၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလရဲ့ ဒုတိယပတ်မှာ မြေပြန့်က ပြည်မသားတွေရော တောင်ပေါ်တိုင်းရင်းသားတွေပါ ပင်လုံဆိုတဲ့ မြို့သေးသေးလေးမှာ သမိုင်းဝင် စာချုပ်တခုကို ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီစာချုပ်ချုပ်ဆိုနိုင်ဖို့ အစစအရာရာ လွယ်ကူချောမောခဲ့တာတော့ မဟုတ်ဘူး။
ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကိုယ်တိုင် နန်းရင်းဝန် မစ္စတာ အက်တလီနဲ့ အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့ရသေးတယ်။ လန်ဒန်ခရီးမှာ ဗိုလ်ချုပ်နဲ့ အတူပါသွားခဲ့တဲ့မြန်မာတချို့က ဗိုလ်ချုပ်နဲ့ သဘောထား ကွဲလွဲပြီး စာချုပ်မှာ လက်မှတ်မထိုးခဲ့ဘူး။ လန်ဒန်ကအပြန်မှာ ပင်လုံစာချုပ်အတွက် အပူတပြင်း စီစဉ်ပြီးမှ တောင်တန်းပြည်မ လွတ်လပ်ရေးကို အတူတကွယူမယ်ဆိုပြီး တိုင်းရင်းသားတွေ စုပေါင်း လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြတာပါ။ ပင်လုံစာချုပ်ချုပ်ဆိုတဲ့ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်နေ့ဟာ ပြည်ထောင်စုနေ့အဖြစ် သမိုင်းမှာ မှတ်တမ်းဝင်သွားပါတယ်။
ပြည်ထောင်စုနေ့ရောက်တိုင်း အစိုးရက ရုံးပိတ်ရက် အလုပ်ပိတ်ရက်အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့တယ်။ ပြည်ထောင်စုနေ့ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲတွေ ကျင်းပကြတယ်။ အရင်ခေတ်တွေကတော့ ပြည်ထောင်စုအလံတော်ကို နိုင်ငံအဝှမ်း သယ်ဆောင်ပြီး ပြည်ထောင်စု စိတ်ဓာတ်ခိုင်မြဲအောင် ဆိုပြီး လုပ်ပေးခဲ့တယ်။ တပေလောက်ရှိတဲ့ အလံတော်ကို တတောင်လောက်ရှိတဲ့ ငွေရိုးအလံတိုင်မှာ တပ်ဆင်ပြီး တိုင်းပြည်အနှံ့ လှည့်လည်ခဲ့ကြတယ်။ တချို့ အရပ်ဒေသတွေမှာ လှေတွေ လှည်းတွေနဲ့ လက်ဆင့်ကမ်း သယ်ကြရတာလည်းရှိတယ်။ လေယာဉ်တွေ သင်္ဘောတွေနဲ့ သယ်ရတဲ့အခါလည်း ရှိတာပါပဲ။ မာစတာဂျစ် အမိုးဖွင့်ကားရှေ့က အင်ဂျင်အဖုံးပေါ်မှာ ငွေဖလားကို ကြိုးနဲ့သေချာချည်နှောင်ပြီး အဲဒီငွေဖလားထဲမှာ ပြည်ထောင်စုအလံတော်လွှင့်ခဲ့တာလည်းရှိတာပေါ့။
