မီနီပိုလစ်ရဲဌာနက ဖမ်းဆီးစဉ် ဂျော့ဖလွိုက်သေဆုံးမှုအပြီးဖြစ်ပေါ်သည့် မငြိမ်သက်မှုများကို သမ္မတ ထရမ့် ကိုင်တွယ်ပုံနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဝေဖန်သည့် လက်ရှိနှင့် လက်ဟောင်း စစ်အရာရှိကြီးများနှင့် ထရမ့်အကြား တင်းမာမှုများ မကြာသေးမီက ဖြစ်ပေါ်လာသည်။
ထရမ့်၏လက်ရှိကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး မာ့ခ်အက်စ်ပါ၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဂျင်မက်တစ်နှင့် အခြားအရာရှိ အများအပြား အပါအဝင် အရာရှိများက ထရမ့်၏ မူဝါဒကြေညာချက်များမှ သွယ်ဝိုက်လမ်းခွဲ၍ဖြစ်စေ သူ၏ခေါင်းဆောင်မှုကို တိုက်ရိုက်ရှုတ်ချ၍ဖြစ်စေ ဝေဖန်နေကြပြီး ထရမ့်ကလည်း ထိုသူများကို ပြန်လည်အပုပ်ချနေသည်။
“ဘာရက်အိုဘားမားနဲ့ ကျနော်အကြား တူညီနိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ တခုတည်းသောအချက်ကတော့ ကျနော်တို့နှစ်ယောက်လုံးက ကမ္ဘာ့ဘဝင်အမြင့်ဆုံး ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကို အလုပ်ဖြုတ်ခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ ဂုဏ်ပုဒ်ကို ပိုင်ဆိုင်တာပဲဖြစ်တယ်။ ကျနော်သူ့ကို ထွက်စာတင်ခိုင်းတယ်၊ အဲဒီအတွက် ကျနော်အရမ်းကျေနပ်တယ်။ သူ့အတွက် နာမည်ပြောင်က ‘Chaos’ ပဲ။ ဒါကိုကျနော်မကြိုက်ဘူး။ ဒါကြောင့် Mad Dog လို့ပြောင်းပေးလိုက်တာ” ဟု ထရမ့်က တွစ်တာတွင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ညက ရေးသည်။
ထိုသို့ သူရေးသားသော်လည်း ထိုအမည်မှာ မက်တစ်ကို သူ့ဖာသာပေးသော အမည်မဟုတ်ပေ။ သူ့ကို ထိုအမည်ဖြင့်ခေါ်ကြသည်မှာ ၂၀၀၄ ခုနှစ်ခန့်ကပင်ဖြစ်သည်။
“သူ့ရဲ့ အခြေခံအားကာင်းချက်က စစ်ဖက်နဲမဆိုင်ဘူး သူရဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာအများပြည်ဆက်ဆံရေးပဲဖြစ်တယ်။ ကျနော်က သူ့ကို ဘဝသစ်ပေးတယ်။ လုပ်စရာပေးတယ်၊ အောင်မြင်ရမယ့်တိုက်ပွဲပေးတယ်။ ဒါပေမယ့်သူက အောင်မြင်အောင်မလုပ်နိုင်သလောက်ပဲ။ သူ့ရဲ့ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံကို ကျနော်မကြိုက်သလို သူ့ကိုလည်း မကြိုက်လှဘူး။ သူထွက်သွားတာကျနော်ဝမ်းသာတယ်” ဟုလည်း ထရမ့်က ဆက်လက်ရေးသားသည်။
ယင်းသည် The Atlantic သတင်းတွင် မက်တစ်၏ ဝေဖန်မှုကို ထရမ့်က တုံ့ပြန်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။
“ဒီတပတ်အတွင်းဖြစ်ပျက်နေတာတွေကိုကြည့်ပြီး ကျနော် ဒေါသထွက်တယ်၊ တုန်လှုပ်တယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ ကျနော့်ဘဝမှာကြုံဖူးတဲ့ အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို ညီညွတ်အောင်မကြိုးစားတဲ့ ပထမဆုံး သမ္မတပဲ။ သူက အဲဒီလိုမျိုး ဟန်ဆောင်ကြိုးစားတာတောင် မရှိဘူး။ အဲဒီအစား ကျနော်တို့ကို သွေးကွဲအောင်တောင် သူလုပ်တယ်။ ဒီလို တမင်ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်ခဲ့တဲ့ သုံးနှစ်ကာလရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို ကျနော်တို့ အခုတွေ့မြင်နေရပြီ။ ရင့်ကျက်တဲ့ ခေါင်းဆောင်မှု ကင်းမဲ့တဲ့ သုံးနှစ်ကာလရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို ကျနော်တို့ တွေ့နေရပြီ” ဟု မက်တစ်က ပြောခဲ့သည်။
