ဂမ်ဘီယာက တရားစွဲဆိုထားသည့် လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှု တားဆီးရေးစာချုပ် ဖောက်ဖျက်မှု စွဲချက်ကို ပယ်ဖျက်ပေး ရန်နှင့် ဂမ်ဘီယာက တောင်းဆိုထားသည့် ကြားဖြတ်စီမံဆောင်ရွက်ချက် Provisional Measure ကို ပယ်ချပေးရန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (ICJ) တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ယမန်နေ့က တောင်းဆိုခဲ့သည်။
နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ သည်ဟိတ်ဂ်မြို့ ရှိ ICJ တရားရုံးတွင် ယမန်နေ့က ပြုလုပ်သည့် မြန်မာနှင့် ဂမ်ဘီယာကြား နောက်ဆုံး အပြန် အလှန်ကြားနာမှု နောက်ဆုံးနေ့အပြီး နိဂုံးချုပ်တင်ပြမှုတွင် မြန်မာကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစု ကြည်က ယင်းသို့ တောင်းဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကြားဖြတ်စီမံဆောင်ရွက်ချက်များ ပြုလုပ်မည်ဆိုပါက လက်ရှိ အစိုးရဘက်မှ ကြိုးစားနေသည့် ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် အမျိုးသားပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအပေါ် သက်ရောက်နိုင်မှုကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်း စားရန် ပြောကြားခဲ့သည်။
ယုံကြည်မှုရရန် ခိုင်မာမှုမရှိသေးသည့် အခြေခံအုတ်မြစ်ကို စတင်တည်ဆောက်နေသည့် လူမှုအသိုင်းအဝန်းများကြား သံသယဖြစ်ပေါ်စေမည့်၊ မယုံကြည်မှုများ ခံစားချက်ဖြစ်ပေါ်စေမည့် လုပ်ရပ်များသည် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း၊ ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် အစိုးရတပ်မတော်ကြား ဆက်ဖြစ်နေသည့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ အဆုံး သတ်ရေးသည် နိုင်ငံအတွက် အရေးကြီးကြောင်းကိုလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။
ထို့အတူ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းတွင် ၂၀၁၆ မှ ၂၀၁၇ ခုနှစ် အထိ ဖြစ်ခဲ့သည့် ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခမျိုးဖြစ်အောင် ပြန်လည်ပြီး မီးမွှေးခြင်းကို ရှောင်ရှားရန်အတွက် တန်းတူအရေးကြီးသည်ဟုလည်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
ယူကေနှင့် အမေရိကန် အပါအဝင် တခြားနိုင်ငံများကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း စစ်ဘက် တရားစီရင်ရေးစနစ် ရှိသည့် အကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြေခံဥပဒေအရ ဖော်ဆောင်သည့် ဒီမိုကရေစီနှင့် တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးကို ထူထောင် ရန် အလေးအနက် ထားသည်ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို မငြင်းပယ်သင့်ကြောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် က ထောက်ပြသွားသည်။
မောင်တောမြို့နယ် ဂူတာပြင်ကျေးရွာတွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များနှင့် ပတ်သက်၍ စစ်ခုံရုံးနှင့် စစ်ဆေးနေပြီး သီးခြား လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ကော်မရှင် (ICOE) ၏ နောက်ဆုံး အစီရင်ခံစာ ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အတွင်း ထွက်လာပြီးပါက နောက်ထပ် စစ်ခုံရုံးတင် စစ်ဆေးမှုများ ရှိလာမည်ကို အခိုင်အမာ ယုံကြည်သည်ဟုလည်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
