ဝေဖန်သံတွေ တိုးတိတ်သွားအောင် တရားရုံးတွေကို အသုံးချလာနေကြသည်

တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ၊ လူ့အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်သူများ၊ ဂျာနယ်လစ်များနှင့် သာမန်နိုင်ငံသားများမှာ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အစိုးရကို ဝေဖန်သည့်အမြင်များကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းအတွက် ထောင်ချခံရမည့် ခြိမ်းခြောက်မှုတိုးလာနေခြင်းနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် လများအတွင်းတွင် အစိုးရနှင့် တပ်မတော်ကို ဝေဖန်သူအများအပြား (အထူးသဖြင့် တပ်မတော်က ရေးဆွဲထားသော ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေနှင့် နိုင်ငံရေးမှ တပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍကို စိန်ခေါ်သူများ)ကို သံတိုင်များနောက်သို့ ပို့ဆောင်ရန် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း ပုံစံအမျိုးမျိုးကို ရာဇဝတ်မှုမြောက်စေနိုင်သော ဥပဒေများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။

နောက်ဆုံး အမိန့်ချခဲ့သည့်အမှုမှာ ဒီမိုကရေစီနည်းမကျသည့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် အခြေခံဥပဒေက တပ်မတော်ကို ပေးအပ်ထားသော နိုင်ငံရေး အခန်းကဏ္ဍကို သူတို့၏ ဖျော်ဖြေတင်ဆက်မှုတွင် သရော်ခဲ့ခြင်း အတွက် တပ်မတော်က တရားစွဲဆိုထား ပြီး ဧပြီလအတွင်းကထဲက ဖမ်းဆီးခံထားရသည့် ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ဝင် ၅ ဦးကို အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ တွင် အလုပ် နှင့် ထောင်ဒဏ် ၁ နှစ် ချမှတ် ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ သံချပ်သည် လူကြိုက်များသည့် မြန်မာ့ရိုးရာ တင်ဆက်မှု အနုပညာတခုဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရေးအရ သရော်ချက်များ ပါဝင်လေ့ရှိသည်။

သူတို့ ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ခဲ့ရာ ရန်ကုန်ပြင်ပမှ မြို့နယ်အများအပြားတွင်လည်း သံချပ်အဖွဲ့ဝင်များကို တပ်မတော်က ထပ်မံ တရားစွဲဆိုထားခြင်းများနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။

အမှုတွင် တပ်မတော်ဘက်မှ တရားလိုဖြစ်သည့် ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး သန်းထွန်းမြင့်က ရှေ့တန်းတွင် တိုက်ခိုက်နေပြီး သူတို့၏ အသက်များကို တိုင်းပြည်အတွက် စွန့်လွှတ်နေသည့် တပ်မတော်သားများကို ဝေဖန်ရင်း လူ့အခွင့်အရေးဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် ပုန်းကွယ်ခွင့် မပြုသင့်ကြောင်း အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် မီဒီယာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့က တရားမျှတမှုကို လိုလားလို့ ဥပဒေရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ကို ခံယူသွားတာပါ။ အခု ဆုံးဖြတ်လိုက်တာလဲ ဥပဒေနဲ့ အညီဆောင်ရွက်တယ်လို့ မြင်တယ်” ဟု သူက ထပ်ပြောသည်။

ဧပြီလမှ စတင်၍ တပ်မတော်က တရားစွဲဆိုခြင်းခံရသူ အနည်းဆုံး ၁ ဒါဇင် ရှိပြီဖြစ်သည်။ အချို့မှာ ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခံခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။

၎င်းတို့ထဲတွင် ထင်ရှားသည့် ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာနှင့် လူ့အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ (ဦး)မင်းထင် ကိုကိုကြီး နှင့် တပ်မ တော်မှ ဗိုလ်ကြီးဟောင်း ဦနေမျိုးဇင် တို့လည်းပါဝင်သည်။ သူတို့ ၂ ဦးလုံးကို ဒီမိုကရေစီ မဆန်သည့် အခြေခံ ဥပဒေ၊ တပ် မတော်ခေါင်းဆောင်များနှင့် နိုင်ငံရေးတွင် တပ်မတော်၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုတို့ကို ဝေဖန်ခြင်းအတွက် ရာဇသတ်ကြီး ပုဒ်မ ၅၀၅(က) (ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ကို ထောင်ချရာတွင် အသုံးပြုခဲ့သော အလားတူပုဒ်မ) အရ ထောင်ဒဏ် ၁ နှစ်စီ ချမှတ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။

