မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (MOGE) ကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ နောက်ဆုံး အရေးယူပိတ်ဆို့မှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် သမားရိုးကျ ဘဏ်စနစ်မှ ငွေပေးချေနိုင်စွမ်းကို ချိနဲ့သွားစေနိုင်ပြီး မြန်မာတွင် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရှာဖွေထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို ဖြတ်တောက်နိုင်ကြောင်း ဥပဒေကျွမ်းကျင်သူများနှင့် လုပ်ငန်းအမှုဆောင်များက ပြောသည်။
ထိုအရေးယူပိတ်ဆို့မှုမှာ မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ တင်ပို့မှုသည် စစ်ကောင်စီကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ခြင်းအတွက် ပထမဆုံး တိုက်ရိုက် အရေးယူမှုဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ဓာတ်ငွေ့တင်ပို့မှု အကျပ်အတည်း ဖြစ်နေချိန်တွင် ထိုင်းနှင့်တရုတ် နှစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် စွမ်းအင်လုံခြုံမှုကို အန္တရာယ် ကျရောက်စေနိုင်သည်။
ရေရှည်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် LNG တင်သွင်းမှုအပေါ် ပိုမိုမှီခိုသည့် သေနင်္ဂဗျူဟာကို ကျင့်သုံးလာစေနိုင်သည်။ ပိုက်လိုင်းမှ တဆင့် ပေးပို့သော မြန်မာမှ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်မှု အမြင့်ဆုံးရောက်ပြီး ပြန်လည် ကျဆင်းချိန်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံ တောင်ပိုင်းမှ အခြားစွမ်းအင်ရင်းမြစ်များပေါ် ပိုအားကိုးသွားစေနိုင်သည်။
မြန်မာသည် အဓိက ကမ်းလွန် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ လုပ်ကွက်များဖြစ်သော ရတနာ၊ ရဲတံခွန်နှင့် ဇောတိကတို့မှ ထုတ်လုပ်သည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ အများစုကို ပြည်ပတင်ပို့ပြီး ၃ ပုံ ၂ ပုံခန့်ကို ထိုင်းသို့ တင်ပို့ကာ ၃ ပုံ ၁ ပုံခန့်ကို တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ပြည်နယ်များသို့ တင်ပို့သည်။
အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန နိုင်ငံခြားပိုင်ဆိုင်မှု ထိန်းချုပ်ရေးရုံး (OFAC) က MOGE အပေါ် ချေးငွေ၊ လွှဲပြောင်းမှု၊ ငွေစာရင်းများ၊ အာမခံ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ အစုရှယ်ယာ၊ အာမခံချက်၊ နိုင်ငံခြားငွေ၊ ငွေပေးစာလွှာနှင့် ကုန်စည်နည်းလမ်းများ အပါအဝင် ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ဆောင်မှုအချို့ ပိတ်ဆို့သည့် အရေးယူမှုကို အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ချမှတ်လိုက်သည်။
OFAC ၏ ညွှန်ကြားချက်သည် အမေရိကန် ပြည်သူများအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး MOGE သို့ဖြစ်စေ MOGE အကျိုးစီးပွားအတွက်ဖြစ်စေ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ဆောင်မှုများ ပေးခြင်း၊ တင်ပို့ခြင်း၊ ထပ်မံတင်ပို့ခြင်းတို့ကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ သွယ်ဝိုက်၍ဖြစ်စေ လုပ်ဆောင်ခြင်းကို တားမြစ်သည်။
“အဲဒီညွှန်ကြားချက်က အမေရိကန် နိုင်ငံသားမဟုတ်သူတွေ MOGE နဲ့ စီးပွားရေးလုပ်တာကို တိုက်ရိုက် တားမြစ်ခြင်း မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီညွှန်ကြားချက်က MOGE နဲ့ အလုပ်လုပ်တဲ့ (ထိုင်းနဲ့ တရုတ် အပါအဝင်) အမေရိကန်လုပ်ငန်း မဟုတ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို တိုက်ရိုက် အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်စေတယ်” ဟု စင်ကာပူ အခြေစိုက် Kennedys Legal Solutions မှ မစ္စတာ ကာနန် သီရူပသီက ပြောသည်။
“MOGE အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ ငွေပေးချေမှုတွေကို အမေရိကန်ဘဏ်တွေနဲ့ လုပ်လို့မရဘူး။ အမေရိကန် နိုင်ငံသားတွေကို ပိတ်ပင်ထားတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။
