးရွာ ၄ ခုကို တပ်မတော် ဂျက်တိုက်လေယာဉ်က ပစ်ခတ်သောကြောင့် ကျေးရွာသား ၂၁ ဦးသေဆုံးပြီး အခြားလူ ၂ ဒါဇင်ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသည့် သတင်းကို ဧရာဝတီ သတင်းဌာနက ဒေသခံများနှင့် ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များကို ကိုးကား ဖေါ်ပြခဲ့သည်။

KNU ထိန်းချုပ်နယ်မြေထဲက ကွာရန်တင်းယာယီတဲများ/ KNU

ပလက်ဝတွင် လူ ၄၅ ဦးကို သီးခြားထားရှိစောင့်ကြည့်နေရသည်။ ထိုသူများ၏ အများစုမှာ တရုတ်၊ စင်္ကာပူနှင့် ကာတာမှ ပြန်လာသူများဖြစ်သည်။ ထိုသူများတွင် ရောဂါပိုးတွေ့ရှိပါက သို့မဟုတ် ထိုဒေသတွင် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ရှိပါက  ကျန်းမာရေးအရာရှိများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ ဦးခေါင်းများပေါ်တွင် ဖြတ်သန်းနေသည့် ကျည်ဆံများကြားမှ မည်သို့ ရောဂါထိန်းချုပ်ပြီး လူနာများကို ကုသပေးမည်ကို စဉ်းစားကြည့်ရန်ပင် လွန်စွာခက်ခဲနေသည်။

အဓိပ္ပါယ်ကင်းမဲ့သော စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနေပြီး အသက်များ ဆက်လက်ဆုံးရှုံးနေရသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် ချင်းပြည်နယ်မှ အခြေအနေသည် အမှန်တကယ်ပင် စိတ်ဖိစီးစရာကောင်းလှသည်။

စစ်ဖြစ်နေသော အဖွဲ့အစည်းတိုင်းအတွက် လွယ်တိုင်းလျံမှ စိုင်းရွက်မန်၏ သတင်းစကားမှာ ပဋိပက္ခကို ဘေးဖယ်ထားပြီး တိုက်ခိုက်မှုရပ်ရန်ဖြစ်သည်။ “အခုအချိန်က ကိုဗစ်-၁၉ ကို အာရုံစိုက်ရမယ့် အချိန်ပဲ” ဟု သူပြောသည်။

“ကျနော်တို့က ရွာသားတွေကို နေ့စဉ်စစ်ဆေးမယ်။ အစိုးရမဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အတူလုပ်မယ်” ဟု သူပြောသည်။ သို့သော် ရောဂါအပြင်အထန်ကူးစက်လာပါက ကိုဗစ်-၁၉ လူနာများအတွက် RCSS ဆေးအဖွဲ့က လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်သောအရာ အနည်းငယ်သာရှိကြောင်း သူသိနေသည်။

ယခုတိုက်ပွဲတွင် အလျှင်အမြန်ကူးစက်နေသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို တိုက်ဖျက်ရန် သေနတ်များ၊ အဆင့်မြင့်အမြောက်ကြီးများသာမက ဂျက်တိုက်လေယာဉ်များသည်ပင် အသုံးမဝင်ပေ။  ကမ္ဘာတဝန်း ကူးစက်ရောဂါသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တိုင်းရင်းသား ဒေသ အသီးသီးသို့ ရောက်ရှိလာပါက တော်လှန်ရေး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများသာမကနိုင်ငံတွင် အင်အားအကြီးမားဆုံးဖြစ်သောတပ်မတော်သည်ပင် အလားတူ အကာအကွယ်ကင်းမဲ့နေမည်ဖြစ်ပေသည်။

(အောင်ဇော်သည် ဧရာဝတီကို တည်ထောင်သူနှင့် အယ်ဒီတာချုပ်ဖြစ်သည်။ ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းတွင် ဖော်ပြထားသော ၎င်း၏ In Myanmar, It’s Time to Stop the Senseless War and Fight COVID-19 ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)

You may also like these stories:

သင်္ကြန်ကာလ Covid-19 ရောဂါ ပျံ့ပွားနှုန်း အလားအလာ

ကိုဗစ်-၁၉ ကာလ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေး

တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်နယ်မြေများထဲက COVID -19 ကာကွယ်ရေး

Loading