ကိုဗစ်ကာလ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ တရုတ်နှင့် အမေရိကန် တင်းမာမှုက နေရာယူ
တရုတ်နှင့် အမေရိကန်အကြား တင်းမာမှုသည် နယူးယောက်တွင် နှစ်စဉ်ကျင်းပသည့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံတွင် ရှေ့တန်းရောက်လာပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့ခြင်းအတွက် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က တရုတ်နိုင်ငံကို အပြစ်တင်သည်။
ကမ္ဘာတဝန်း ကူးစက်ရောဂါအတွက် တာဝန်ယူရန် တရုတ်နိုင်ငံကို သူတောင်းဆိုသည်။
တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကမူ သူ၏နိုင်ငံသည် မည်သည့်နိုင်ငံနှင့်မျှ စစ်အေးတိုက်ပွဲပြုလုပ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိကြောင်း သူ၏ မိန့်ခွန်းတွင်ပြောသည်။
ယခုနှစ် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံကို အဓိကအားဖြင့် ဗီဒီယိုဖြင့် ကျင်းပပြီး ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များသည် ကြိုတင်ရိုက်ကူးထားသည့် မိန့်ခွန်းများကို ထုတ်လွှင့်ကြသည်။
အစည်းအဝေးပုံစံသစ်ကြောင့် ယခင် ကုလသမဂ္ဂ အဓိကအစည်းအဝေးများတွင် တွေ့ရတတ်သည့် ပထဝီနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းအချို့ မတွေ့ရတော့ပေ။ နိုင်ငံတနိုင်ငံစီကို ကိုယ်စားလှယ်တဦးစီက သာ ကိုယ်စားပြုတက်ရောက်ပြီး တနိုင်ငံနှင့် တနိုင်ငံ ဝေဖန် ငြင်းခုံရန် အခွင့်အလမ်းလည်း မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။
သို့သော် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံများတွင် ဖြစ်တတ်သည့်အတိုင်း သမ္မတထရမ့်သည် သူ၏ အောင်မြင်မှုများကို ကြွားဝါပြီး ပြိုင်ဖက်ကို ထိုးနှက်သည်။
“ဒီကူးစက်ရောဂါကို ဖြစ်စေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကို တာဝန်ယူခိုင်းရမယ်” ဟု ထရမ့်ပြောသည်။
“ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု အစောပိုင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံဟာ ပြည်တွင်းခရီးသွားလာမှုကို ပိတ်ပင်ပေမယ့် လေကြောင်းခရီးစဉ်တွေ တရုတ်ကနေ ထွက်ခွင့်ပေးတော့ တကမ္ဘာလုံးကို ပိုးကူးစက်စေတယ်။ သူတို့ပြည်တွင်းလေကြောင်းခရီးတွေ ပိတ်ပြီး နိုင်ငံသားတွေကို အိမ်တွင်းမှာ ပိတ်ထားတဲ့အချိန် တရုတ်နိုင်ငံက လေကြောင်းခရီးစဉ်တွေကို ကျနော် ပိတ်ပင်တော့ ကျနော့်ကို တရုတ်က ရှုတ်ချတယ်” ဟု သူပြောသည်။
အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲနီးလာချိန်တွင် သူ၏ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နှင့်ပတ်သက်သည့် ကိုင်တွယ်မှုများအား ဝေဖန်ခံနေရသော သမ္မတထရမ့်က ဘေ့ဂျင်းသည် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ဖုံးကွယ်ထားသည်ဟု မကြာခဏ စွပ်စွဲလေ့ရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံသည် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့သင့်သည်ဟု ပြောဆိုလေ့ရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံကမူ ထိုသို့သော တိုက်ခိုက်ပြောဆိုမှုသည် အာရုံလွှဲခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။
အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်သေဆုံးသူအရေအတွက်မှာ ၂ သိန်းကျော်ပြီး ကမ္ဘာတွင် အမြင့်မားဆုံးဖြစ်နေပြီး သမ္မတထရမ့်က ထိုရောဂါကို အလေးအနက်ထားပုံ မပေါ်ပေ။
