နိုင်ငံတကာ ရွှေဈေးကွက်တွင် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက်နေ့က ရွှေတအောင်စလျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၁၀ဝ အောက်အထိ ထိုးဆင်းသွားပြီး ၅ နှစ်အတွင်း အနိမ့်ဆုံး ဈေးနှုန်းကို စတင်ရောက်ရှိခဲ့ကာ ရွှေဈေးနှုန်း ဆက်လက်ကျဆင်းခဲ့သည်။ မြန်မာ နိုင်ငံ တွင်လည်း ရွှေဈေးနှုန်းများ သိသိသာသာ ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း မြန်မာကျပ်ငွေနှင့် ငွေလဲလှယ်နှုန်းထားတွင် မြန်မာ ကျပ်ငွေ တန်ဖိုး ကျဆင်းနေခြင်းကြောင့် မြန်မာ့ရွှေဈေးနှုန်းမှာ ကမ္ဘာ့ ရွှေဈေးလောက် ထိုးကျခြင်း မရှိသေးပေ။ လတ်တ လော မြန်မာ့ရွှေဈေးကွက်တွင် အခေါက်ရွှေ တကျပ်သားလျှင် ကျပ်ငွေ ၇၃၀ဝဝဝ ဝန်းကျင် ရှိ နေပြီး အရောင်းအဝယ်မှာမူ ကျဆင်း လျက်ရှိသည်ဟု ဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရှိရသည်။ မြန်မာ့ ရွှေဈေးနှုန်းသည် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းနှင့် ချိတ်ဆက်နေရာ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး ကျဆင်းမှုသည် မြန်မာ့ရွှေဈေးနှုန်းအပေါ် တိုက်ရိုက်အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနေသည်။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး ကျဆင်း ရသည့် အကြောင်းအရင်းများကို ဗြိတိန်နိုင်ငံ အခြေစိုက် The Telegraph အွန်လိုင်းစာမျက်နှာတွင် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် နေ့ က ဖော်ပြထားသော John Ficenec Why is the gold price falling and where is it going next? ကို ဘာသာ ပြန် ဆို ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။
အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်၏ ထိန်းကျောင်းမှု
အမေရိကန် ဗဟိုဘဏ် (Federal Reserve) က စီးပွားရေး ကောင်းမွန်လာစေရေးအတွက် ယခု နှစ်အတွင်းတွင် အတိုးနှုန်း များမြှင့်တင်ရန် စီစဉ်လာသည့်အတွက် ရွှေဈေးကွက်ကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ရွှေသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတို့၏ ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုကို စုဆောင်းသည့်နေရာဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ပုံမှန်အတိုးနှုန်း သို့မဟုတ် ရှယ်ယာအမြတ်အစွန်း ပြန်မရနိုင်သည့် အရာလည်း ဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သည့် ၆ နှစ် ကာလအတွင်းတွင် အခြားသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများသည် အမြတ်နှင့် မူလငွေကြေးအရင်းအနှီး ပြန်လည်ရရန် နည်းပါးပြီး စီးပွားရေး အခြေအနေ မကောင်း ခဲ့သည့်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများက သူတို့ ငွေကြေးများကို ရွှေဝယ်ယူစုဆောင်းရာတွင် အသုံးချခဲ့ကြသည်။ သို့သော် လည်း အတိုးနှုန်းများ မြင့်တက်လာသည့်အခါ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအနေဖြင့် စီးပွားရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ တဖန် လုပ်ဆောင် ကြခြင်းကြောင့် ရွှေကဲ့သို့ ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် အလေးပေးမှု လျော့ကျလာခဲ့သည်။
အင်္ဂလန်နိုင်ငံတွင် ဘဏ်တိုးနှုန်းက ဝ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် Federal Reserve က သတ်မှတ် သည့် အတိုးနှုန်းက ဝ ဒသမ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် Federal Reserve ဥက္ကဋ္ဌ Janet Yellen က ယခုနှစ် ကုန်ပိုင်းတွင် အတိုးနှုန်းများကို မြှင့်တင်သင့်ကြောင်း အကြံပြုခဲ့သည့်အချိန်တွင် အင်္ဂလန်ဘဏ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Mark Carney ကလည်း ၂၀၁၆ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် အင်္ဂလန်မှ အတိုးနှုန်းများကို မြှင့်တင်နိုင်ကြောင်း အရိပ်လက္ခဏာ ပြသခဲ့ သည်။ ယင်းအတိုးနှုန်းများ သတ်မှတ်ရန် ပြင်ဆင်လာခြင်း သည် ရွှေဝယ်လိုအား လျော့ကျစေပြီး ရွှေဈေးကွက် အပေါ် တိုက် ရိုက်အကျိုးသက်ရောက်မှု တခုပင် ဖြစ်သည်။
အမေရိကန် ဒေါ်လာ တန်ဖိုးတက်လာခြင်း