မက်တစ်သည် မကြာသေးမီရက်များအတွင် ထရမ့်နှင့် သဘောထားကွဲလွဲသည့် တဦးတည်းသော ခေါင်းဆောင်မဟုတ်ပေ။ မရိန်းတပ်မှ ကြယ်လေးပွင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနှင့် လက်ရှိ ဘရုတ်ကင်းအင်စတီကျု Brookings Institution ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ ဂျွန်အလန်ကလည်း Foreign Policy စာစောင်တွင် ကြာသပတေးနေ့က အတွေးအမြင်ဆောင်းပါးရေးသားပြီး အိမ်ဖြူတော်အနီးရှိ စိန့်ဂျွန်း အပီစကိုပယ် St. John’s Episcopal ဘုရားကျောင်းတွင် ဓါတ်ပုံရိုက်ခံခြင်းအပါအဝင် တနင်္လာနေ့က ထရမ့်၏ လုပ်ရပ်များအတွက် ထရမ့်ကို အပြင်းအထန်ဝေဖန်သည်။
ထိုနေရာပတ်ဝန်းကျင်မှ ဆန္ဒပြသူများကို အတင်းအကျပ် ဖယ်ရှားခဲ့ကြောင်း သတင်းများတွင် ဖေါ်ပြခဲ့သော်လည်း ထိုသို့ဖယ်ရှားရန် အသုံးပြုသောနည်းလမ်းနှင့်ပတ်သက်သည့် ပြောဆိုရေးသားချက် အမျိုးမျိုးရှိနေသည်။
“လမ်းမတွေပေါ်မှာ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြသူတွေကို နားလည်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အမြင်မျိုးကို ဖန်တီးဖို့ အားထုတ်တဲ့အနေနဲ့ သမ္မတက သူ့ကိုယ်သူ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြသူတွေရဲ့ မဟာမိတ်လို့ ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီတချိန်တည်းမှာပဲ ပေပေါင်း ရာဂဏန်း အနည်းငယ်လောက်ဝေးတဲ့ လာဖေးယက်ပန်းခြံတဖက်မှာ လက်နက်အပြည့်အစုံတပ်ဆင်ထားတဲ့ ရဲနဲ့တပ်ဖွဲ့တွေက မီးလောင်ဗုံးတွေ၊ အဓိကရုဏ်းနှိမ်နင်းရေးကိရိယာတွေ၊ ငရုတ်ရည်တွေ သုံးပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြသူတွေကို အကြောင်းမဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်နေတယ်။ တွန်းထုတ်နေတယ်။ ရိုက်နှက်နေတယ်” ဟု အလန်ရေးသားသည်။
တချိန်တည်းတွင် လက်ရှိ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး အက်စ်ပါကလည်း အဓိကရုဏ်းများနှိမ်နင်းရာတွင် ပုန်ကန်မှု ဥပဒေ သို့မဟုတ် စစ်ရေးတာဝန် အပြည့်သုံးမည့် တပ်ဖွဲ့များအား ဆွဲထုတ် အသုံးချခြင်းကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပြောကြားလိုက်သောကြောင့် ထိုဥပဒေကို အသုံးပြုမည့်သဘောပြောဆိုနေသည့် ထရမ့်အတွက် အခက်အခဲဖြစ်သွားသည်။
“တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအတွက် စစ်ဖက်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေသုံးဖို့နည်းလမ်းကို မတတ်သာတဲ့ နောက်ဆုံးအခြေအနေမှသာ၊ အရမ်းကိုအရေးကြီးပြီး ဆိုးရွားတဲ့အခြေအနေမှသာ ရွေးချယ်သင့်တယ်။ အခုအဲဒီလိုအခြေအနေမျိုးမရောက်သေးဘူး။ ပုန်ကန်မှုဥပဒေကို သုံးတာကျနော်ဆန့်ကျင်တယ်” ဟု အက်စ်ပါပြောသည်။
ထိုနေ့နှောင်းပိုင်းတွင် အက်စ်ပါ၏ ပြောဆိုချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး အိမ်ဖြူတော်ပြန်ကြားရေးအရာရှိ ကေးလိပ် မက်အန်နာနီကို မေးသောအခါ သူက “အခုလောလောဆယ်မှာတော့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး အက်စ်ပါက ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး အက်စ်ပါသာဖြစ်တယ်။ သမ္မတက အယုံအကြည်မရှိတော့ရင် ဒီကိစ္စကို အနာဂတ်မှာ ဆက်လက်လေ့လာရမှာပဲ” ဟု ပြောသောကြောင့် ထရန့်က သူ့ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးကို အလုပ်ဖြုတ်ပစ်နိုင်ခြေ ရှိနေသည်။
ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ရှိ စစ်ပြန်ဟောင်းများနှင့် ကာကွယ်ရေးဌာနမှ အကြီးတန်း အရာရှိဟောင်းများက ဖက်ဒရယ် တပ်များ ချထားရန် သမ္မတ၏ စိတ်ကူးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စစ်ဆေးခဲ့ကြသည်။
“အမေရိကန်စစ်တပ်၊ ကျနော်တို့ရဲ့ သားတွေ၊ သမီးတွေက မိမိတို့ ရဲ့ နိုင်ငံသားတွေကို ကာကွယ်ဖို့ သူတို့ ကိုယ်သူတို့ စွန့်စားကြတာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပူးတွဲစစ်ဦးစီးချုပ်များအဖွဲ့ ဥက္ကဌဟောင်း အငြိမ်းစား အမေရိကန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာတင်ဒမ်းစေး က Twitter တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ “နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ သူတို့ရဲ့ အလုပ်က မတွေးနိုင်လောက်အောင် ခက်ခဲတယ်။ ပြည်တွင်း မှာက ပိုခက်ပါတယ်။ သူတို့က သင်တို့ကို လေးစားတဲ့အတွက် သူတို့ကို လေးစားပါ။ အမေရိကန်နိုင်ငံက စစ်မြေပြင် တခု မဟုတ်ပါဘူး ။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားတွေက ရန်သူတွေ မဟုတ်ပါဘူး။”
ပူးတွဲစစ်ဦးစီးချုပ်များအဖွဲ့ ဥက္ကဌဟောင်း နောက်ထပ် တဦး ဖြစ်သည့် အငြိမ်းစား ရေတပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုက်မူလန်က ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့က ထရမ့်၏ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ဓာတ်ပုံရိုက်ခံသည့် အစီအစဉ်အချိန် အတွင်း စိန့်ဂျုန်းဘုရားကျောင်း၏ အပြင်ဘက်၌ အမျိုးသား အစောင့်တပ်ဖွဲ့ ရှိနေခြင်းကြောင့် စိတ်မချမ်းမသာ ဖြစ်ရသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကျနော်တို့ရဲ့ ယူနီဖောင်းဝတ် အမျိုးသားတွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဆန်မှုကို ကျနော် ယုံကြည်နေတုန်း ပါပဲ ” ဟု Mike Mullen က ” ကျနော်ဆက်ပြီး နှုတ်ဆိတ် မနေနိုင်ဘူး” ဟု အမည်ရသည့် သူ၏ ထင်မြင်ချက် ဆောင်းပါး တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ “သူတို့က ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့ စာနာရိုင်းပင်းမှုနဲ့ တာဝန်ထမ်းကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့က တရားဥပဒေနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အမိန့်တွေကို နာခံကြပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် (သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်) က သူတို့ကို ပေးမယ့် အမိန့်တွေရဲ့ အရည်အသွေး အပေါ် ကျနော် ယုံကြည်မှု နည်းပါတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ လမ်းတွေ ပေါ်က အ ခြေ အနေတွေက စစ်တပ်တွေ အပေါ် အကြီးအကျယ် အားထားရမယ့် အဆင့်အထိ ရောက်အောင် ဆိုးရွားနေတယ်လို့ ကျနော် လက်မခံပါဘူး။ ”
ထရမ့်နှင့် ယခင်နှင့်ယခု စစ်ဖက်ခေါင်းဆောင်များအကြား တင်းမာမှုများသည် စစ်ဖက်ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် အမေရိကန်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ပတ်သက်သည့် ကတိသစ္စာကို မမေ့လျှော့ရန် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပူးတွဲစစ်ဦးစီးချုပ်များအဖွဲ့ ဥက္ကဌ မာ့ခ် မိုင်လေက စာတစောင်ဖြန့်ချိနေချိန် ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။
“နိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ အဲဒီမှာပါဝင်တဲ့ တန်ဖိုးတွေကို ထောက်ခံကာကွယ်ဖို့ အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့ဝင်တိုင်း ကတိသစ္စာဆိုကြရတယ်။ အမျိုးသားတိုင်း အမျိုးသမီးတိုင်းဟာ လွတ်လပ်တန်းတူညီမျှစွာ မွေးဖွားလာပြီး ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ ဆက်ဆံသင့်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိကစည်းမျဉ်းအပေါ်မှာ ဖွဲ့စည်းပုံက အခြေခံတယ်။ လူမျိုးစုံ၊ အရောင်အသွေးစုံ၊ ယုံကြည်မှု စုံနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ပူးတွဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေအနေနဲ့ ကျနော်တို့ ဖွဲ့စည်းပုံကို စံတွေကို ကိုယ်စားပြုရမယ်။ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့တန်ဖိုးတွေ ဆုပ်ကိုင်ပြီး အချိန်တိုင်းမှာ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ဥပဒေတွေ ကျနော်တို့ရဲ့ စံနှုန်းတွေအတိုင်း လုပ်ဆောင်သွားရမယ်ဆိုတာ တပ်ဖွဲ့ဝင်အားလုံးကို သတိပေးရမယ်” ဟု သူရေးသားသည်။
ကွန်ဂရက် အောက်လွှတ်တော်၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များဆိုင်ရာ ကော်မတီဥက္ကဌ ဒီမိုကရက်တစ် အမတ် အဒမ်စမစ်က “ ကျနော်တို့ရဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ တွေက ပြည်တွင်းမှာ တာဝန်ချထားတာက ပေါ့ပါ့ဆဆ သဘောမထားဘဲ အလွန် လေးနက်စွာ ဆောင်ရွက်ရမယ့် ကိစ္စတခု ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ကြေငြာချက် တစောင်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ “သမ္မတ အနေနဲ့ လမ်းကြောင်း ပြောင်းလဲဖို့ နဲ့ တိုင်းပြည်အနှံ့ အပြားက တင်းမာမှု တွေကို အရှိန် မြင့်တက်မလာဘဲ အေးချမ်း ငြိမ်သက်စေဖို့ သမ္မတရာထူးရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေကို အပြည့်အဝ အသုံးချဖို့တိုက်တွန်းပါတယ်” ဟု အဒမ်စမစ်က ထပ်ပြောသည်။
ဆီးနိတ် အထက်လွှတ်တော်၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ ဆိုင်ရာ ကော်မတီဝင်တဦး ဖြစ်သည့် တင်မ်ကိန်းက နောက်လာမည့် နှစ်၏ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးခွင့်ပြုချက် ဥပဒေ ဘတ်ဂျက် တွင် စစ်တပ်က ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြမှုများအား တုန့်ပြန်ခြင်းမှ တားဆီးပေးမည့် ပြင်ဆင်ချက် တခုကို ထည့်သွင်းရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။
“သမ္မတက နိုင်ငံသား အခွင့်အရေး အားလုံးရှိတဲ့ ပြည်တွင်းမြေပေါ်မှာ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြနေကြတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေကို ဆန့်ကျင်ရာမှာ အမေရိကန် စစ်တပ်ကို အသုံးပြုဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ ကျနော် အဲဒါကို သည်းခံမှာ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု တင်မ်ကိန်းက ကြေငြာချက် တစောင်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ကိုးကား။. ။ Fox News, Business Insider
You may also like these stories:
ထရမ့်ရဲ့ စစ်တပ် ချထားမယ့် အစီအစဉ် ဝေဖန်ခံရ
အမေရိကန် ဆန္ဒပြသူများနှင့် ထောက်ခံပူးပေါင်းသူ ရဲများလည်း ရှိသည်
အမေရိကန်-တရုတ် ပဋိပက္ခတွင် ဂျပန်အမြတ်ထွက်နိုင်