ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ဖေဖေါ်ဝါရီလ အာဏာသိမ်းမှုနှင့် အကျိုးဆက်အဖြစ် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ အပါအဝင် ဆန္ဒပြသူများကို နှိမ်နင်းသောကြောင့် ဖရိုဖရဲဖြစ်နေပြီးသော မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကိုဗစ်-၁၉ တတိယလှိုင်းက တုန်လှုပ်ဖွယ်ဖြစ်ကြောင်း ပြသနေသည်။
ကြာသပတေးနေ့က ဆေးစစ်သူ ၉၄၅၇ ဦးတွင် ပိုးတွေ့သူ ၂၀၇၀ ဦးဖြစ်ကြောင်း စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ထားသည့် ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစား ဝန်ကြီးဌာနကကြေညာသည်။ ထိုအရေအတွက်သည် လွန်ခဲ့သော နှစ် ဒီဇင်ဘာလလယ်နောက်ပိုင်း အမြင့်မားဆုံး တနေ့တာ ကူးစက်မှုဖြစ်ပြီး ပိုးတွေ့မှုနှုန်း ၂၁ ဒသမ ၈၉ ရာခိုင်နှုန်း ရောက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
” ကိုဗစ်-၁၉ ကုသရေးဌာနတွေမှာ ဆေးတပ်ကလူတွေနဲ့ စစ်ဆရာဝန်တွေပဲရှိပြီး မြန်မာကြက်ခြေနီက သူတို့ကို ကူညီနေတယ်” ဟု အသက် ၃၀ အရွယ် အမည်မဖေါ်လိုသော ဆရာဝန်တဦးက Nikkei Asia သို့ပြောသည်။ သူသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဖြုတ်ချသည့် အာဏာလုယူမှု မတိုင်မီကပင် ကိုဗစ်-၁၉ တိုက်ဖျက်ရေးတွင် ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေသူဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်းယူလိုက်ချိန်မှ စတင်ပြီး ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးကို စစ်ဆေးတပ်များက စီမံကွပ်ကဲလိုက်သောကြောင့် ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည့် စေတနာဝန်ထမ်း မရှိသလောက်ဖြစ်သွားသည်။
အာဏာမသိမ်းမီက ပြည်သူများသည် ရပ်ရွာအခြေပြုဆေးခန်းများတွင် ကုသမှုများ ရရှိကြသည်။ မိသားစုဝင်များ သို့မဟုတ် အိမ်နီးချင်းများတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါလက္ခဏာများတွေ့ပါက ထိုသူများကို ကုသရေးဌာနများသို့မဟုတ် သီးခြားခွဲထားသည့် ကွာရန်တင်း ဌာနများသို့ ပို့ကြသည်။ လွန်ခဲ့သောနှစ်က ကိုဗစ်-၁၉ ကုသမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် ထူထောင်ထားသော ဖျားနာကုဆေးခန်းများသည်လည်း ယခုအချိန်တွင် ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် အသင့်အနေအထားတွင် မရှိတော့ပေ။ လွန်ခဲ့သောနှစ်က ရန်ကုန်တွင် ထိုသို့သော ဖျားနာကုဆေးခန်း ၂၉ ခန်းရှိသော်လည်း ယခုအခါ ၅ ခန်းပင် အလုပ်မလုပ်နိုင်တော့ကြောင်းလည်း သိရသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် များပြားလှသော ကျန်းမာရေးလုပ်သားများသည် လူမှုအာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွင်ပါဝင်လာပြီး ဖေဖေါ်ဝါရီက ၃ ရက်နေ့ခန့်က ဆေးရုံပေါင်း ၇၀ မှ သပိတ်မှောက်နေသော ဆရာဝန် ၁၀၀၀ ကျော် ရှိနေသည်။