အမေရိကန်စီးပွားရေး အနည်းငယ် ပြန်လည် ကောင်းမွန်လာခြင်းနှင့် လာမည့်လများအတွင်း ငွေ တိုးနှုန်းများ မြင့်တက် နိုင်သည့် အလားအလာများ ကြောင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ပိုမိုခိုင်မာလာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ငွေကြေးများနှင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ တန်ဖိုး တို့၏ ဆက်သွယ်မှုကို ဖော်ပြသည့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ညွှန်းကိန်းက ပြီးခဲ့သည့် နှစ်အတွင်းတွင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျော် တက်လာခဲ့သည်။
ပုံမှန်အားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ တန်ဖိုးက ကုန်စည်များ၏တန်ဖိုးနှင့် ပြောင်းပြန်ဆက်သွယ်မှု ရှိသည်။ အခြား ခိုင်မာ သည့် ငွေကြေးများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အမေရိကန်ဒေါ်လာတန်ဖိုး တက်လာသည့်အချိန်တွင် ရွှေကဲ့သို့သော ကုန်စည်များ၏ ဈေးနှုန်း ကျဆင်းသွားတတ်သည်။ ဒေါ်လာတန်ဖိုး ကျသွားသည့်အချိန်တွင် ကုန်စည်များ၏ဈေးတက်လေ့ရှိသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည့် အဓိကအကြောင်းမှာ ကုန်စည်အများစုသည် နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင် လွတ်လပ်စွာ ရောင်းဝယ် ဖောက်ကား နေကြ ပြီး ဈေးနှုန်းများကို အမေရိကန်ဒေါ်လာနှင့် သတ်မှတ်ကြသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံခြား ဝယ်လက်များက ကုန်စည်များကို ဒေါ်လာငွေဖြင့် ဝယ်ယူကြမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဒေါ်လာဈေးကျသည့် အချိန်တွင် သူတို့ကိုဝယ်ယူ နိုင်စွမ်း ပိုများလာပြီး ဝယ်လိုအားလည်း တိုးလာ သည်။ အလားတူပင် ဒေါ်လာတန်ဖိုး တက် လာ သည့်အချိန်တွင် ဝယ်နိုင်စွမ်းနည်းသွားသလို ကုန် ပစ္စည်းဈေးနှုန်းလည်း တက်လာမည်ဖြစ်သည်။ ဝယ် လိုအား နည်းသွား ခြင်းကြောင့် ကုန်စည်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းသွားစေသည်။
ဂရိစီးပွားရေး အကျပ်အတည်း
လူသားတို့က မိမိတို့၏ ကြွယ်ဝမှုကို ရွှေအဖြစ် စုဆောင်းသိမ်းဆည်းခဲ့ကြသည်မှာ နှစ်ပေါင်း ထောင်နှင့်ချီခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ဂရိစီးပွားရေး အကျပ်အတည်းကို ဖာထေးဖြေရှင်းနေခြင်းက အကျပ်အတည်းနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော ဂရိ နိုင်ငံ က ဥရောပဇုန်ကို စွန့်ခွာလိမ့်မည်ဆိုသော စိုးရိမ်မှုများကို လျော့ပါးစေသည့် အသွင်ဖြစ်သည်။ ငွေကြေး လိုအပ် နေ သည့် ဂရိနိုင်ငံအတွက် ချေးငွေကို ယူရိုငွေ ၆ ဒသမ ၅ ဘီလီယံအထိ တတိယအကြိမ်မြောက် တိုးပေးလိုက်ပြီးနောက် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ဂရိဘဏ်များ ပြန်ဖွင့်နေကြပြီဖြစ်သည်။
ဥရောပဇုန်ပြိုကွဲမည်ကို စိုးရိမ်နေမှုများ လျော့ကျသွားသည့် အချိန်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများမှာလည်း ပိုမို၍ အမြတ် အစွန်း ပြန်ရနိုင်မည့် စွန့်စားမှုကြီးသော အလုပ်များကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ရန် နောက်တကြိမ် ပြန်ပြီး အားတက်လာကြသည်။ ထို့ကြောင့် စပိန်၊ အီတလီနှင့် ပေါ်တူဂီနိုင်ငံ အစိုးရများက ထုတ်ပြန်သော အတိုးနှုန်းမြင့်သည့် ငွေချေးစာချုပ်များကလည်း ရွှေဈေးကျဆင်းသည့်အချိန်တွင် အလုပ်ဖြစ်လာပါလိမ့်မည်။
တရုတ်စီးပွားရေး ကျဆင်းခြင်း
ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကုန်ပစ္စည်းသုံးစွဲသူ အများဆုံး ဈေးကွက်ဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ကျဆင်းခြင်းကလည်း ၂၀၁၁ ခု နှစ်မှစ၍ ရွှေဈေးနှုန်း မှန်မှန်ကျဆင်းစေခဲ့သည့် အကြောင်းတခုဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံက ၎င်း၏ အရန်ရွှေပိုင်ဆိုင်မှုကို ၂၀ဝ၆ ခုနှစ်မှစ၍ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း တရုတ်ပြည်သူ့ဘဏ် (People’s Bank of China) က ၎င်းတို့သည် ရွှေများကို မျှော်လင့်ထားသည်ထက် များစွာနည်း၍ ဝယ်ယူနေခဲ့ကြောင်း ဇူလိုင်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် တရုတ်နိုင်ငံက ၎င်း၏ အရန်ရွှေ ပမာဏကို ၂၀ဝ၉ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ယခင် အပတ် က ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာတွင် အရန်ရွှေပမာဏ က ၁၆၅၈ မက်ထရစ်တန်အထိ ၅၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာခဲ့သော်လည်း လေ့လာ ဆန်းစစ်သူများ မျှော်လင့်ထားသည့် ၃၅၀ဝ မက်ထရစ်တန်ထက် နည်းနေသည်ကို တွေ့ရသည်။
