အဖွဲ့ဝင် ၂၁ ဦးပါ APEC အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်များသည် ကုန်သွယ်ရေးကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် အခြားစီးပွားရေးစိန်ခေါ်မှုများကို ပိုမို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ရေး ဘန်ကောက်မြို့တွင် စနေနေ့က ကတိပြုခဲ့ပြီး တပတ်အတွင်း ဒေသတွင်း ထိပ်သီးအစည်းအဝေး သုံးခု၏ နောက်ဆုံးအစည်းအဝေးက ပထဝီနိုင်ငံရေး အကွဲအပြဲများဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများကို ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး ဆွေးနွေးပွဲများသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲအပြင် ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားနှင့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်များကြောင့် မကြာခဏ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ခဲ့သည်။
တရုတ်၊ ဂျပန်နှင့် အမေရိကန်တို့ ပါဝင်သော အရှေ့တောင်အာရှ ASEAN ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲကို ကမ္ဘောဒီးယားတွင် ကျင်းပခဲ့ပြီး G20 အဓိက စီးပွားရေးအုပ်စု ၂၀ သည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဘာလီကျွန်းတွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။
အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး (APEC) အစည်းအဝေးဖွင့်ပွဲသည် အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်နေသော ဒုတိယသမ္မတ Kamala Harris က မြောက်ကိုရီယား၏ အမေရိကသို့ပင် ရောက်ရှိနိုင်စွမ်းသော တိုက်ချင်းပစ်ဒုံး စမ်းသပ်ပစ်ခတ်ခဲ့မှုအပေါ် ရှုတ်ချရန် မဟာမိတ်များနှင့် အရေးပေါ် စုဝေး တောင်းဆိုချိန်၌ ပြတ်တောက်သွားခဲ့သည်။
စနေနေ့တွင် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်နှင့် APEC ဥက္ကဋ္ဌ ပရာယွတ်ချန်အိုချာသည် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ပြန်လည်အာရုံစိုက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး အာရှ-ပစိဖိတ် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှုနယ်မြေ (FTAAP) အတွက် နှစ်ရှည်လုပ်ငန်းအစီအစဉ်ကို သဘောတူခြင်းဖြင့် APEC သည် “သိသိသာသာ တိုးတက်” ခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။
APEC ခေါင်းဆောင်များ၏ ကြေငြာချက်တွင် အဖွဲ့သည် စည်းမျဉ်းအခြေခံသော နိုင်ငံစုံကုန်သွယ်မှုစနစ်အား ခိုင်မာစေရန်နှင့် ပိုမိုခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ပြီး ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၊ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကဲ့သို့သော စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် ပိုမိုပြင်းထန်သော ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကိုလည်း လိုအပ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုထားသည်။
“ဒီနှစ်မှာတော့ ယူကရိန်းစစ်ပွဲဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ဆိုးရွားစွာ သက်ရောက်မှုရှိနေတာကိုလည်း မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်” ဟု အဖွဲ့ဝင်အများစုက စစ်ပွဲကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချကြောင်း ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
အင်ဒိုနီးရှားတွင် ကျင်းပသော G20 အစည်းအဝေးတွင် အဖွဲ့ဝင်အများစုက ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ပဋိပက္ခကို မတူကွဲပြားစွာ မြင်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုထားသည့် ကြေညာချက်အပေါ် အဖွဲ့ဝင်များက တညီတညွတ်တည်း ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။
APEC ခေါင်းဆောင်များသည် ရုရှား၏ ရန်လိုမှုကို ရှုတ်ချပြီး ယူကရိန်းမှ ခြွင်းချက်မရှိ အပြီးအပြတ် ဆုတ်ခွာရန် တောင်းဆိုသည့် ကုလသမဂ္ဂ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ကိုးကားကာ G20 ကြေငြာချက်ကို ပဲ့တင်ထပ်ထားသော်လည်း သဘောထား အမျိုးမျိုးကွဲပြားကြောင်းလည်း မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ကြသည်။
ရုရှားသည် G20 နှင့် APEC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်သော်လည်း သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခြင်းမရှိပေ။ ပထမ လက်ထောက်ဝန်ကြီးချုပ် Andrei Belousov သည် APEC တွင် သူ့ကို ကိုယ်စားပြုသည်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့တွင် လာမည့် APEC ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမှာဖြစ်၍ ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ်က ဥက္ကဋ္ဌနေရာကို ဒုတိယသမ္မတ Harris ထံ လွှဲပြောင်း ပေးအပ်ခဲ့သည်။