ကျန်းမာရေးလုပ်သားများသည် ၎င်းတို့တာဝန်များကို စွန့်လွှတ်ပြီး ကုသမှုမပေးသောကြောင့် လူသတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက စွပ်စွဲသည်။ တချိန်တည်းတွင် စစ်ကောင်စီသည် လူမှုအာဏာဖီဆန်ရေးလှှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်သည့် ဆရာဝန်များ ပြင်ပ ဆေးခန်းများတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်းကိုလည်း ပိတ်ပင်ထားသည်။
ဆန္ဒပြပွဲများတွင်ပါဝင်သည့် ကျန်းမာရေးလုပ်သားများကို စစ်ကောင်စီက ရာဇဝတ်ဥပဒေပုဒ်မ ၅၀၅(က) ဖြင့်လည်း တရားစွဲသည်။ ထိုပုဒ်မသည် လူမှုအာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်သူများ၊ အခြားသူများ ပါဝင် တိုက်တိုက်တွန်းသူများကို ရာဇဝတ်သားအဖြစ် သတ်မှတ်သော ဥပဒေဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ် အကြီးအကဲဟောင်း ဒေါက်တာ ထားထားလင်းကို စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးထားပြီး စစ်ကောင်စီ ဆန့်ကျင်သူများနှင့် ပူးပေါင်းသည့်အတွက် နိုင်ငံတော်သစ္စာဖေါက်မှုဖြင့် တရားစွဲဆိုထားကြောင်း စစ်ကောင်စီမီဒီယာက ဇွန်လအစောပိုင်းတွင် ကြေညာသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ကိုဗစ်ဒုတိယလှိုင်းကို ၂၀၂၀ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှ ၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီလအထိတွေ့ကြုံခဲ့ပြီး အောက်တိုဘာလက ကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံးအချိန်တွင် တနေ့တာကူးစက်မှု ၂၀၀၀ ကျော်အထိ ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရသည် ပြည်သူများနှင့် လုပ်ငန်းများမှ အလှူငွေများလက်ခံခြင်းဖြင့် အများပြည်သူဆိုင်ရာ အကူအညီများပေးခြင်းနှင့် စေတနာ့ဝန်ထမ်းများကို ဆေးခန်းများသို့ စေလွှတ်ခြင်းတို့ဖြင့် ရောဂါကူးစက်မှုအရေအတွက်ကို အိမ်နီးချင်းများထက် နည်းအောင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဌာနများ ပိတ်သွားသည်။
ရောဂါကူးစက်မှု တတိယလှိုင်းသည် ဇွန်လအစောပိုင်းတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် ချင်းပြည်နယ်ကဲ့သို့သော အိန္ဒိယ နယ်စပ်ဒေသများမှစတင်သည်။ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်သွားလာခြင်းကြောင့် ရောဂါကူးစက်မှုသစ်များနှင့် ဗီဇပြောင်းပိုးသစ်များ ကူးစက်မှုများဖြစ်လာသည်။ ယခုနောက်ဆုံးဖြစ်ပွားသည့် ကူးစက်မှုသည် ရန်ကုန်အနီး ပဲခူးအပါအဝင် နိုင်ငံအတွင်း ဒေသအများအပြားသို့ ကူးစက်ပြီးဖြစ်နေကြောင်းလည်း တရားဝင်ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းများအရ သိရသည်။