ကုန်သည်များက ရှန်ဟိုင်းနှင့် နယူးယောက်တွင် ရွှေ ၅၇တန် ရောင်းထုတ်ခဲ့ပြီးနောက် ရွှေဈေးက ၁ အောင်စလျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၀၆၈ အထိ ၄ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ချက်ချင်း ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ရွှေဈေးက ၁ အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉၀ဝ အထိ အမြင့်ဆုံးရှိခဲ့ရာမှ တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာခဲ့သည်။ ဈေးနှုန်းက ၅ နှစ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဒေါ်လာ၁၁၀ဝ အောက်သို့ ကျဆင်းသွားရသည့်အတွက် (Stop-loss Orders) ခေါ် အလိုအလျောက် ရောင်းထုတ်မှုများကို ဖြစ်စေခဲ့သည်။
ထိုစနစ်အရ ကုန်သည်များ၏ ဆုံးရှုံးမှုနည်းစေရန်အတွက် ဈေးနှုန်းက ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသည့် ပမာဏသို့ ရောက်လာပြီး အလိုအလျောက် ရောင်းထုတ်ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ဈေးနှုန်းများ ပိုမိုကျဆင်းစေခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမှာ အလျင်အမြန် ပြန်လည် တိုးတက်လာမည့် အရိပ်အယောင် မတွေ့ရတော့ဘဲ အတိုးနှုန်းများ စတင်မြင့်တက်လာတော့မည့် အချိန်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများက သူတို့၏ ငွေကြေးကို ရွှေဖြင့်စုဆောင်းခြင်းအစား အတိုးနှုန်း ကောင်းသည့် ငွေစာရင်းများဆီသို့ ပြောင်းလဲလိုက် ကြသည်။
ရွှေတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများ ထိခိုက်နစ်နာခြင်း
ရွှေဈေးနှုန်းများ အလျင်အမြန် ကျဆင်းလာသည့် အချိန်ကတည်းက ရွှေတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများ ထိခိုက်နေခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ အမေရိကန်တွင် စာရင်းသွင်းထားသည့် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး သတ္တုတူးဖော်ရေး ကုမ္ပဏီဖြစ်သည့် Barrick Gold ၏ ရှယ်ယာ ဈေးနှုန်းက ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းခဲ့ရသည်။ London Randgold Resources သည်လည်း ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့ ဈေးကွက်ပိတ်သည့် အချိန်တွင် ၄ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့သည်။ မက္ကဆီကိုမှ အဖိုးတန်သတ္တုများ တူးဖော်သည့် ကုမ္ပဏီဖြစ်သော Fresnillo ၏ ရှယ်ယာများလည်း ၄ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ဈေးကျသွားခဲ့သည်။
အငယ်စား ရွှေတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများမှာ အခက်အခဲများနှင့် ပိုမိုရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရသည်။ တန်ဇန်းနီးယားမှ Acacia Mining ၏ ရှယ်ယာတန်ဖိုး ၁၃ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ရပြီး အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ရွှေတူးဖော်နေသည့် Centamin ၏ ရှယ်ယာ တန်ဖိုး က ၉ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ရုရှားကုမ္ပဏီ Petropavlovsk ၏ ရှယ်ယာဈေးနှုန်းက ဈေးကွက်ပိတ်ချိန်တွင် ၉ ဒသမ ၁ ရာခိုင်နှုန်း ကျသွားခဲ့သည်။
Randgold Rresources မှ အမှုဆောင်ချုပ် Mark Bristowက “ရွှေလုပ်ငန်း ကဏ္ဍမှာ တအောင်စကို ဒေါ်လာ ၁၁၄၀ လောက်မှ အလုပ်ဖြစ်မယ်။ တအောင်စကို ဒေါ်လာ ၁၀ဝ၀ လောက်ဆိုရင်တော့ အားလုံး ဒုက္ခရောက်လိမ့်မယ်” ဟု ယခင်ကတည်းက ပြောထားခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် အကျပ်အတည်းနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည့် ရွှေတူးဖော်သည့် ကုမ္ပဏီများက ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းများကို လျှော့ချခြင်း အားဖြင့် ဈေးကွက်တွင် ရောင်းလိုအား ကျဆင်းစေပြီး ရေရှည်တွင် ဈေးနှုန်းအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ရပါသည်။