ကုန်သွယ်ရေး၊ နည်းပညာ၊ ဟောင်ကောင်နှင့် ဇင်ကျန်းပြည်နယ်မှ မွတ်ဆလင်များအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဆက်ဆံမှုအပါအဝင် နယ်ပယ်အများအပြားတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအကြား တင်းမာမှု မြင့်မားနေသည်။
ထရမ့်မိန့်ခွန်းပြောကြာပြီး မကြာမီ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်က “လူ့ယဉ်ကျေးမှုများအကြား ပွတ်တိုက်မှု” ဖြစ်ပွားမည်ကို သတိပေးခဲ့သည်။
“ကွဲလွဲမှုတွေကို ကျဉ်းမြောင်းအောင်နဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ အငြင်းပွားမှုတွေကို တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းမှုနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်အောင် ကျနော်တို့ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မယ်။ ကျနော်တို့ပဲ တိုးတက်အောင်၊ တဖက်ကအနိုင်ရပြီး တဖက်ကရှုံးတဲ့ ကစားပွဲများကို ကျနော်တို့ကစားမှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု သူပြောသည်။
အင်္ဂါနေ့က အထွေထွေညီလာခံမိန့်ခွန်းမတိုင်မီ ပြောကြားသောမိန့်ခွန်းတခုတွင်မူ သမ္မတရှီက အမေရကန်ပြည်ထောင်စုကို ပိုမိုဗြောင်ကျကျတိုက်ခိုက်ပြီး “ကမ္ဘာ့ရေးရာတွေကို ဘယ်နိုင်ငံကမှ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်လို့မရဘူး။ အခြားသူတွေရဲ့ ကြမ္မာကို ချုပ်ကိုင်လို့မရဘူး။ တိုးတက်မှု အကျိုးကျေးဇူတွေကို တနိုင်ငံထဲ ခံစားလို့မရဘူး” ဟု ပြောသည်။ ထိုအချက်များသည် တရုတ်နိုင်ငံကလည်း လုပ်နေသောအချက်များဖြစ်ကြောင်း ဝေဖန်သူအချို့ကပြောသည်။
ကမ္ဘာတွင် ဖန်လုံအိမ်ဓါတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု အများဆုံးဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် ထုတ်လွှတ်မှု အထွဋ်အထိပ်ရောက်ပြီးနောက် ၂၀၆၀ ခုနှစ်တွင် ကာဗွန်မျှခြေအနေအထားသို့ရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ရှီက သူ၏မိန့်ခွန်းတွင်ပြောကြားခဲ့သည်။
ထရမ့်က မဲဆန္ဒရှင်များကို ပစ်မှတ်ထား
ထရမ့်ပြောကြားသောမိန့်ခွန်းသည် မဲဆွယ်သော မိန့်ခွန်းလည်းဖြစ်သည်။ သူသည်ရွေးကောက်ပွဲကို ရက်ပေါင်း ၄၀ အတွင်း ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ သူသည် ဘေ့ဂျင်းကို မျက်ခြေမပြတ်စောင့်ကြည့်နေပြိး အသက်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးရခြင်းအတွက် သူနှင့် သူ့၏ အရာရှိများက တရုတ်ဗိုင်းရပ်စ်ကို အပြစ်တင်ကြသည်။
ထရမ့်သည် သူ၏ ကူးစက်ရောဂါကိုင်တွယ်မှုမှ အာရုံလွှဲရန် ကြိုးစားနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို အပြစ်တင်ကာ ကာကွယ်ကုသဆေးဖေါ်ထုတ်ရန် အမေရိကန်၏ အားထုတ်မှုများကို အလေးထားပြောဆိုသည်။
“ကျနော်တို့ဟာ ကမ္ဘာတဝန်း ကူးစက်ရောဂါကို အဆုံးသတ်ပစ်မယ်” ဟု သူ ကတိပေးပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အားထုတ်မှုကြောင့် ကာကွယ်ဆေးသုံးမျိုးသည် နောက်ဆုံးအဆင့်စမ်းသပ်မှုသို့ ရောက်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သူပြောသည်။
ထရမ့်သည် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အား တရုတ်နိုင်ငံပေါ်ဝေဖန်မှုဖြင့် ရောထွေးပြီး သူ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုရပ်ဆိုင်းထားသည့် ထိုကမ္ဘာ့အဖွဲ့အစည်းကို တရုတ်နိုင်ငံက ထိန်းချုပ်ထားသည်ဟု ဆိုကာ ဗိုင်းရပ်စ်နှင့်ပတ်သက်သည့် သတင်းမှားများ ဖြန့်ချိကြောင်းလည်း ပြောသည်။