အမေရိကန်လုပ်ငန်း မဟုတ်သော လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ထိုတားမြစ်ချက်ကို ချိုးဖောက်မှုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ရှောင်ရှားရန် အားထုတ်မှုကိုဖြစ်စေ ဂရုစိုက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း မစ္စတာ ကာနန် သီရူပသီက ပြောသည်။ ဥပမာအားဖြင့် လုပ်ငန်းတခုက ငွေပေးချေမှု သတင်းအချက်အလက် လိမ်လည်ကာ အမေရိကန်ဘဏ်များ MOGE သို့ ငွေပေးချေမှု လုပ်မိစေပြီး ပိတ်ပင်မှုကို ချိုးဖောက်မိစေနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ရှင်းပြသည်။
“နိုင်ငံတကာ ရောင်းဝယ်မှုတွေမှာ အခြားငွေကြေး သုံးစွဲဖို့ ပြောနေတာ ကြာပြီဖြစ်ပြီး အမေရိကန် ဒေါ်လာ မဟုတ်တဲ့ အခြားငွေကြေးတွေကို နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်ရေးမှာ သုံးနေကြတယ်။ အဲဒီတော့ MOGE နဲ့ ငွေပေးငွေယူကိစ္စ ပတ်သက်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ ဒေါ်လာမဟုတ်တဲ့ အခြားငွေကြေး ပြောင်းမသုံးသေးရင်တောင် ပြောင်းသုံးတော့မယ်ဆိုရင်လည်း အံ့သြစရာ မဟုတ်ဘူး” ဟုလည်း ၎င်းကပြောသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံပိုင် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း PTT က တစုံတရာ မှတ်ချက် မပေးပေ။
ဖက်စပ်လုပ်ငန်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ
၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် မြန်မာစစ်တပ်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အစိုးရကို ဖြုတ်ချစဉ် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ သဘာဝဓာတ်ငွေ့သုံးစွဲမှု ၃၂ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းကို တင်သွင်းနေရပြီး မြန်မာမှ ပိုက်လိုင်းဖြင့် တင်ပို့သည့် ဓာတ်ငွေ့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ပင်လယ်မှ တင်သွင်းသည့် သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ရည် ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်ကြောင်း တရားဝင်ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းများအရ သိရသည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်သို့ ရောက်သောအခါ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းလာသောကြောင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည်အပေါ် မှီခိုမှုသည် ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်လာပြီး မြန်မာ့ဓာတ်ငွေ့အပေါ် မှီခိုမှုသည် ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်လာသည်။ တရုတ်အနေဖြင့် ၎င်း၏ ဓာတ်ငွေ့တင်သွင်းမှု ၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ပိုက်လိုင်းမှ တင်သွင်းသည့် ဓာတ်ငွေ့အားလုံး၏ ၆ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာမှ ရရှိသည်။ မြန်မာသည် တရုတ်သို့ ပိုက်လိုင်းမှလည်း ရေနံစိမ်း တင်ပို့သည်။
အာဏာမသိမ်းမီက ဂျပန်၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ သြစတြေးလျနှင့် စင်ကာပူ ကဲ့သို့သော နိုင်ငံများသည် မြန်မာတွင် စွမ်းအင်နှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မြှင့်တင်ကြသည်။
ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရှာဖွေထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းများသည် အာရှတွင် အဆင်းရဲဆုံး မြန်မာကို ကူညီရန်၊ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပို့ကုန်ဝင်ငွေ မြှင့်တင်ပေးရန် ရည်ရွယ်သော်လည်း ယခုအခါ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူအများစု နိုင်ငံမှ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားပြီ ဖြစ်သည်။ ယခုနောက်ဆုံး အရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုသည် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ လုပ်ငန်းအတွက် အနာဂတ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို အဆုံးသတ်သွားစေကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အမှုဆောင်များက ပြောသည်။