အာမခံမရနိုင်သည့် ရာဇဝတ်မှုဖြစ်သော ပုဒ်မ ၅ဝ၅(က)၌ တပ်မတော်တွင် အမှုထမ်းနေသော တပ်မတော်သားများအား စစ်ပုန်ကန်ခြင်း၊ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ဝတ္တရားများကို မလေးစားစေခြင်း၊ ပျက်ကွက်စေခြင်းသော်လည်း ကောင်း၊ ပြုစေ ရန်အကြံရှိလျှင် သို့မဟုတ် ထိုသို့ ဖြစ်စေတန်ရာသည့် အကြောင်းရှိလျှင် ထိုသူကို အမြင့်ဆုံး ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ်ဖြစ်စေ၊ ငွေဒဏ်ဖြစ်စေ၊ ဒဏ် ၂ ရပ်လုံးကိုဖြစ်စေ ချမှတ်နိုင်ကြောင်း ပြဌာန်းထားသည်။

နောက်ထပ် တရားစွဲခံရသူများထဲတွင် မန္တလေးမှ ရဟန်း ၂ ပါး၊ တနင်္သာရီတိုင်းမှ အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေးကို ထောက်ခံသည့် လူထုချီတက်ပွဲတခုတွင် မိန့်ခွန်းပြောခဲ့သည့် စာရေးဆရာတဦး၊ တပ်မတော်၏ မြေသိမ်းမှုကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သော တနင်္သာရီတိုင်းမှ လယ်သမားတဦးနှင့် ဧရာဝတီသတင်းဌာန(မြန်မာပိုင်း)မှ အယ်ဒီတာတို့ ပါဝင်သည်။

ဦးနေမျိုးဇင်၊ ရှေ့နေ ဦးကြီးမြင့် နှင့် ကဗျာဆရာစောဝေတို့ကို ပုဒ်မ ၅၀၅(က) အရ တပ်မတော်က တရားစွဲဆိုလာခြင်းကို အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် တနင်္သာရီတိုင်း ကော့သောင်းမြို့နယ် တရားရုံးက လက်ခံခဲ့သည်။ သူတို့ ၃ ဦးက ကော့သောင်းမြို့နယ်တွင် ဧပြီလ အတွင်းက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လူထုချီတက်ပွဲတခု၌ အခြေခံဥပဒေကို ဝေဖန်သည့် မိန့်ခွန်းများ ပြေားကြားခဲ့သောကြောင့် တရားစွဲခံရခြင်း ဖြစ်သည်။

လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို တောင်းဆိုသည့် အဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်သော “အသံ” အဖွဲ့မှ မောင်ဆောင်းခက ဧပြီ လနောက်ပိုင်းတွင် ဝေဖန်ပြောဆိုမှုအတွက် တပ်မတော်က တရားစွဲဆိုသည့် အရေအတွက် တိုးလာသည်ကို သူတို့မြင် တွေ့ရကြောင်းပြောသည်။

တရားစွဲဆိုမှု အရေအတွက်တိုးလာခြင်းသည် လွှတ်တော်တွင် အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရန် အာဏာရ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်(NLD)၏ ကြိုးစားမှုများကြောင့် နိုင်ငံရေးဖိအားများတိုးလာနေခြင်းတွင် အခြေခံသည်ဟု သူက ယုံကြည်သည်။

ဇူလိုင်လ အတွင်းက ဧရာဝတီနှင့် စကားပြောရာတွင် တပ်မတော်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက အမှု အရေအတွက်တိုးလာခြင်းသည် နိုင်ငံရေး လှုံ့ဆော်မှုကြောင့် မဟုတ်ကြောင်း ညင်းဆိုသွားခဲ့သည်။ တပ်မတော်ကို အသရေဖျက်သည့်သူ အရေအတွက် တိုးလာခြင်းကို ရောင်ပြန်ဟပ်ခြင်းမျှသာ ဖြစ်သည်ဟု သူကပြောသည်။

“တကယ်လို့ သူတို့က တပ်မတော်ကို မစော်ကားဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့က သူတို့ကို တရားစွဲဖို့ အကြောင်းမရှိပါဘူး။ အဖွဲ့အစည်းတခုအနေနဲ့ သူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ကာကွယ်ဖို့ တပ်မတော်မှာ အခွင့်အရေးရှိပါတယ်။ တကယ်လို့ တစုံတယောက်က အဲဒါကို ထိခိုက်လာမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့က သူတို့ကို အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ လိုပါတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

တပ်မတော်က ဝေဖန်မှုများကို သည်းမခံကြောင်း ကာလရှည်ကြာစွာ သိခဲ့ကြပြီး ဖြစ်သော်လည်း ဒီမိုကရေစီ အစိုးရသည်လည်း ဝေဖန်သူများကို တရားစွဲဆိုရန် ဆန္ဒရှိသည့်နေရာတွင် များစွာ နောက်ကျန်မနေခဲ့ဟု မောင်ဆောင်းခ က ထပ်ပြော သည်။

လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် အစိုးရတာဝန်ရှိသူများကလည်း နိုင်ငံတော်၊ နိုင်ငံတော်ခေါင်းဆောင်များ သို့မဟုတ် တသီးပုဂ္ဂလများအား ဝေဖန်ပြောဆိုမှုများကို ရာဝတ်မှုမြောက်စေသည့် အသရေဖျက်မှု နှင့် အခြားဥပဒေများကို အသုံးပြုနေသည်ဟု သူက ဆိုသည်။

အသံ အဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာတစောင်အရ ၂၀၁၃ ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းမှ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇွန်လ အထိကာလအတွင်းတွင် ဝေဖန်ခြင်း ဟု ယူဆရသည်များကို ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုသည့် အသရေဖျက်မှု ၂၇ ခုရှိပြီး တပ်မတော်က စွဲဆိုသည့် အမှု ၁၆ ခုရှိသည်။

အစိုးရတာဝန် ရှိသူများကလည်း နိုင်ငံသားများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်မှုနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လုံခြုံမှုကို ကာကွယ်ပေးရေး ဥပဒေ နှင့် ရာဇသတ်ကြီး ပုဒ်မ ၅၀၀၊ ၅၀၅(က)နှင့် ၁၂၄(က) များအရ အသရေဖျက်မှုနှင့် သွေးတိုးလှုံ့ဆော်မှုများဖြင့် တရား စွဲဆိုခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု မောင်ဆောင်းခက ပြောသည်။

ယခုနှစ် ဇွန်လ အတွင်းတွင် လွိုင်ကော်မြို့၌ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ရုပ်ထု တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ကယားပြည် နယ် အစိုးရနှင့် အညင်းပွားခဲ့သော ကရင်နီလူငယ် ၆ ဦးကို ပြည်နယ် အစိုးရက နိုင်ငံသားများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ် မှုနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လုံခြုံမှုကို ကာကွယ်ပေးရေး ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။ သူတို့ကို လွိုင်ကော်မြို့နယ် တရားရုံးက အလုပ်နှင့် ထောင် ၆ လချမှတ်လိုက်သည်။

“တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ၊ နိုင်ငံရေးသမားတွေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်သူတွေ အားလုံးအတွက် အလွန်ကို အန္တရယ် ကြီးတဲ့ အခြေအနေတရပ်ဖြစ်လာပါတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ ရပ်တည်မှုတွေ မှတ်ချက်တွေအတွက် အချိန်မရွေး အဖမ်းခံရနိုင်ပါတယ်” ဟု မောင်ဆောင်းခက ပြောသည်။

နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီရေးအဖွဲ့(AAPP) ၏ အတွင်းရေးမှူး ကိုဘိုကြည်က လတ်တလော ဆက်တိုက် ဖမ်းဆီးမှု များက အစိုးရနှင့် တပ်မတော်ကို ဝေဖန်မည့်သူများအပေါ် စိတ်ပျက်အားလျော့စေသည့် သက်ရောက်မှု ရှိနေသည်ဟု ပြောသည်။

“သူတို့ကို ဝေဖန်မှုတွေ တိတ်ဆိတ်သွားအောင် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ သူတို့က စိုးရိမ်ကြောက်လန့်မှုကို ဖြန့်ဖြူးပေးနေတာ” ဟု နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားဟောင်း တဦးလည်း ဖြစ်သည့် ကိုဘိုကြည်က ဆိုသည်။

ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကို အမှန်တကယ်လေးစားသည်ဆိုပါက အစိုးရအနေဖြင့် အာဏာပိုင်များကို ဝေဖန်ခြင်းက ရာဇဝတ်မှုမြောက်သည့် ဥပဒေများနှင့် ဥပဒေပါ အချက်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရန်၊ ပြင်ဆင်ရန် သို့မဟုတ် ပယ်ဖျက်ရန် လွှတ်တော်တွင် လူများစုနေရာရထားခြင်းကို အသုံးပြုသင့်ကြောင်း သူက ထပ်ပြောသည်။

(San Yamin Aung ၏ In Myanmar, Courts Increasingly Used to Silence Criticism of Military and Govt ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်သည်။)

You may also like these stories:

နယ်သာလန် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဆု ကိုသက်ဆွေဝင်းနှင့် အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ်တို့ ရရှိ

ရခိုင်အရေး နိုင်ငံတကာ ဖိအားများ “သမာသမတ် မရှိ”ဟု တပ်မတော် ပြော

မြန်မာကို စစ်ဆေးရန် ICC အတည်ပြု

Your Thoughts …