ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ စမ်းသပ်နိုင်မှုက အကန့်အသတ်ရှိနေဆဲဖြစ်သည့်အချိန်တွင် နိုင်ငံတွင်း ရောဂါပိုးရှိလျက်နှင့် လက္ခဏာမပြသခြင်း (asymptomatic cases of COVID-19) များနေခြင်းက ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်များအတွက် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးတွင် အဓိက စိုးရိမ်စရာတခု ဖြစ်လာနေသည်။
မေလ ၁၅ ရက်နေ့က ကျန်းမာရေးနှင့်အားကစားဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကိုဗစ်-၁၉ အတည်ပြုလူနာများထဲတွင် ၆၂ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် ရောဂါလက္ခဏာပြသခြင်းမရှိဘဲ ရောဂါပိုးရှိနေသူများဖြစ်သည်။ အဓိပ္ပါယ်မှာ မေလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ကိုဗစ်-၁၉ ဓါတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာ ၁၈၁ ဦး တွင် ၁၁၂ ဦးသည် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသည့်တိုင် ရောဂါလက္ခဏာ မပြသူများဖြစ်သည်။ လက္ခဏာ မပြသည့် အဆိုပါ လူနာများကို စစ်ဆေးခဲ့ဖြစ်ခြင်းမှာ သူတို့က ကိုဗစ်-၁၉ အတည်ပြုလူနာများနှင့် အနီးကပ် ထိတွေ့သူများဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
“ရောဂါလက္ခဏာ မပြသတဲ့သူတွေက ဆေးရုံကို သွားမှာမဟုတ်တဲ့အတွက် မစစ်ဆေးနိုင်ပါဘူး။ အဲ့ဒါက စိန်ခေါ်မှု တခုပါ” ဟု ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာန ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနခွဲမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက မေလ ၇ ရက်နေ့က “COVID-19 တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စိန်ခေါ်မှုများ” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် အွန်လိုင်းမှ ပြုလုပ်သည့် ဆွေးနွေးခန်း တခုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစား ဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီး ဒေါက်တာမြင့်ထွေး ကလည်း ပြည်သူလူထုအတွင်း ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရသော်လည်း ရောဂါလက္ခဏာမပြသသူများ (သို့မဟုတ်) သာမာန်ရောဂါလက္ခဏာများသာ ရှိသူများ (silent carriers) ရှိနေနိုင်ကြောင်း မကြာခဏဆိုသလို သတိပေးစကားပြောသည်။
ရောဂါကူးစက်မှုများကို ပိုမို ဖော်ထုတ်နိုင်ရန်နှင့် ရောဂါပျံ့နှံ့မှုကို ထိန်းချုပ်ရန် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စစ်ဆေးနိုင်မှုက အရေးကြီးသော်လည်း တိုင်းပြည်တွင် ကိုဗစ်-၁၉ အတွက် ဗိုင်းရပ်စ် စစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ရန် ထောက်ကူ ပစ္စည်းများ မထုတ်လုပ်နိုင် ခြင်းကြောင့် ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးမှု စွမ်းရည်က အကန့်အသတ် ရှိသည်ဟု ဒေါက် တာ ခင်ခင်ကြီးက ပြောသည်။
“ကျန်းမာရေးစနစ်ကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေမှာတောင် ကိုဗစ်-၁၉ ကို ရင်ဆိုင်တာမှာ အခက်အခဲတွေတွေ့နေရချိန်မှာ ကျမတို့လို ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေက စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို ပိုမို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် အတည်ပြုပြီးဖြစ်သော ကိုဗစ်-၁၉ လူနာများနှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့မှုရှိသူများ၊ ပြည်တွင်းပြည်ပခရီးသွားလာထားခြင်း ရာဇဝင်ရှိသည့်အတွက် quarantine စင်တာများတွင် သီးခြားထားရှိပြီး အသွားအလာကန့်သတ်ထားသူများ၏ ၅ ရာခိုင်နှုန်း မှ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အတွင်းကိုသာ စစ်ဆေးပေးနိုင်လျက်ရှိသည်။