APEC ဖိုရမ်မဖွင့်မီ တနာရီအလို မြောက်ကိုရီးယား၏ ဒုံးကျည်စမ်းသပ်မှုသည် Harris အား သြစတြေးလျ၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ကနေဒါနှင့် နယူးဇီလန်တို့မှ ခေါင်းဆောင်များနှင့် အရေးပေါ်အစည်းအဝေး ခေါ်ယူရန် လှုံ့ဆော်ခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်သည် တနင်္လာနေ့က ဘာလီတွင် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် ဘေဂျင်းသည် မြောက်ကိုးရီးယားအား နျူကလီယားစမ်းသပ်မှုကို ပြန်လည်စတင်ခြင်းကို ဆွေးနွေးရန် တာဝန်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံက ပြုံယမ်းကို နားချနိုင်ခြင်း ရှိ မရှိ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပေ။
Harris သည် စနေနေ့က ရှီနှင့် ခဏတာတွေ့ဆုံခဲ့ပြီး အိမ်ဖြူတော်အရာရှိတဦးက “၂ နိုင်ငံအကြား ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေကို တာဝန်ယူ စီမံခန့်ခွဲဖို့ ပွင့်လင်းတဲ့ ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတွေ ထိန်းသိမ်းထားရန် အရေးကြီးကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်” ဟု ဆိုသည်။
မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း စူပါပါဝါနိုင်ငံများကြား ဆက်ဆံရေးသည် စည်းကြပ်ခွန်များ၊ ထိုင်ဝမ်၊ ဉာဏပစ္စည်းပိုင်ဆိုင်မှု၊ ဟောင်ကောင်၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ဆုတ်ယုတ်မှုနှင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်ဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများကဲ့သို့သော ကိစ္စရပ်များအတွက် တင်းမာလာခဲ့သည်။
ရှီသည် G20 နှင့် APEC ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများကို တက်ရောက်ခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံအစည်းအဝေးများဖြင့်လည်း အလုပ်များနေခြင်းက တရုတ်၏ COVID-19 အထီးကျန်မှုအပြီး ကမ္ဘာ့သံခင်းတမန်ခင်း၏ အဓိကအဆင့်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာသည့် အမှတ်အသားဖြစ်သည်။
ဘေဂျင်းနှင့် ဝါရှင်တန်ကြား ပြိုင်ဆိုင်မှုများအတွက် အဓိကအာရုံစိုက်သည့် ဒေသတခုတွင် “စစ်အေးတိုက်ပွဲ တင်းမာမှု”များအပေါ် သတိပေးပြီး ရှီက အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသသည် “မည်သူတဦးတစ်ယောက်၏ နောက်ဖေးမဟုတ်”ကြောင်းနှင့် ပါဝါ ပြိုင်ဆိုင်မှုနယ်ပယ် ဖြစ်လာရန် မသင့်ကြောင်း ကြာသပတေးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
စီးပွားရေး ပေါင်းစည်းမှုကို မြှင့်တင်ရန် တည်ထောင်ထားပြီး APEC အဖွဲ့ဝင်များသည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ ၃၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပြည်တွင်း အသားတင်ထုတ်ကုန်၏ ၆၂ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကုန်သွယ်မှု ၄၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။
လှုံ့ဆော်သူများသည် စားနပ်ရိက္ခာမလုံခြုံမှု၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကဲ့သို့သော ပြဿနာများကို ခေါင်းဆောင်များက ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် စိတ်အားထက်သန်ကြသည်။
ယင်းသို့ အခြေခံလူတန်းစားများ၏ တောင်းဆိုချက်များဖြင့် သတိပေးချက် ထွက်ပေါ်လာသော သောကြာနေ့တွင် ဘန်ကောက်မြို့လယ်မှ ၁၀ ကီလိုမီတာ (၆ မိုင်) အကွာ၌ ထိုင်း ဒီမိုကရေစီလိုလားသော ဆန္ဒပြသူများနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ ထိပ်တိုက်တိုးခဲ့ကြပြီး ရာဘာကျည်ဆန်များဖြင့် ပစ်ခတ်မှုများလည်း ရှိခဲ့သည်။
ကိုးကား။ ။ Reuters သတင်း APEC pledges to boost trade as geopolitical rifts hijack regional summits
You may also like these stories:
ယူကရိန်းတွင် အထိနာပြီးနောက် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲများကို ပူတင် မတက်တော့
အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဆက်နေမယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြော
နိုင်ငံတကာဖိအား လျော့ကျဖို့ အကျဉ်းသားများ လွှတ်ခြင်းဟု ဝေဖန်မှုများရှိနေ
အာဆီယံ ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့် မြန်မာစစ်တပ်