ထိုမိန့်ခွန်းသည် ထူးခြားသော မိန့်ခွန်းမဟုတ်ပေ။ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲနီးလာချိန်တွင် အပြစ်ကို အခြားသူများထံ လွှဲပေးရန် အားထုတ်မှုဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။
အထွေထွေညီလာခံကို အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်က ဖွင်လှစ်ပေးပြီး တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့ကို အမည်တပ်ဘဲ “မိမိတို့သည် စစ်အေးတိုက်ပွဲသစ်ကို ရှောင်ရှားရမည်” ဟု သတိပေးသည်။
“ကျနော်တို့ဟာ အရမ်းကို အန္တရာယ်များတဲ့ လမ်းကြောင်းကို ဦးတည်နေတယ်။ ကျနော်တို့ကမ္ဘာဟာ ကိုယ့်ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ကိုယ်၊ ကိုယ့်ဘဏ္ဍာရေးစည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ကိုယ့်အင်တာနက်နဲ့ ကိုယ့်ဉာဏ်ရည်တု စွမ်းရည်တွေနဲ့ကိုယ် အကြီးမားဆုံးစီးပွားရေးနှစ်ခုက ကမ္ဘာကြီးကို တစစီကွဲသွားစေတဲ့ နေရာမှာ အနာဂတ်ကို မတည်ဆောက်နိုင်ဘူး” ဟုလည်းသူပြောသည်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နှင့် ရင်ဆိုင်ရချိန်တွင် ကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက် နေရာမရှိကြောင်း သူပြောသည်။ “အများကြိုက်ဝါဒနဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ကျဆုံးနေပြီ။ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိန်းချုပ်ရာမှာ အဲဒီလိုအမြင်တွေဟာ အခြေအနေကို အထင်အရှား ပိုမိုဆိုးရွားစေတယ်” ဟု သူပြောသည်။
သမ္မတထရမ့်ကမူ သူ၏မိန့်ခွန်းတွင် လွန်စွာ ကွဲပြားခြားနားသော အမြင်ကို တင်ပြပြီး “ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေကို ကိုယ်စောင့်ရှောက်မှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် မှန်ကန်တဲ့ အခြေခံကို တွေ့မှာဖြစ်တယ်””ဟု သူပြောသည်။
အခြားသော မိန့်ခွန်းများ
ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နူရယ် မက်ခရွန်က ကမ္ဘာ့အနာဂတ်ကို တရုတ်နှင့် အမေရိကန်အကြား အားပြိုင်မှုအဖြစ် သေးသိမ်အောင် မလုပ်သင့်ကြောင်းပြောပြီး ကမ္ဘာ့ပြဿနာများကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် ခေတ်မီသော သဘောတူညီမှုသစ် ရှိသင့်ကြောင်း ပြောသည်။
ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖြန့်ချိရေးအတွက် အွန်လိုင်းဆွေးနွေးပွဲတခု အမြန်ဆုံး ကျင်းပလိုကြောင်း ပြောသည်။
ဘရာဇီးလ် သမ္မတ ဂျဲယား ဘိုဆွန်နာရိုက သူ့နိုင်ငံ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်မူဝါဒများကို ဝေဖန်မှုများအား ပယ်ချပြီး ဘရာဇီးလ်သည် ကြမ်းကြုတ်ရက်စက်သော သတင်းမှား စစ်ဆင်ရေး၏ သားကောင်ဖြစ်နေကြောင်းပြောသည်။ အမေဇုန် မုတ်သုန်တောသည် နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း အဆိုးရွားဆုံးတောမီးများကို လတ်တလော ရင်ဆိုင်နေရသည်။
တူရကီ သမ္မတ ရီဆက် တေးရစ် အာဒိုဂန်က မြေထဲပင်လယ်ရှိ စွမ်းအင်ရင်းမြစ်များနှင့် ပတ်သက်သည့် ဂရိနှင့် ကြီးထွားနေသော ပြဿနာတွင် ရိုးသားသော ဆွေးနွေးမှုများကို တောင်းဆိုသည်။
ကိုးကား။ ။ BBC ၏ UN General Assembly: US-China tensions flare over coronavirus
အမေရိကန် စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေနဲ့ သမ္မတ ထရမ့် အချင်းများ
တရုတ်လေယာဉ်များကို ကြားဖြတ်ဟန့်တားခဲ့သည့် လေယာဉ်မှူးများကို ထိုင်ဝမ်သမ္မတချီးကျူး