အဆိုပါ ဆွေးနွေးခန်းတွင် ပါဝင်ခဲ့သူတဦးက မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေ မည်မျှ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မည်၊ မည်မျှ သေဆုံးသွားနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားတာ ရှိပါသလားဟု မေးမြန်းသည့်အခါတွင် ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ကြိုတင်ခန့်မှန်းသည့် စာရင်းဇယားများကို တွက်ချက်ရန် ပုံသေနည်းများ ရှိသော်လည်း ၎င်းတို့သည် အတိအကျမမှန်နိုင်ဟု ပြောသည်။ ထို့ပြင် ထိုသို့ပုံသေနည်းဖြင့် တွက်ချက်နိုင်ရန် စမ်းသပ်မှု များများလုပ်နိုင်ရန် လိုပြီး နိုင်ငံ၏ စမ်းသပ်နိုင်မှုက အကန့်အသတ်ရှိနေသေးသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုပုံသေနည်းများ အသုံးပြု၍ မရနိုင်ဟု သူက ပြောသည်။
ယခုအချိန်အထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏လူဦးရေ ၅၄.၄ သန်းအနက် ၁၀၀၄၂ ဦး ကိုသာ COVID-19 အတွက် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ဒေါက်တာ ခင်ခင်ကြီးက မေလ ၇ ရက်နေ့ ဆွေးနွေးမှုတွင် ပြောသည်။
“ကျမတို့က အခုအချိန်မှာ လူ ၁ သန်းမှာ ၁၈၈ ဦးကိုသာ စမ်းသပ်နိုင်ပါသေးတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။ မေလ ၇ ရက်နေ့မှ မေလ ၁၇ ရက်နေ့အထိ ၁၀ ရက်အတွင်း နောက်ထပ် ၃၉၅၇ ဦးကို စစ်ဆေးခဲ့သည်။
ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ရန်ကုန်မြို့ရှိ အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဓါတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာဌာနနှင့် ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာနတို့တွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးကို ယခင်ကထက် တိုးမြှင့်စစ်ဆေးသွားရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ပြောသည်။ ထို့အပြင် မန္တလေးမြို့၊ မော်လမြိုင်မြို့၊ တောင်ကြီးမြို့နှင့် လားရှိုးမြို့တို့ရှိ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဓါတ်ခွဲခန်းများတွင် ရောဂါပိုးစစ်ဆေးနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ဟု သိရသည်။
မိမိတွင်လည်းကောင်း အခြားသူတွင်လည်းကောင်း ရောဂါလက္ခဏာမပြသဘဲ ရောဂါပိုးရှိနိုင်ပြီး ကူးစက်နိုင်ခြင်းများကြောင့် မိမိမှတဆင့် ရောဂါဆက်လက်ပြန့်ပွားမှု မရှိစေရေးအတွက် အိမ်ပြင်ထွက်တိုင်း ပါးစပ်နှင့် နှာခေါင်းစည်း mask များ တပ်ဆင်ဖို့ကိုလည်း တိုက်တွန်းထားသည်။
နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း ပြည်သူလူထုအတွင်း mask တင်ဆင်သွားလာမှုများပြားလာရေးအတွက် ပညာပေး လှုံ့ဆော်မှုများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။
တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်အစိုးရများကလည်း mask မပါဘဲ အိမ်ပြင်ထွက်သူများကို ဒဏ်ငွေ ၅၀၀၀ ရိုက်ကာ တင်းကျပ်စွာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
မေလ ၁၇ ရက် နေ့အထိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကိုဗစ် လူနာ ၁၈၂ ယောက် ရှိပြီး ၎င်းတို့ အနက်မှ အခြားရောဂါ များနှင့်လည်း ဆက်နွယ်နေသည့် အခြေအနေရှိသူ လူနာ ၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ပြန်လည်သက်သာလာပြီး ရောဂါပိုးကင်းစင်သူ ၉၅ ဦးရှိသည်။
ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ကြိုတင်ကာကွယ်မှု အစီအစဉ်များကို လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ရောဂါကိုထိန်းချုပ်ရန် ပြည်သူများ ပြုလုပ်နိုင်သည့် အရေးအပါဆုံး အချက်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“လူအများစုက ရောဂါကို မကြောက်ကြတော့တဲ့ ပုံမျိုး ရှိပါတယ်။ အလွန်အမင်း မကြောက်ရွံ့ဖို့ အရေးကြီးပေမယ့် ကြိုတင် ကာကွယ်ရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေကို တိတိကျကျ လိုက်နာရေးက ဒါကိုထိန်းချုပ်ရာမှာ အထူး အရေးကြီးပါတယ်။”
You may also like these stories:
အခြေခံပညာ စာသင်ကျောင်း အားလုံး ဇူလိုင်လတွင် ပြန်ဖွင့်မည်
ကျောင်းတွေ ဘယ်တော့ဖွင့်မှာလဲ ဘယ်လိုဖွင့်မှာလဲ
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာ့စိတ်ကျန်းမာရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ သတိပေး
မေ့ဆေးဆရာဝန်တွေက ကျမကိုသင်ခန်းစာယူပြီး အတတ်နိုင်ဆုံး ပြင်ဆင်နေကြပါတယ်