တရုတ်နိုင်ငံသည် ယခုနှစ်အတွင်း အကြီးမားဆုံး သံတမန်ရေးရာ အခမ်းအနား တခုဖြစ်သည့် ပိုးလမ်းမသစ် (New Silk Road) စီမံကိန်း ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို မေ ၁၄ နှင့် ၁၅ ရက်များ၌ ကျင်းပရန် အတွက် သမ္မတများ၊ ဝန်ကြီးချုပ်များကို ဖိတ်ခေါ်မည် ဖြစ်ကာ အာရှခေါင်းဆောင် အများစု တက်ရောက်နိုင်ရန် စီစဉ်ထားသည်။
မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မလေးရှား၊ ဗီယက်နမ်နှင့် အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံတို့သည် ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်များကို ထိုထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲသို့ စေလွှတ်ကြမည် ဖြစ်သည်ဟု ဘေကျင်း၏ အင်္ဂါနေ့တွင် ထုတ်ပြန်သော ကြေညာချက်အရ သိရသည်။ ထိုစာရင်းတွင် ပါဝင်ခြင်း မရှိသော နိုင်ငံများအနက် ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်နေသည်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ ဖြစ်နေသည်။
ဖိတ်ကြားစာများကို ဖေဖော်ဝါရီလက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံကို ဖိတ်ကြားခဲ့သော်လည်း ဝန်ကြီးချုပ် ပရာရွတ် ချန်အိုချာက မတက်ရောက်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည် ဟု ယုံကြည်ကြသော်လည်း အတည်ပြုနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
ထို ပိုးလမ်းမ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို တရုတ်နိုင်ငံ၏ “ပတ်ကြောင်းတကြောင်း လမ်းတလမ်း (One Belt, One Road – OBOR)” အစီအစဉ် အရ မေလ ၁၄ ရက်နေ့နှင့် ၁၅ ရက်နေ့တွင် ဘေကျင်း၌ ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကြေညာချက်တွင် နိုင်ငံပေါင်း ၂၈ နိုင်ငံပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့၏ သမ္မတများ၊ ဝန်ကြီးချုပ်များ၊ အဆင့်မြင့်ဝန်ကြီးများက ကိုယ်စားပြု တက်ရောက်ကြမည် ဖြစ်သည်။
တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ရီ က တက်ရောက်မည့် သူများကို ကိုယ်တိုင် ကြေညာသည်။ အာဂျင်တီးနား၊ ဘယ်လာရုစ်၊ ချီလီ၊ ချက် သမ္မတနိုင်ငံ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ကာဇက်စတန်၊ ကင်ညာ၊ လာအို၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ရုရှား၊ ဆွစ်ဇာလန်၊ တူရကီ၊ ဥဇဘက်ကစ္စတန် နှင့် ဗီယက်နမ်တို့မှ သမ္မတများ တက်ရောက်မည် ဟု သူက ပြောသည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်မည် ဖြစ်သည်။
ဝန်ကြီးချုပ်များ စေလွှတ်ရန် သဘောတူသော နိုင်ငံများတွင် ကမ္ဘောဒီးယား၊ အီသီယိုးပီးယား၊ ဖီဂျီ၊ ဂရိ၊ ဟန်ဂေရီ၊ အီတလီ၊ မလေးရှား၊ မွန်ဂိုလီးယား၊ ပါကစ္စတန်၊ ပိုလန်၊ ဆာဗီးယား၊ စပိန်နှင့် သီရိလင်္ကာတို့ ပါဝင်သည်။
ဂျီ ၇ အဖွဲ့ဝင် တနိုင်ငံသာ စာရင်းတွင် ပါဝင်ပြီး အီတလီကို ဝန်ကြီးချုပ်က ကိုယ်စားပြုသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဖိတ်ကြားချက်ကို အကြောင်း မပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ ဝန်ကြီးချုပ်အဆင့်အောက် အဆင့်နိမ့် ခေါင်းဆောင်များသာ ကိုယ်စားပြု တက်ရောက်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။
သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် သည် OBOR အစီအစဉ်နှင့် အာရှ၊ အာဖရိက၊ ဥရောပ တို့ကို ချိတ်ဆက်သော ပိုးလမ်းမသစ် တည်ဆောက်ရန် စီမံကိန်းကို ဦးဆောင်သည်။ ထိုစီမံကိန်း တွင် ရထားလမ်းများ၊ ဆိပ်ကမ်းများ၊ ဓာတ်အားလိုင်းများစသည့် အခြေခံ အဆောက်အအုံ စီမံကိန်များတွင် ဒေါ်လာ သန်း ထောင်ပေါင်းများစွာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသွားမည် ဖြစ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံက ပိုးလမ်းမသစ် စီမံကိန်း အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ထောင်ပေါင်း ၄၀ မြှုပ်နှံရန် ဆုံးဖြတ်ထားပြီး ထိုစီမံကိန်းသည် ဒေါ်လာ သန်း ထောင်ပေါင်း ၅၀ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသည့် အာရှ အခြေခံအဆောက်အအုံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဘဏ် (Asian Infrastructure Investment Bank) ထူထောင်ရခြင်း၏ နောက်ကွယ်မှ တွန်းအားလည်း ဖြစ်သည်။
