လွန်ခဲ့သည့် နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် သတင်းထောက် ၂ ဦးတို့သည် ၎င်းတို့တခါဖူးမျှ မတွေ့ဘူးသော ရဲအရာရှိ ၂ ဦးနှင့် ညစာစားရန် ရန်ကုန်မြို့စွန်သို့ ထွက်လာကြသည်။ ထိုနောက် ၎င်းတို့ကို စာရွက်စာတမ်းအလိပ်တခု ပေးပြီး ထို စာရွက်များကို ၎င်းတို့ အိမ်ပြန်ရောက်လျှင် ကြည့်နိုင်သည်ဟု ထိုရဲများက ပြောသည်။
ထိုနောက် မကြာမီပင် ကိုဝလုံး နှင့် ကိုကျော်စိုးဦးတို့ထံ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၇ ဦး၊ ၈ ဦးခန့် ချဉ်းကပ်လာပြီး လက်ထိပ်ခတ်ကာ မည်သူနှင့်မျှ တွေ့ခွင့်မပေးဘဲ သီတင်း ၂ ပတ်ကြာ ချုပ်နှောင်ထားလိုက်သည်။
ထိုအချိန်မှ စတင်ပြီး ၎င်းတို့ကို တရားရုံးသို့သာ ခေါ်ထုတ်ပြီး မိသားစုများ၊ ဥပဒေ အတိုင်ပင်ခံများနှင့် ခဏတာမျှသာ တွေ့ခွင့်ပေးပြီးနောက် အင်းစိန်ထောင်သို့ ပြန်လည် ခေါ်ဆောင်သွားသည်။ ၎င်းတို့ကို ထောင်ဒဏ် ၁၄ နှစ် အထိ ကျခံရနိုင်သည့် နိုင်ငံတော် အစိုးရ လျှို့ဝှက်ချက် အက် ဥပဒေနှင့် တရားစွဲသည်။
စစ်ဆင်ရေးများကြောင့် ဒုက္ခသည် သိန်းနှင့်ချီ ထွက်ပြေးရသည့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း မောင်တောတွင် အစုလိုက် အပြုံလိုက် မြှုပ်နှံထားသော နေရာတခု မကြာသေးမီက ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းကြောင့် Reuters သတင်းဌာနကို ရွေးချယ် ဖိအားပေးခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။
ထို သတင်းထောက် နှစ်ဦးတို့သည် တပ်မတော်က နယ်မြေရှင်းလင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် ရဲအရာရှိများ ထံမှ စာရွက်စာတမ်းကို လိမ်လည် ရယူသည်ဟု နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများက ဖော်ပြကြသည်။
သို့သော် သတင်းထောက် ၂ ဦးတို့သည် ထောင်ချောက်ဆင် ဖမ်းဆီးခံရကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်သူ ဦးဝင်းထိန်က မြင်သလို အတော်များများကလည်း ယူဆနေသည်။ ထို ရဲအရာရှိ ၂ ဦးကိုလည်း ဖမ်းဆီးသည်ဟု နိုင်ငံပိုင် မီဒီယာက ဆိုသော်လည်း နောက်ဆက်တွဲ ရှင်းလင်းချက် တခုမျှ မသိရပေ။
ယခုကဲ့သို့ ဖမ်းဆီးခြင်းသည် ယခင်ဆယ်စုနှစ် များစွာကြာခဲ့သော စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကာလက မီဒီယာများ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည့် ခြိမ်းခြောက်မှု၊ နှစ်ရှည်ထောင်ကျခံရမှုများ ပြန်လည် ပေါ်ပေါက်လာခြင်းများလားဟု စိုးရိမ်စရာဖြစ်သည်။
ဒီမိုကရေစီ တပိုင်းစနစ်သို့ အသွင်ကူးပြောင်းနေသော်လည်း နိုင်ငံတကာ သတင်းဌာနကြီးတခုမှ သတင်းထောက်များသည်ပင် အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ကို ယခုဖမ်းဆီးမှုက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြသနေပြီး ထိုဖမ်းဆီးမှု၏ ကျောချမ်းဖွယ်ရာ နောက်ဆက်တွဲ သက်ရောက်မှုကို လျှော့တွက် မရနိုင်ပေ။
ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှ စစ်ဘက်၏ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို Reuters သတင်းဌာနကဲ့သို့ လွတ်လပ်သော သတင်းဌာနများက အနံ့ခံ စုံစမ်း နေသည်မှာ လျှို့ဝှက်ချက် မဟုတ်ပေ။ မိမိတို့ ဧရာဝတီ သတင်းဌာနလည်း အပါအဝင် ဖြစ်သည်။ တရားဥပဒေမဲ့ လုပ်ရပ်များကို ဖွင့်ချဖော်ထုတ်ခြင်းမှာ စတုတ္တမဏ္ဍိုင်၏ တာဝန်ဖြစ်သည်ကို အာဏာပိုင်များနှင့် နိုင်ငံသားများ အားလုံးက နားလည်သဘောပေါက်သင့်သည်။
အထက်ပါ Reuters သတင်းထောက် ၂ ဦး ဖမ်းဆီးခံရပြီး ရက်အတန်ကြာတွင် မောင်တောမြို့နယ်မှ အင်းဒင်ကျေးရွာအနီး အလောင်းများ အစုလိုက် အပြုံလိုက် မြှုပ်နှံထားသည်ကို တွေ့ရှိရာ အင်းဒင်ကျေးရွာမှ လူ ၅ ဦး အဖမ်းခံရသည်။ ထိုသူများသည် Reuters သတင်းဌာနသို့ သတင်းပေးခဲ့သူများ ဖြစ်မည်ဟု အမည်မဖော်လိုသော သတင်းရင်းမြစ်များက သံသယရှိခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် နယူးယောက်တိုင်းမ်က ထိုသတင်းကို အတည်ပြုခဲ့သည်။
အင်းဒင်ကျေးရွာ ရွာသားများ အဖမ်းခံရခြင်းနှင့် ၎င်းတို့ သတင်းထောက် ၂ ဦးဖမ်းဆီးခံရခြင်း တို့ကို Reuters သတင်းဌာန က ဆက်စပ်ပြောကြားခြင်း မရှိပေ။
အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ် မြှုပ်နှံမှုတွင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ ဝင်များ ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်း ရှိ/မရှိ သိရန် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး သတ်ဖြတ်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူများနှင့် တာဝန်ရှိသူများကို အရေးယူမည်ဟု တပ်မတော်က ကြေညာသည်။ ထို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများကို စစ်ဘက်စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး လုပ်ငန်း အတွေ့အကြုံရှိသော ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အေးဝင်းက ဦးဆောင်သည်။
ထိုသို့ တရားဝင် စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့် အခြားပတ်သက်သူများ၏ တရားလက်မဲ့ သတ်ဖြတ်မှုကို ဝန်ခံခြင်းကို ပြည်တွင်းပြည်ပက ကြိုဆိုကြသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့်အတူ မကြာသေးမီက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း ကောင်းမွန်သော ခြေလှမ်းတရပ်အနေဖြင့် ကြိုဆိုကြောင်း ပြောသည်။
ရန်ကုန်တွင် ကျင်းပသည့် သတင်းမီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့် ဆွေးနွေးပွဲတခုတွင် သံအမတ်ကြီး စကော့ မာရှယ်ကလည်း “ဒီလူ ၁၀ ဦးကို သတ်ဖြတ်ရာမှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ပါဝင်တယ် လို့ တပ်မတော်က ဝန်ခံတာဟာ အရေးပါတဲ့ ခြေလှမ်း ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။ “ပိုမို ပွင့်လင်းမြင်သာလာပြီး တာဝန်ရှိသူတွေကို အရေးယူမယ် လို့လည်း ကျနော်တို့မျှော်လင့်နေတယ်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းရဲ့ အလိုကျ လုပ်တာ မဟုတ်ဘဲ မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီရဲ့ ကျန်းမာရေး အတွက် ဒီလို လုပ်သင့်တယ် ဆိုတာကို ကျနော်က အလေးထား ပြောလိုတယ်” ဟုလည်း ဆိုသည်။
