ကာလကြာမြင့်စွာကပင် မျိုးသုဉ်း ပျောက်ကွယ်သွားပြီဟု ထင်ခဲ့ကြသည့် ငှက်တမျိုးကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြန်လည်တွေ့ရှိခဲ့ ရကြောင်းသိရသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အခြေစိုက် သားရိုင်းတိရိစ္ဆာန် ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ Wildlife Conservation Society (WCS) က အသံသွင်းထားသည့် ငှက်သံကို အသုံးပြု၍ ရှာဖွေနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ညိုဝါရောင်ရှိသည့် Jerdon’s Babbler (သိပ္ပံအမည် Chrysomma Altirostre Altirostre) ငှက်သည် စာကလေး အရွယ် အစား ခန့်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၄၁ ခုနှစ်က နောက်ဆုံးတွေ့ခဲ့ရသည်။ မျိုးသုဉ်းသွားပြီဟုလည်း ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုငှက်ကို ၁၈၆၂ ခုနှစ်တွင် သဘာဝစူးစမ်းလေ့လာရေး ပညာရှင် ဗြိတိသျှနိုင်ငံသား Thomas Caverhill Jerdon က ရန်ကုန်အနီး မြက်ရိုင်းတောများတွင် တွေ့ရှိပြီး စတင်မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရာမှ Jerdon’s Babbler ဟု အမည်ရခဲ့သည်။
၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလတွင် WCS က ပဲခူးတိုင်း မြစ်ကျိုးအနီးရှိ မြက်ရိုင်းတောထဲတွင် နေထိုင်ကျက်စားသောငှက် အမျိုးမျိုးကို သုတေသနပြုစဉ် တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် Birding Asia အမည်ရှိ အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။
သိပ္ပံပညာရှင်များက စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်မှု အများဆုံးဒေသများဖြစ်သည့် ဧရာဝတီမြစ်တလျှောက်တွင် အနည်း ငယ်ကျန်နေသေးသော မြက်ရိုင်းတော အချို့တွင် သုတေသနပြုလုပ်ရန် ရည်ရွယ်ထားခဲ့သည်။
အသုံးပြုခြင်း မရှိတော့သည့် စိုက်ပျိုးရေး စခန်းဟောင်းတခုအနီးမှ မြက်ရိုင်းတောငယ်တခုထဲတွင် Jerdon’s Babbler ငှက်၏ အသံဟု ယူဆရသော ထူးခြားသည့် အသံတခုကို သိပ္ပံပညာရှင်များ ကြားလိုက်ရပြီး အသံသွင်း ထားလိုက်နိုင်သည်။ ထို့ နောက် ပြန်ဖွင့်ပြခဲ့သည်။
“အသံဖွင့်ပေးထားတဲ့ ဆီကိုရောက်လာတဲ့ငှက်က လှပတဲ့ အရွယ်ရောက်ပြီး Jerdon’s Babbler ငှက်တကောင်ဖြစ် ပါ တယ်” ဟု WCS၊ မြန်မာနိုင်ငံမှ သဘာဝဝန်းကျင်နှင့် သား ငှက်တိရစ္ဆာန် ထိန်းသိမ်းရေးဌာန နှင့် စင်ကာပူ အမျိုးသား တက္ကသိုလ်တို့မှ ပညာရှင်များပါဝင်သော အဖွဲ့က ၎င်းတို့၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
“နောက်ထပ် ၄၈ နာရီ အတွင်းမှာ အနီးပတ်ဝန်းကျင် နေရာတော်တော်များများမှာ ထပ်မံတွေ့ရှိခဲ့ရပြီးတော့ သွေးနမူနာနဲ့ အရည်အသွေးကောင်းတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေရရှိဖို့ စီစဉ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်” ဟု သူတို့က ပြောသည်။
သို့သော်လည်း Jerdon’s Babbler ငှက်များ ဆက်လက်ရှိနေရေးအတွက် အာမခံချက်ပေးနိုင်ရန် အလှမ်းဝေးနေဆဲဖြစ် ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်များက သတိပေးလိုက်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြက်ရိုင်းတော အနည်းငယ်မျှသာ ကျန်ရှိတော့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
“အခု ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမျိုးစိတ်တွေ ရှိနေဆဲပဲဆိုတာကို သာမက အခြေချ နေထိုင်နိုင်တဲ့ နေရာတွေ တွေ့နိုင်ဆဲပဲ ဆိုတာကိုပါ သက်သေပြနိုင်ခဲ့ပါတယ်” ဟု WCS ၏ စင်ကာပူ ရုံး ဒါရိုက်တာ Colin Poole က ကြေညာချက်တွင် ပြောသည်။
“အနာဂါတ်မှာ လုပ်ရမှာက ကျန်ရှိနေသေးတဲ့ သဘာ၀ မြက်ရိုင်းတောတွေကို ဖော်ထုတ်သတ်မှတ်ဖို့၊ ဒေသခံ အသိုင်း အဝိုင်းတွေက ဒါတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ အဲဒီကနေ အကျိုးကျေးဇူး ရရှိဖို့ အတွက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု သူက ထပ်ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာမြင့်ခဲ့သော စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ပြီးဆုံးခဲ့ပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် အရပ်သားအမည်ခံ အစိုးရ အစားထိုး ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှ စ၍ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများဆက်တိုက်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ယခင်က ဗိုလ်ချုပ် ကြီးများ အုပ်ချုပ်စဉ်အခါကထက် ပို၍ နိုင်ငံခြား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ သုတေသီများကို တံခါးဖွင့် ပေးထားခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြားသော အရှေ့တောင်အာရှ ကုန်းတွင်းနိုင်ငံများထက် ငှက်မျိုးစိတ်များ ပိုမိုပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာမှုများ ပိုမိုပြုလုပ်နိုင်ပါက ငှက်မျိုးစိတ်များ ထပ်မံတွေ့ရှိနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟုလည်း ငှက်ပညာရှင်များက ပြောကြသည်။