အရပ်သားကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းမလုံလောက်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသောကြောင့် စစ်ကောင်စီသည် ၎င်းတို့ပိုင် ရင်းမြစ်များကို သုံးနေရသည်။ Nikkei နှင့်တွေ့ဆုံခဲ့သည့် စစ်ဆရာဝန်တဦး၏ အဆိုအရ စစ်တပ်သည် လူနာများကို ကုသမှုပေးရန် စစ်ဆရာဝန်များနှင့် သူနာပြုများအပါအဝင် စစ်တပ်ဆေးဝန်ထမ်းများကို ရန်ကုန်စစ်ဆေးရုံများသို စေလွှတ်နေသည်။ စစ်ကောင်စီသည် ကိုဗစ်စင်တာသစ်များ ထူထောင်ရန်လည်း ပြင်ဆင်နေသည်။
သို့သော် စစ်ကောင်စီ၏ ရောဂါတားဆီးရေး အစီအမံများသည် စစ်တပ်အတွင်းတွင်ပင် အားနည်းနေသည်။ စစ်တပ်သည် ကူးစက်မှုရှောင်ရှားရန် မည်သည့်အကြံဉာဏ်မျှ မပေးကြောင်း စစ်သားတယောက်၏ အသက် ၂၃ နှစ်အရွယ် သမီးကပြောသည်။ “အပြင်သွားရင် နှာခေါင်းစည်းတပ်လို့ပဲ ပြောတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အသက် ၁၈ နဲ့အထက်ကို စာရင်းကောက်နေပေမယ့် အဲဒီအစီအစဉ် ဘယ်တော့စမယ်ဆိုတာ မပြောဘူး” ဟု သူပြောသည်။
သာမန်ပြည်သူများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးရန် လုပ်ငန်းများလည်း တိုးတက်မှု မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များကို မေလ ၁၃ ရက်နေ့နောက်ပ်ိုင်း ထပ်မံဖြည့်စွက်ခြင်း မရှိပေ။ ထိုစဉ်က စာရင်းအရ လူဦးရေ၏ ၃.၃ ရာခိုင်နှုန်းသာ အနည်းဆုံး ကာကွယ်ဆေး တကြိမ်ထိုးပြီးသေးသည်။
ထိုသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ဖရိုဖရဲအခြေအနေကြောင့်သာမက ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ပြဿနာများကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အစိုးရသည် အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှ ကာကွယ်ဆေး သန်း ၃၀ ဝယ်ရန် သဘောတူထားသော်လည်း အိန္ဒိယသည် မတ်လနောက်ပိုင်း ၎င်းတို့ နိုင်ငံအတွင်း ကူးစက်မှု လွန်စွာမြင့်မားနေသောကြောင့် ထိုအစီအစဉ်ကို ဆိုင်းငံ့ထားရသည်။
” အိန္ဒိယကိုယ်တိုင်လည်း လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ အပြင်းအထန်ကြိုးစားနေတာ” ဟု ကျန်းမာရေးအရာရှိ ဒေါက်တာဒေါ်ခင်ခင်ကြီးပြောသည်။ ဖေဖေါ်ဝါရီလအထိ တင်သွင်းခဲ့သောကာကွယ်ဆေး ၃ သန်းကို ထိရောက်စွာ သုံးခဲ့ကြောင်း သို့သော် လက်ရှိနိုင်ငံတွင် ကာကွယ်ဆေးအဆင်သင့်မရှိတော့ကြောင်း ပြောသည်။
အာဏာလုယူမှုနောက်ပိုင်း လူသားချင်းစာနာမှု အကျပ်အတည်းနှင့် စီးပွားရေးအခက်အခဲများ ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဖြစ်သော ပြည်သူများအတွက် တတိယလှိုင်းသည် နောက်ထပ် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်စေသည်။ ထိုဗိုင်းရပ်စ်ကို မကြာမီ ထိန်းချုပ်နိုင်မည့် အလားအလာလည်း မရှိပေ။
ကိုးကား။ ။ Nikkei Asia မှ Myanmar faces COVID surge amid lack of medics and jabs
You may also like these stories:
စစ်ဘေးရော ကိုဗစ်ဘေးပါ ကလေးမြို့ ကပ်ဆိုက်
ကိုဗစ်ကူးစက်မှု မြင့်တက်နေလို့ ပြည်သူတွေအတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စိုးရိမ်နေ
ကိုဗစ် တတိယလှိုင်းက ကပ်ဆိုးကို သယ်ဆောင်လာသည်