ယင်းအမှု စုံစမ်းစစ်ဆေးမည်ဟု မြန်မာ့တပ်မတော်က ကြေညာအပြီး များမကြာမီ ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့က ကချင်စစ်ဘေးရှောင် ဒုက္ခသည် အမျိုးသား ၃ ဦးကို သတ်ဖြတ်သည့် အမှုဖြင့် တပ်မတော်သား ၆ ဦးကို တပ်မတော်မှ ရာသက်ပန် ထုတ်လိုက်ပြီး အလုပ်ကြမ်းနှင့် ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ်စီ စစ်ခုံရုံးက အမိန့်ချမှတ်လိုက်သည်။
စစ်အုပ်ချုပ်ရေး လက်ထက်တလျှောက်လုံး စစ်ဘက်အာဏာပိုင်များ၏ တရားဝင် သဘောထားမှာ ပုန်ကန်မှုအား နှိမ်နှင်းရာတွင် မည်သည့် သေဆုံးမှု မဆို ပုန်ကုန်မှုနှင့် ပတ်သက်သည် ဟူသော အယူအဆ ဖြစ်သည်။ တိုက်ခိုက်မှုတွင် မပါဝင်သော အရပ်သားများကို အကျဉ်းရုံး သတ်ဖြတ်မှုများအပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို ဘူးခံငြင်းပြီး ဖုံးကွယ်ထားခဲ့ကြသည်။
တပ်မတော် ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်များသည် ယခုအခါ တရားလက်လွတ် လုပ်ဆောင်ခဲ့မှုများအား လူသိရှင်ကြား ဝန်ခံပြီး စစ်ခုံရုံးဖွဲ့ကာ အပြစ်ကျူးလွန်သူများအား ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်နေခြင်းများသည် အနည်းဆုံး ပြုပြင်ပြောင်းလဲလိုသော စိတ်ထားကို ပြသခြင်းဟု ယူသော်ရမည်ဖြစ်သည်။
သို့သော် ရခိုင်သာမက ကချင်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်များရှိ ပဋိပက္ခများအား သွားရောက် သတင်းယူ ရေးသားနေကြသော သတင်းမီဒီယာသမားများအဖို့ ထောင်ဒဏ်ချမှတ်နိုင်သော မတရားသင်း ဥပဒေနှင့် အခြား ဖိနှိပ်သော ဥပဒေများဖြင့် စွဲဆိုခံရမည်ကို စိုးရိမ်နေရသေးသည်။
အာဏာပိုင်များအား မေးခွန်းထုတ်ခြင်း၊ တရားလက်မဲ့ ဆောင်ရွက်မှုများအား ဖော်ထုတ်ခြင်းတို့သည် နိုင်ငံတော်ကို ပုန်ကန်ခြင်း၊ နိုင်ငံတော် လျှို့ဝှက်ချက်ကို ပေါက်ကြားစေခြင်းတို့ မဟုတ်ပါ။ ယင်းအစား တရားဥပဒေ စိုးမိုးစေလိုမှု၊ နိုင်ငံတော်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်စေလိုမှု၊ နိုင်ငံသားများ၏ အခွင့်အရေးအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်လိုမှုတို့သာ တာဝန်သိသော သတင်းမီဒီယာသမားများက လိုလားကြပါသည်။
သတင်းသမားများကို နိုင်ငံတော် လျှို့ဝှက်ချက်ကို ပေါက်ကြားစေသူ သစ္စာဖောက်များအဖြစ် တံဆိပ်ကပ်မည်ဆိုပါက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးခေတ်၏ မှောင်မိုက်သော နေ့ရက်များအတိုင်းသာ ဖြစ်နေပေမည်။ သတင်းမီဒီယာသမားများ ထောင်သွင်းအကျဉ်းကျလေ ဒီမိုကရေစီတံခါး ပြန်ပိတ်သွားလေ၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ပျက်စီးနိုင်ခြေမြင့်မားလာလေ ဖြစ်တော့သည်။
(ရဲနည်သည် ဧရာဝတီ မြန်မာပိုင်း တာဝန်ခံ အယ်ဒီတာဖြစ်သည်)