“MOGE က တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ သွယ်ဝိုက်ဖြစ်စေ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအထက် ပိုင်တဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ငန်းခွဲတွေဟာလည်း အခုပိတ်ပင်မှုအသစ်မှာ အကျုံးဝင်တယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာမှာ သူတို့နဲ့ လုပ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ တားမြစ်ချက်မှာ ပါ၊ မပါ စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ လိုတယ်” ဟု မစ္စတာ ကာနန် သီရူပသီက ပြောသည်။
MOGE နှင့် ဖက်စပ်လုပ်ကိုင်နေသော နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများ အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ဖက်စပ်လုပ်ငန်းသည် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုသစ်တွင် ပါ၊ မပါ စဉ်းစားသုံးသပ်ရမည်ဟု ၎င်းကပြောသည်။
“ဒါကြောင့် MOGE နဲ့ ဖက်စပ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ ဒါမှမဟုတ် MOGE ရဲ့ လုပ်ငန်းခွဲတွေမှာ ရှယ်ယာပိုင်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို အရေးယူပိတ်ဆို့မှုသစ်က ပိုမိုပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်စေမယ်” ဟုလည်း ပြောသည်။
အခြားအန္တရာယ်များ
“ဒီအခြေအနေမှာ တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေအတွက် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်ပဥပဒေများနဲ့ အခြား အစီအမံများကို ပိုင်နက်ဖြတ်ကျော် ကျင့်သုံးခြင်း စည်းမျဉ်း ဥပဒေက အရေးကြီးလာနိုင်တယ်” ဟု မစ္စတာ ကာနန် သီရူပသီက ပြောသည်။
ထိုစည်းမျဉ်းများအရ အချို့အခြေအနေများတွင် တရုတ်ကုမ္ပဏီများသည် တတိယနိုင်ငံတခုနှင့် ပုံမှန် ထိတွေ့ဆက်ဆံရာတွင် ပြည်ပအရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ၏ တားဆီးမှု၊ ကန့်သတ်မှု ခံရပါက အစိုးရထံ သတင်းပို့ရန် လိုအပ်သည်။
တရုတ်အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်ပအရေးယူပိတ်ဆို့မှု ကျင့်သုံးခြင်းကို တားမြစ်သည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ထုတ်ပြန်နိုင်ကြောင်း ၎င်းကပြောသည်။
“တရုတ်က အဲဒီလုပ်ထုံးလုပ်နည်း ထုတ်ပြန်၊ မပြန်ကတော့ ဆက်လက် စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ” ဟု မစ္စတာ ကာနန် သီရူပသီက ပြောသည်။
ငွေပေးချေမှု မလုပ်လျှင် မြန်မာက ချက်ခြင်း ဓာတ်ငွေ့တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းမည့် အလားအလာ မရှိသလို ထိုင်းနှင့် တရုတ် နိုင်ငံလုံးသည် ထိုအခက်အခဲကို ကျော်လွှားရန် နည်းလမ်းရှာနိုင်ကြောင်း ရေနံနှင့် ဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း အမှုဆောင်များက ပြောသည်။
ရေရှည်အတွက် အန္တရာယ်မှာ ဓာတ်ငွေ့သိုက်များ စတင်ကုန်ခန်းလာပါက သို့မဟုတ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှု ပိုမိုတင်းကျပ်လာပါက ထုတ်လုပ်မှု ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်၊ မထားနိုင်ဆိုသော ကိစ္စဖြစ်သည်။ မြန်မာ အနေဖြင့် ဆိပ်ကမ်းများ အသုံးပြုပြီး အသေးစား သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် တင်ပို့ရေး ကွင်းဆက် အပါအဝင် အာရှတွင် အမြန်ဆုံး သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည်မှ ဓာတ်အားထုတ်သည့် စက်ရုံများ ထူထောင်နိုင်သည့် အခြေအနေမှာလည်း မဝေးကွာသော အနာဂတ်တွင် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း လုပ်ငန်း သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောသည်။
ကိုးကား ။ ။ S&P Global Commodity Insights သတင်း US sanctions on Myanmar pose hurdles for gas exports to Thailand, China
You may also like these stories:
ပြည်ပလုပ်ငန်းများ ထွက်ခွာသောကြောင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဝင်ငွေ ကျပ်တည်းလာ
Chevron ထွက်ပြီးနောက် MOGE ကိုအရေးယူရန် တောင်းဆိုမှု အားကောင်းလာ
မြန်မာက စီမံကိန်းသစ်ကို ထိုင်းကုမ္ပဏီ PTTEP ရွှေ့ဆိုင်း
MOGE နှင့် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဆန်ရှင်