တရုန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဝမ်၏ စာရင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ မှီခိုအားထားရဆုံး မဟာမိတ်များ ဖြစ်သည့် ရုရှားသမ္မတ ပူတင်၊ ပါကစ္စတန် ဝန်ကြီးချုပ် နာဝဇ် ရှာရစ်ဖ် နှင့် ကမ္ဘောဒီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်တို့ ပါဝင်သည်။
မြန်မာမှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ကဇက်စတန် သမ္မတ နာဆူလ်တန် နာဇာဘေယက်၊ မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ် နာဂျစ်ရာဇတ်နှင့် အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတ ဂျိုကို ဝီဒိုဒို တို့လည်း လာရောက်မည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့သည် ယျေဘုယျ အားဖြင့် တရုတ်၏ တွဲဖက်ကောင်း နိုင်ငံများ ဖြစ်ကြသည်။
ထို့ကြောင့်ပင် ယခုစာရင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ မပါဝင်ရခြင်းမှာ ပိုမိုထူးဆန်းနေသည်။
“One Belt, One Road အစီအစဉ်ဟာ လက်ရှိ အချိန်အထိ တရုတ်နိုင်ငံက ကမ္ဘာ့ အတွက် အရေးအကြီးဆုံး အများအကျိုး ဆောင်မှုပါ။ တရုတ်က စတင် အဆိုပြုပေမယ့် နိုင်ငံအားလုံး အကျိုးခံစားရမှာပါ” ဟု တရုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဝမ်က ပြောသည်။
“ဒီ OBOR အစီအစဉ်ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ သမိုင်းမျိုးစေ့ဟာ ပိုးလမ်းမဟောင်းကနေ ဆင်းသက်လာတာပါ။ ဒါကြောင့် ယူရေးရှား ဒေသကို အဓိက ထားတယ်” ဟု ပြောရင်း နိုင်ငံပေါင်း ၁၁၀ မှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်မည် ဟု ဝမ် ဆက်ပြောသည်။
ပိုးလမ်းမသစ် သည် နိုင်ငံရေး ကိစ္စရပ်များနှင့် မပတ်သက် ဟု တရုတ်နိုင်ငံက ပြောသော်လည်း တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေး စင်္ကြန် ဟု ခေါ်ကြသော ပါကစ္စတန် နိုင်ငံအပိုင်းတွင် အငြင်းပွားနေသော ကက်ရှ်မီးယားဒေသကို ဖြတ်သန်း သွားသဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဆန့်ကျင်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။
နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဝမ် က ထိုကဲ့သို့သော စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်မှုများကို ပယ်ချပြီး ပါကစ္စတန် စီမံကိန်းသည် ထို အငြင်းပွားမှုနှင့် တိုက်ရိုက် ဆက်စပ်မှု မရှိကြောင်းနှင့် ပိုလမ်းမသစ်တွင် ပါဝင်ရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံအား ကြိုဆိုကြောင်း ပြောသည်။
“အိန္ဒိယ မိတ်ဆွေတွေက ပြောပါတယ်၊ ဒီ OBOR အစီအစဉ်ဟာ အင်မတန်ကောင်းတဲ့ အကြံအစည် ဖြစ်ပါတယ် လို့ ဆိုပါတယ်” ဟုလည်း ဝမ် က ဆက်ပြောသည်။
သို့သော် အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီမှာ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်မည့် ခေါင်းဆောင်များ စာရင်းတွင် မပါဝင်ပေ။
တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေး တင်းမာနေသော ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား သို့မဟုတ် မြောက်ကိုရီးယား စသည့် နိုင်ငံများနှင့် ပတ်သက်၍ ဝမ်က ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ တရုတ်နှင့် နီးကပ်သော ကုန်သွယ်ရေး ရှိသည့် အမေရိကန်၏ ခိုင်မာသော မဟာမိတ် ဩစတြေလျကိုလည်း ဖော်ပြခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
စာရင်းတွင် ပါသည့် တခုတည်းသော ဂျီ ၇ စက်မှုထိပ်သီး နိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်မှာ အီတလီ ဝန်ကြီးချုပ် ပေါ်လို ဂျန်တီလိုနီ ဖြစ်သည်။
စီမံကိန်း အပေါ် အယုံအကြည်ရှိမှု တိုးတက်စေရန်နှင့် တရုတ် ဗဟိုပြုမှု လျှော့ချရန် အတွက် တရုတ်နိုင်ငံသည် အနည်းဆုံး ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ထရီဇာမေ အပါအဝင် အနောက်တိုင်း ခေါင်းဆောင်အချို့ကို လည်းတက်ရောက် စေရန် မျှော်လင့်ခဲ့သည် ဟု ဘေကျင်းမှ သံတမန် သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောသည်။
ဗြိတိန် ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီး ဖိလစ်ဟားမွန် က ဝန်ကြီးချုပ် ကိုယ်စား ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်မည် ဖြစ်ပြီး ဂျာမဏီနှင့် ပြင်သစ်တို့မှာ ရွေးကောက်ပွဲများနှင့် တိုက်ဆိုင်နေသောကြောင့် အဆင့်မြင့် ကိုယ်စားလှယ်များသာ တက်ရောက်ကြမည် ဟု ဝမ်က ပြောသည်။
ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဒူတာတေ သည် စပိန်၊ ဂရိ၊ ဟန်ဂေရီ၊ ဆာဘ်၊ ပိုလန်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ဆွစ်နှင့် ချက် သမ္မတများနှင့် အတူ တက်ရောက်မည့် ခေါင်းဆောင်များတွင် ပါဝင်ကြောင်းလည်း ဝမ်က ပြောသည်။
အနောက်တိုင်းမှ အဓိက ခေါင်းဆောင် တဦးမှ တက်ရောက်ခြင်း မရှိသောကြောင့် စိတ်ပျက်မိပါသလား ဟု သတင်းထောက်တဦးက မေးသော အခါ “ဒါဟာ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူညီမှု ဖြစ်ပြီး ကျနော်တို့က နိုင်ငံရေးတွေ မပါစေချင်ပါဘူး” ဟု ဝမ်က ပြောသည်။
“ဒါဟာ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ညီလာခံတခု၊ နိုင်ငံတိုင်းက အာရုံစိုက်၊ ထောက်ခံ၊ ပါဝင်ဖို့ မျှော်လင့်နေတဲ့ နေရာတခုသာ ဖြစ်တယ်” ဟု သူက ဆက်ပြောသည်။
အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံ မြို့တော်များမှ လက်ခံသည့် ကမ္ဘာ့ပရိတ်သတ် ကင်းမဲ့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော မေးခွန်းများကို တရုတ်က အထူးသတိထား ဖြေကြားသည်။
ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် ပြီးဆုံးခြင်း နှစ် ၇၀ ပြည့် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကြီး တခုကို တက်ရောက်ရန် ဖိတ်ကြားခြင်းကို အနောက်နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင် အများစုက ငြင်းပယ်ခဲ့ကြ သဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်က တိုးတိုးတိတ်တိတ် စိတ်ပျက်ခဲ့ရသည်။
ပိုးလမ်းမသစ်ကို တရုတ်နိုင်ငံက ၎င်း၏ စီပွားရေး တိုးတက်မှုဆုလဒ်ကို ခွဲဝေရန်နှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံ လိုအပ်ချက်ကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ရန် အားထုတ်မှု သက်သက် အဖြစ်သာ ပုံဖော်သော်လည်း အနောက်နိုင်ငံ အများအပြားက အသေးစိတ် အချက်အလက်နှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိခြင်းတို့ အတွက် စိုးရိမ်မကင်း ကြဘဲ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များကို သံသယ ရှိကြသည်။
သမ္မတ ပူတင် နှင့် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ လူ့အခွင့်အရေး မှတ်တမ်းရှိသော နိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဗဟိုအာရှ နိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ခြင်းကြောင့် အနောက်နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်များ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ တက်ရန် စိတ်မပါခြင်း ဖြစ်သည် ဟု သံတမန် သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောကြသည်။
အမေရိကကို ရှေ့တန်းတင်ရန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်က ကတိပြုပြီးနောက် အမေရိကန်၏ ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍမှာ မရေမရာ ဖြစ်နေချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာရန် အခွင့်အလမ်း ပိုမို မြင်တွေ့လာရပြီး ၎င်း၏ ပိုးလမ်းမသစ် စီမံကိန်းကို လက်ခံသော ပရိသတ်များ ရလာသည်။
ချီလီ နှင့် အာဂျင်တီးနား ကဲ့သို့သော စီမံကိန်းနှင့် လတ်တလော ဆက်စပ်မှု မရှိသော နိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များလည်း ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲသို့ တက်ရောက်ကြမည် ဖြစ်သည်။
“ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့် အာဏာ ရသွားတော့ နိုင်ငံတိုင်းက တရုတ်ရဲ့ မိတ်ဆွေ ဖြစ်ချင်လာကြတယ်” ဟု ဘေကျင်းမှ ဝါရင့် အာရှသံတမန် တဦးက ပြောသည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် ခမ်းနားသော အခမ်းအနား တခုဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည် ဟု အဆင့်မြင့် အင်ဒိုနီးရှား အရာရှိ တဦးက ပြောသည်။
“တရုတ်နိုင်ငံက ကမ္ဘာ့ခေါင်ဆောင်မှုရဖို့ အပြင်းအထန် ကြီုးစားနေတာ။ ဒီတော့ OBOR ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို အကြီးအကျယ် ကျင်းပမယ် ထင်တယ်” ဟု ထို အရာရှိက ပြောသည်။ ။
(Bangkok Post တွင် ဖော်ပြထားသည့် China’s biggest Silk Road summit plans omit Thai leaders ကို ဘာသာပြန်သည်။)