ပြည်ထာင်စု အလံတော်ကို ကိုယ်တိုင်သယ်ခဲ့တဲ့ မန္တလေးက ကျောင်းဆရာတယောက်က သူ့အတွေ့အကြုံကို အခုလိုပြန်ပြောပြတယ်။ “ပြည်ထောင်စုအလံမသယ်ခင် တပတ် ဆယ်ရက်လောက် ကြိုတင်လေ့ကျင့်ခဲ့ရတယ်။ ပြည်ထောင်စုအလံကို ညာလက်နဲ့ကိုင်ပြီး ဘယ်လက်သီးဆုပ်ကို ဘယ်ဘက်ရင်အုံမှာ ကပ်ပြေးခဲ့ရတယ်။ အဖွဲ့ဝင် ၁၅ ယောက်လောက် ပါမယ်။ စက်ရှင်တံတားထိပ်မှာ ရပ်စောင့်နေတဲ့ အဖွဲ့ကို ပြည်ထောင်စုအလံ လွှဲပြောင်းရတယ်။ နောက်မှာတော့ လုံခြုံရေးအဖွဲ့က ပါတာပေါ့”တဲ့။
အဲဒီတုန်းက မိဘပြည်သူများခင်ဗျာဆိုတဲ့ အာလုပ်စကားသုံးတဲ့ ခေတ်မဟုတ်သေးဘူး။ ကျေးဇူးရှင်တောင်သူကြီးများ ဒါမှမဟုတ်ရင် လုပ်သားပြည်သူအပေါင်းတို့ ခင်ဗျား ဆိုပြီး ပျားရည်နဲ့ ဝမ်းချတဲ့ခေတ်။ အလံတော် သယ်ယူရေးအဖွဲ့မှာ တောင်သူလယ်သမား ယာသမား ကိုင်းသမားတွေ၊ စက်ရုံ အလုပ်ရုံကြီးငယ်က ကော်လံပြာ လုပ်သားကြီးတွေလည်း အလံတော်သယ်ယူရေး အလံတော်ကြိုဆိုရေးမှာ ဆိုရှယ်လစ်သားကောင်းများပီပီ ပါဝင်ခဲ့ကြရတယ်။ အလံတော် ညအိပ်ရပ်နားတဲ့ နေရာက အများအားဖြင့် အများပြည်သူ သွားလာနိုင်ကြတဲ့နေရာ (Public Area) တွေဖြစ်တယ်။
မန္တလေးမှာဆို တောင်ခြေက ရာပြည့်ကွင်းကြီးထဲမှာ နှစ်စဉ် ညအိပ် ရပ်နားခဲ့တယ်။ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲတွေ ဝန်ကြီးဌာနပြခန်းတွေ အားကစားပြိုင်ပွဲတွေ စားသောက်ဆိုင်တန်းတွေ ပါဝင်တယ်။ လှေပြိုင်ပွဲကို မြောက်ဘက်ကျုံးထဲမှာ ပြုလုပ်ပြီး လှည်းပြိုင်ပွဲတွေလည်း ပါဝင်တာ အမှတ်ရမိတယ်။ မန္တလေးမြို့ပေါ်က အခြေခံပညာ ကျောင်းအားလုံး ဝေလီဝေလင်း မနက်အစောကြီး ရာပြည့်ကွင်းထဲက ပြည်ထောင်စုအလံတော်ကို သွားရောက် အလေးပြုကြရတယ်။ ပြည်ထောင်စုနေ့ ဂုဏ်ပြုပွဲ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်ဘောလုံးပွဲတွေ အကြိတ်အနယ် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြရတာတွေလည်း ရှိခဲ့တယ်။ ပြည်ထောင်စု ဒိုင်းဆုကြီးလို့ ခေါ်ခဲ့ကြတယ်။ ဦးလေးဦးလှဝင်းကြီး တီဗီအစီစဉ်တွေမှာ ကြေညာသံနဲ့ပြောရရင် “ပြည်ထောင်စု ဒိုင်းဆုကြီးက မန်းတောင်ရိပ်ပဲ ခိုမှာလား၊ ရှမ်းရိုးမမှာသွားပြီး ခိုလှုံမှာလားဆိုတာ မကြာမီအချိန်တွင်းမှာ သိရတော့မှာပေါ့ခင်ဗျာ။ ကျနော် အစီရင်ခံနေစဉ်အတွင်းမှာပဲ
အထူးတန်းပွဲကြည့်စင် ရှေ့ကနေ ကန်သွင်းလိုက်တဲ့ ဘောလုံးဟာ ဂိုးလွန်ဘောအဖြစ် လှိမ့်ကာ လှိမ့်ကာနဲ့ ထွက်သွားပါပြီခင်ဗျာ”ဆိုတာ ခေတ်ဟောင်းဘောပွဲကြိုက်သူတွေ အမှတ်ရမိမယ်ထင်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ပင်လုံစာချုပ်ရဲ့ အနှစ်အသား ဘာဆိုတာ သေသေချာချာ မပြောပြခဲ့ကြဘူး။ တိုင်းရင်းသားတွေ တောင်းဆိုကြပြီး စာချုပ်ထဲမှာပါတဲ့ ဖက်ဒရယ်မူဆိုတာကို ခွဲထွက်ရေးလို့
အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားက တလျှောက်လုံး ဝါဒဖြန့်ခဲ့ကြတယ်။ ဖက်ဒရယ်စကားပြောသူမှန်သမျှ ပြည်ထောင်စုက ခွဲထွက်ချင်သူ ပြည်ထောင်စု ဖြိုခွဲသူလို့ တံဆိပ်ကပ်ခဲ့ကြတယ်။ ပြည်ထောင်စု မပြိုကွဲရေး၊ တိုင်းရင်းသား စည်းလုံး ညီညွတ်ရေး ဆိုတဲ့ စကားလုံးလှလှသုံးပြီး မှိုင်းတိုက်ခဲ့ကြတယ်။
လွတ်လပ်ရေးရပြီး ရာစုတဝက်ကျော်အထိ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေဟာ နယ်မြေဒေသ မအေးချမ်းလို့ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ အမေ့လျော့ခံဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးရေးတွေ ဘာမှ မယ်မယ်ရရ လုပ်မပေးနိုင်ခဲ့ဘူး။ အေးချမ်းပါတယ်ဆိုတဲ့ ပြည်မဒေသတွေမှာလည်း တိုင်းရင်းသားဒေသတွေ နည်းတူ ဘာမှမလုပ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ မြစ်ကူးတံတားကြီးတွေသည်ပင် မနေ့တနေ့ကမှ အူယားဖားယားဆောက်ပြခဲ့ကြတာ မဟုတ်လား။
ပင်လုံဟာ သမိုင်းဝင်မြို့ သမိုင်းတွင်မြို့ဖြစ်ပေမယ့် အမေ့လျော့ခံဖြစ်အောင် လုပ်ခြင်းခံခဲ့ရတယ်။ ပင်လုံမြို့လိုပါပဲ လွတ်လပ်ရေးဗိသုကာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းရဲ့ ဇာတိမြို့ နက်မောက်သည်ပင် သမိုင်းမှာ အစဉ်အလာရှိခဲ့တဲ့ မြို့ဖြစ်ပေမယ့် အရေးပါ အရာမရောက်အောင် အာဏာရှင်တွေက ဖန်တီးခဲ့ကြတာ မဟုတ်လား။ အခုတော့ ပတ္တမြားအစစ်နွံ မနစ်သလိုပါပဲ၊ ပင်လုံဆိုတဲ့ တောင်ပေါ်မြို့ ရော အညာဒေသက နတ်မောက်မြို့တို့ဟာ သူတို့အစွမ်းနဲ့သူတို့ ဖူးပွင့်လာခဲ့ပါပြီ။
ပြည်ထောင်စုမပြိုကွဲရေး၊ တိုင်းရင်းသား စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးဆိုတာ လည်ချောင်းကွဲအောင် အော်ကောင်းရုံ ရေးထားတဲ့စာသား မဟုတ်ဘူး။ ပြည်ထောင်စုကို တကယ်ချစ်ရင်၊
တိုင်းရင်းသားပြည်သူတရပ်လုံး စည်းလုံးညီညွတ်စေချင်ရင် လူများစု လူနည်းစု မခွဲခြားဘဲ အေးအတူပူအမျှ ခွင့်တူညီမျှဖြစ်အောင်၊ ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင် ကိုယ့်ဒေသကိုယ်ရော ပြည်ထောင်စုရေးပါ တာဝန်ယူတတ်အောင် ဖော်ဆောင်ပေးဖို့သာ လိုအပ်ပါတယ်။
(သန်းနိုင်ဦးသည် မန္တလေးအခြေစိုက် သတင်းစာဆရာတဦး ဖြစ်သည်)