မြန်မာရှေ့နေ တဦးဖြစ်သည့် မစ္စတာ ခရစ္စတိုဖာစတိတ်ကာ က ဂမ်ဘီယာသည် OIC က တာဝန်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး OIC အဖွဲ့ဝင်များ ကိုယ်စား တရားစွဲခြင်းဖြစ်ကြောင်း အကိုးအကားများနှင့် ပြောသွားခဲ့ပြီး ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်း အပိုဒ် ၈ အရ နိုင်ငံတခုက နိုင်ငံတခုအပေါ်၌သာ တရားစွဲခွင့်ရှိပြီး ယခုလို OIC ကိုယ်စား တရားစွဲဆိုခြင်းသည် ထိုအချက်နှင့် (လုံးဝ) ဆန့်ကျင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက OIC အဖွဲ့၏ ထောက်ပံ့မှုနှင့် တရားစွဲဆိုခဲ့ပြီး ကျယ်ပြန့်သည့် ထိုကိစ္စအတွက် “ထောက်ပံ့ငွေများ ဘယ်ကလာသလဲ” ဆိုသည်ကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ချမပြခဲ့ဟုလည်း ခရစ္စတိုဖာစတိတ်ကာက ပြောသည်။
“အမုန်းစကားများကို အစိုးရက မထိန်းချုပ်ဘူး” ဟူသည်နှင့်ပတ်သက်၍ မစ္စတာ ရှဘတ်စ်က “အမုန်းစကားဆိုတာ မြန်မာနိုင်ငံမှာမှ ဖြစ်နေတဲ့ ကိစ္စတခု မဟုတ်ပါဘူး။ ကမ္ဘာ့နေရာ အများအပြား နိုင်ငံအများ အပြားမှာ အမုန်းစကား ပြောဆိုတာတွေ ရှိရုံသာမကပါဘူး။ ဒီကိစ္စကို တရားဥပဒေအရ ဘယ်လို ကိုင်တွယ်လုပ် ဆောင်သင့်တယ်ဆိုတဲ့အပေါ် ဆွေးနွေးငြင်းခုန်တာတွေလည်း အပြင်းအထန် ရှိနေတာပါ။ ဒီကိစ္စဟာ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နဲ့ ဆိုင်တယ် ဆိုပြီး တချို့နိုင်ငံတွေက ပြောကြတာတောင် ရှိပါတယ်” ဟု ပြောဆိုသွားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမုန်းစကားဖြန့်နေခြင်းသည် အစိုးရမဟုတ်ဘဲ လူပုဂ္ဂိုလ် တဦးချင်းစီရဲ့ လုပ်ရပ်သာဖြစ်ကြောင်း လည်း ထောက်ပြခဲ့သည်။
ဂမ်ဘီယာက ရည်ညွှန်းသွားသည့် ၂၀၁၃ က အယ်လ်ဂျားဇီးယား အင်တာဗျူးနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ထိုစဉ်က သူ့အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဂျီနိုဆိုက်ရှိသည်ဟု ဘယ်တုန်းကမျှ မပြောခဲ့ကြောင်း၊ သတင်းထောက်ကသာ နိမိတ်ပြ မေးခွန်းမေးကာ တွန်းအားပေးခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြန်လည်ရှင်းလင်းခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှ ရှေ့နေများသည် ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့က လျှောက်လဲသွားသည့် အချက်များကို လက်မလွှတ်ဘဲ ICJ တွင် ဂမ်ဘီယာ တရားစွဲမှုက တရားမဝင်ကြောင်းနှင့် ဂမ်ဘီယာဘက်က စွဲဆိုထားသည့် လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှု များကို ကျူးလွန်ရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိကြောင်းကို အဓိကထားပြီး ဥပဒေ အကိုးအကားများနှင့် ၁ ချက် ချင်း တုန့်ပြန် ချေပသွားခဲ့သည်။
လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုဖြင့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (ICJ) ၌ တရားစွဲဆိုထား မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ၃ ရက်တာ ကြားနာမှု ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ယမန်နေ့က နှစ်ဖက်လျှောက်ထားမှုဖြင့် ပြီးဆုံးသွားပြီဖြစ် သည်။
ဂမ်ဘီယာ၏ ပန်ကြားချက်အပေါ် သတ်မှတ်ချိန်အတွင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ပြီး ယခုကြားနာပွဲကဲ့သို့ အများပြည်သူ တိုက်ရိုက်သိရှိနိုင်သည့် တရားခွင်တွင် ကြေညာသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ICJ ခုံရုံးသဘာပတိက ပြောသွားသည်။
You may also like these stories:
မြန်မာ လျှောက်လဲချက်အပေါ် ဂမ်ဘီယာက တုန့်ပြန်ချေပ
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ICJ ရင်ဆိုင်နေတဲ့ အပေါ် သူတို့အမြင်မျာ
တိုင်းပြည်လည်း မနာစေချင်ဘူး၊ အမှန်တရားကိုလည်း ရပ်တည်စေချင်တယ်